Đại sứ Mỹ: Tổng thống Trump biết cách gây sức ép để Nga và Ukraine đạt thỏa thuận

Tổng thống Mỹ Donald Trump “biết cách tạo sức ép” lên cả Nga và Ukraine nhằm thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình, Đại sứ Mỹ tại NATO Matt Whitaker cho biết trong cuộc trả lời phỏng vấn với Fox News công bố ngày 8/12.

Bình luận của ông Whitaker cho thấy cách tiếp cận của chính quyền ông Trump, theo đó Mỹ luân phiên gây sức ép với Ukraine và Nga, trong khi phần lớn các đồng minh châu Âu tiếp tục ủng hộ Ukraine đối phó chiến dịch quân sự quy mô lớn của Nga.

Chiến lược của Tổng thống Trump trong xử lý xung đột Nga – Ukraine được đánh giá là liên tục có sự thay đổi. Nhà Trắng đã cắt giảm đáng kể viện trợ quân sự cho Ukraine, đồng thời áp đặt trừng phạt đối với hai tập đoàn dầu khí lớn của Nga là Rosneft và Lukoil.

Trong những tuần gần đây, các đặc phái viên Mỹ đã tiến hành loạt cuộc đàm phán dồn dập với giới chức Ukraine và Nga liên quan tới kế hoạch hòa bình 28 điểm được công bố hồi tháng 11.

Đại sứ Whitaker đánh giá những nỗ lực hòa giải đã đạt “tiến triển đáng kể”, nhưng ông cũng cho rằng Tổng thống Trump có thể “rút lui” nếu nhận thấy “không thể đạt thỏa thuận”.

Bản dự thảo ban đầu của kế hoạch hòa bình đưa ra các điều kiện khó chấp nhận đối với Ukraine, bao gồm yêu cầu Kiev nhượng lại toàn bộ vùng Donbass, thu hẹp quy mô quân đội và từ bỏ tham vọng gia nhập NATO. Những yêu cầu này bị xem là thiên vị Nga.

Sau đó, bản kế hoạch hoà bình được điều chỉnh và rút gọn xuống 20 điểm. Tuy vậy, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thừa nhận hai bên vẫn chưa đạt được “quan điểm thống nhất” về quy chế của vùng Donbass – khu vực bao gồm hai tỉnh Donetsk và Lugansk.

Nhà lãnh đạo Ukraine cho biết các vấn đề về lãnh thổ, bảo đảm an ninh và phân bổ nguồn quỹ từ châu Âu vẫn đang bị bỏ ngỏ. Ukraine cùng các đối tác châu Âu sẽ hoàn thiện đề xuất vào ngày 9/12 trước khi trình lên phía Mỹ.

Hiện lực lượng Nga kiểm soát gần như toàn bộ tỉnh Lugansk và khoảng 70% tỉnh Donetsk, đồng thời tiếp tục mở rộng kiểm soát với những bước tiến chậm tại mặt trận miền Đông Ukraine.

Ngày 8/12, Tổng thống Zelensky có cuộc gặp với các lãnh đạo châu Âu tại London nhằm thống nhất lập trường trong bối cảnh Washington đẩy mạnh sức ép. Cùng ngày, Tổng thống Trump chỉ trích cách tiếp cận của ông Zelensky đối với tiến trình đàm phán, cho rằng nhà lãnh đạo Ukraine chưa đọc bản đề xuất, trong khi Nga “cơ bản chấp nhận”.

Về phía Nga, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết Moskva đang chờ kết quả các cuộc thảo luận giữa Mỹ và Ukraine trước khi đưa ra đánh giá.