11:19 05/11/2024
Kinh tế
Israel lần đầu tuyên chiến kể từ năm 1973
Thủ tướng Israel Netanyahu hôm 7/10/2023 đã tuyên bố nước ông ở trong "tình trạng chiến tranh" sau khi các tay súng của tổ chức Hồi giáo Hamas phóng rocket từ Gaza vào Israel rồi xâm nhập khu vực này, tấn công cả binh sĩ và dân thường Israel ở đây.
Nội các an ninh của Israel đêm 7/10 cũng chính thức tuyên chiến - lần tuyên chiến đầu tiên của Israel kể từ cuộc chiến năm 1973.
Theo thông tin mới nhất (tính đến ngày 8/10), đã có khoảng 700 người Israel tử vong do các cuộc tấn công của Hamas vào hôm trước đó.
Binh sĩ Israel triển khai ở miền Nam Israel ngày 7/10/2023 sau khi có dân thường thiệt mạng do rocket Hamas. (Ảnh: AFP)
Bạo lực bùng phát vào sáng 7/10 nhưng đã có cả một năm gia tăng căng thẳng giữa Israel và người Palestine ở Bờ Tây và dải Gaza, nơi bị Israel và Ai Cập phong tỏa kể từ năm 2007.
Năm 2023 đã chứng kiến một đợt tấn công chết người ở Israel và các lãnh thổ Palestine - một sự leo thang xung đột theo sau việc Thủ tưởng Netanyahu xây dựng chính phủ cực hữu nhất trong lịch sử Israel.
Hamas - lực lượng cai quản dải Gaza và tiến hành các vụ tấn công hôm 7/10 thì tuyên bố rằng chiến dịch của họ là nhằm đáp trả hoạt động phong tỏa nói trên cũng như các cuộc tiến công quân sự gần đây của Israel ở Bờ Tây và bạo lực tại nhà thờ Hồi giáo al-Aqsa - một địa điểm tranh chấp tôn giáo.
Thủ lĩnh cánh quân sự của Hamas, Mohammed Deif, tuyên bố "đã quá đủ rồi" vào hôm 7/10 trong thông điệp được ghi âm, hãng tin AP phản ánh. "Hôm nay, người dân đang giành lại cuộc cách mạng của mình".
Theo các số liệu của Liên hợp quốc, tính đến ngày 19/9, đã có 227 người Palestine tử vong do binh sĩ hoặc người định cư Israel trong năm 2023 này. Đa phần các ca tử vong đó (189) là ở Bờ Tây. Cũng theo dữ liệu của Liên hợp quốc, ít nhất 29 người Israel, chủ yếu ở Bờ Tây, đã bị giết chết trong bạo lực năm nay, tính đến cuối tháng 8.
Bờ vực chiến tranh giữa hai bên
Trong tháng 9, Israel và Hamas (tổ chức chiến binh cai quản Gaza) có dấu hiệu đứng bên bờ vực chiến tranh. Lực lượng biên phòng Israel phát hiện vật liệu nổ giấu trong lô hàng quần jeans và đã ngừng mọi hoạt động xuất khẩu từ dải Gaza.
Hamas đã đặt lực lượng của mình trong trạng thái báo động cao và tổ chức tập trận thực địa cùng với các nhóm vũ trang khác, bao gồm cả nhóm Jihad của Palestine. Nội dung diễn tập bao gồm thực hành phóng rocket, phục kích, và xung kích vào các khu định cư, theo truyền thông địa phương tại Gaza.
Hamas cũng cho phép người Palestine bắt đầu biểu tình trở lại dọc theo hàng rào phân giới giữa Israel và Gaza, nơi các thanh niên tham gia biểu tình đối mặt trực diện với binh sĩ Israel. Ngày 13/9, 5 người Palestine đã chết khi cố gắng kích nổ một thiết bị nổ tại bức tường rào.
Mùa hè tấn công và trả đũa
Căng thẳng ở Gaza theo sau một mùa hè bạo lực ở Bờ Tây, nơi các cuộc tấn công đáp trả nhau xảy ra giữa một bên là các chiến binh Palestine và một bên là lực lượng Israel cùng những người định cư Do Thái.
Israel đã tổ chức nhiều cuộc tấn công quân sự tại thành phố Jenin, nơi họ tuyên bố các chiến binh Hồi giáo đang lên kế hoạch tấn công binh sĩ và dân thường Israel. Vào ngày 19/6, các lực lượng Israel tấn công Jenin và giết chết ít nhất 5 người Palestine, triển khai trực thăng Apache ở Bờ Tây lần đầu tiên kể từ cuộc nổi dậy lần 2 của Palestine, kéo dài từ năm 2000 đến năm 2005.
Ngày 20/6, các tay súng Hamas khai hỏa vào một nhà hàng bên ngoài khu định cư Eli ở Bờ Tây, giết chết 4 người Israel. Ngày hôm sau, hàng trăm người định cư Do Thái đã xông vào các ngôi làng của Palestine, đốt nhà và ô tô...
Israel cũng tiến hành vụ tấn công đầu tiên bằng UAV ở Bờ Tây kể từ năm 2006, giết chết 3 người tình nghi là chiến binh Hồi giáo. Vào ngày 3/7, quân đội Israel mở chiến dịch lớn nhất của mình tại đó trong hơn 2 thập kỷ, tiến hành tấn công trên không và trên bộ vào một trại tị nạn ở Jenin, sử dụng khoảng 1.000 lính.
Giới chức Israel cho biết khi ấy họ nhắm vào một "trung tâm chỉ huy" của chiến binh Palestine. Quân đội Israel cho biết, các chiến dịch như thế này sẽ tiếp diễn vô thời hạn.
Bạo lực mùa xuân bùng phát ở Gaza và Bờ Tây
Trước chiến dịch Jenin hồi tháng 7, các lực lượng Israel truy đuổi 2 chiến binh Palestine vào tháng 3 và trong quá trình này, theo xác minh của Washington Post, họ đã bắn chết một thiếu niên đi xe đạp.
Đầu tháng 4, trong tháng Ramadan của người Hồi giáo, người Palestine thờ cúng tại nhà thờ Hồi giáo al-Aqsa đã cố thủ trong đó. Cảnh sát Israel đã đột kích nhà thờ, dùng nhiều biện pháp để giải tán đám đông.
Một tháng sau, Israel bất ngờ không kích dải Gaza, nhắm vào mục tiêu là các thủ lĩnh của tổ chức thánh chiến Jihad được Iran hậu thuẫn. Kết quả, 3 thành viên cao cấp của Jihad tử vong. Quân đội Israel cho biết, những người bị giết chịu trách nhiệm về các vụ phóng rocket vào Israel.
Israel và phái Jihad đồng ý ngừng bắn vào ngày 13/5.