13:30 22/11/2024
Gia đình
Ngày 27/11, Tòa án quận Triều Dương ở Bắc Kinh (Trung Quốc) bắt đầu mở phiên điều trần bồi thường cho gia đình các nạn nhân của nước này trên chuyến bay MH370 mất tích bí ẩn gần 10 năm trước, nhưng người cho rằng thảm họa không chỉ cướp đi người thân của họ mà còn khiến một số người rơi vào tình trạng khó khăn về tài chính.
"Gần 10 năm trôi qua, gia đình tôi không nhận được bất kỳ lời xin lỗi hay một xu bồi thường nào. Tâm trạng của tôi lúc này thật sự rất hỗn loạn. Vừa cảm thấy bất lực nhưng cũng có chút nhẹ lòng", Jiang Hui nói với CNN trước phiên điều trần.
Jiang Hui trả lời CNN trong một cuộc phỏng vấn ở Bắc Kinh trước ngày tòa án bắt đầu xét xử các vụ kiện liên quan đến vụ mất tích MH370. (Ảnh: CNN)
Mẹ của Jiang là bà Jiang Cuiyun, một trong 239 hành khách trên chuyến bay mang số hiệu MH370 của Malaysia Airlines biến mất bí ẩn trong quá trình di chuyển từ Kuala Lumpur đến Bắc Kinh hôm 8/3/2014.
Cho đến nay, số phận của MH370 vẫn là một trong những bí ẩn hàng không lớn nhất trong lịch sử và Jiang chưa bao giờ từ bỏ nỗ lực tìm hiểu chuyện gì đã xảy ra.
Jiang đang theo kiện Malaysia Airlines, công ty bảo hiểm của hãng bay này, tập đoàn Boeing và nhà sản xuất động cơ chiếc máy bay MH370. Người đàn ông 50 tuổi cho rằng những công ty này phải chịu trách nhiệm theo luật pháp Trung Quốc về những thiệt hại xảy ra trong quá trình vận chuyển.
Yêu cầu của Jiang bao gồm bồi thường, xin lỗi chính thức và tiếp tục hỗ trợ tâm lý cho các thành viên trong gia đình, cũng như lập quỹ để tiếp tục tìm kiếm máy bay.
Jiang cho biết, khoảng 40 gia đình Trung Quốc đang đưa các công ty này ra tòa với các cáo buộc khác nhau nhưng phần lớn yêu cầu đều tương tự gia đình anh. Các phiên điều trần dự kiến sẽ kéo dài đến ngày 5/12 và vụ kiện của gia đình Jiang sẽ được xét xử vào ngày 1/12.
“Việc các bên không có bất kỳ các biện pháp khắc phục nào trong thập kỷ qua đã khiến cuộc sống đau khổ của chúng tôi càng trở nên tồi tệ hơn”, Jiang nói.
Bình luận trên CNN về phiên điều trần tại Trung Quốc, Boeing cho biết: "Chúng tôi vẫn luôn hướng về những người có mặt trên chuyến bay MH370 và người thân của họ”.
Không chắc chắn về mặt pháp lý
Không rõ tòa án Trung Quốc có thể yêu cầu các công ty bị kiện thi hành án thế nào trong trường hợp tòa ra phán quyết có lợi cho Jiang và các gia đình nạn nhân khác. Tất cả bị cáo đều là công ty nước ngoài có trụ sở bên ngoài Trung Quốc hoặc chỉ có văn phòng đại diện ở nước này.
Những vụ kiện tương tự từng được một số gia đình nạn nhân đệ trình ở Mỹ đã bị bác bỏ với lý do chúng thuộc quyền hạn của hệ thống luật pháp Malaysia.
Tại Trung Quốc, một số gia đình nạn nhân ký thỏa thuận giải quyết với hãng hàng không Malaysia Airlines đã nhận được khoản bồi thường 2,5 triệu nhân dân tệ (khoảng 8,5 tỷ đồng). Ban đầu chỉ có vài chục gia đình Trung Quốc ký thỏa thuận nhưng qua nhiều năm, ngày càng có nhiều gia đình chấp nhận.
Theo Jiang, đến tháng 3/2021, khoảng 90 gia đình vẫn từ chối ký thỏa thuận với Malaysia Airlines, nhưng con số này đã giảm một nửa sau đại dịch COVID-19. Hiện chỉ còn khoảng 40 gia đình không đồng ý thỏa hiệp vì trong hợp đồng có điều khoản miễn trừ mọi trách nhiệm của Malaysia Airlines và chính phủ nước này.
3 năm phong tỏa vì COVID-19 với các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt đã tàn phá nền kinh tế Trung Quốc, khiến nhiều gia đình phải vật lộn để kiếm sống.
“Trên hành trình dài tìm kiếm sự thật, nhiều gia đình rơi vào hoàn cảnh khó khăn, thậm chí là vật lộn mưu sinh. Họ chọn thỏa hiệp như là phương sách cuối cùng để đảm bảo cuộc sống của mình. Tuy nhiên, dù có thỏa hiệp hay không, mục tiêu cuối cùng của chúng tôi vẫn giống nhau, đó là tìm thấy chiếc máy bay và những người thân yêu của chúng tôi”, Jiang nói.
Thân nhân của hành khách trên chuyến bay MH370 trước tòa án ở quận Triều Dương, Bắc Kinh ngày 27/11. (Ảnh: CNN)
Một báo cáo năm 2018 của chính quyền Malaysia kết luận nhóm điều tra “không thể xác định được nguyên nhân thực sự khiến MH370 biến mất”. Báo cáo cho thấy "sự can thiệp hoặc lỗi của con người" có nhiều khả năng là nguyên nhân khiến máy bay biến mất hơn là lỗi máy bay hoặc trục trặc hệ thống.
Việc thiếu bằng chứng thuyết phục đã dẫn đến nhiều giả thuyết và suy đoán khác nhau về điều gì đã xảy ra với chuyến bay, và Jiang cho biết một số gia đình vẫn tin rằng những người thân yêu của họ còn sống. Jiang cho biết bản thân đang giữ quan điểm cởi mở và sẽ chấp nhận mọi kết quả, miễn là có bằng chứng.
Sự kiên trì nhiều năm
Mong muốn phải làm được điều gì đó báo hiếu cho mẹ thôi thúc Jiang kiên trì chờ đợi.
“Tôi đã đến tuổi phải báo hiếu với mẹ nhưng tôi không còn cơ hội để làm điều đó nữa. Vì vậy, tìm được bà ấy là cách duy nhất để tôi bày tỏ lòng hiếu thảo”, Jiang nói.
Trước thảm kịch MH370, Jiang là người quản lý đầy tham vọng tại văn phòng của một công ty truyền thông nhà nước ở Bắc Kinh. Tuy nhiên, một năm sau khi chuyến bay mất tích, ông rời công ty và từ đó tập trung thời gian, sức lực vào việc tìm kiếm chiếc máy bay.
Trong nhiều năm, ông đã đến thăm các đội tìm kiếm ở Australia và đi khắp các bờ biển xa xôi của Mauritius, Madagascar và Réunion ở Ấn Độ Dương, để lùng sục các mảnh vỡ của máy bay phản lực Boeing.
Tại Bắc Kinh, Jiang thường xuyên tổ chức gặp mặt gia đình các nạn nhân để thảo luận về các hành động tiếp theo trong việc tìm kiếm câu trả lời và công lý cho sự mất tích của những người thân yêu của họ.
"Tôi từng là người đắm chìm trong công việc, nhưng giờ đây tôi thực sự đã hiểu ý nghĩa của cuộc sống và điều quý giá nhất của nó là gì. Nếu tôi có thể thúc đẩy bất kỳ tiến triển nào trong công cuộc tìm kiếm MH370 hoặc khi tôi có thể nỗ lực hết mình tới cùng, tôi sẽ thấy hài lòng và hạnh phúc, niềm hạnh phúc vượt xa cả việc kiếm được nhiều tiền hơn”, Jiang chia sẻ.
Chiếc máy bay mang số hiệu MH370 chở 239 hành khách, trong đó có 154 người Trung Quốc, đã biến mất vào ngày 8/3/2014 trên hành trình từ Kuala Lumpur đến Bắc Kinh, chưa đầy một tiếng sau khi cất cánh.
Chính phủ Malaysia ngày 24/3/2014 cho biết theo phân tích trên tín hiệu vệ tinh, MH-370 bay về phía nam Ấn Độ Dương, lệch hàng nghìn km so với đường bay định sẵn và kết thúc hành trình ở vùng biển tây nam thành phố Perth của Australia.
Hoạt động tìm kiếm tung tích của MH370 sau đó do Australia dẫn đầu, cũng là hoạt động tìm kiếm lớn nhất lịch sử ngành hàng không, đã kết thúc vào tháng 1/2017. Chỉ có một số mảnh vỡ đã được vớt lên, còn hầu như không có dấu vết nào của chiếc máy bay được tìm thấy trong khu vực tìm kiếm rộng 120.000km2 ở Ấn Độ Dương.
Một công ty thăm dò của Mỹ đã phát động cuộc tìm kiếm MH370 vào năm 2018 nhưng đã kết thúc sau nhiều tháng lùng sục dưới đáy biển mà không đem lại kết quả nào.