Yếu tố đặc thù giúp quận Hoàn Kiếm không bắt buộc phải sáp nhập?

Ngày 12/7, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030. Căn cứ kết luận chỉ đạo của Thủ tướng tại cuộc họp trực tuyến toàn quốc ngày 31/7 về triển khai thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030, UBND TP Hà Nội sẽ chỉ đạo, triển khai đến 30 quận, huyện, thị xã về việc sắp xếp đơn vị hành chính.

Theo kết quả rà soát sơ bộ bước đầu, quận Hoàn Kiếm thuộc diện phải sắp xếp, do quận chưa đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số theo quy định tại Nghị quyết số 1211 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính, Nghị quyết số 27 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1211 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Tuy nhiên, tại Điều 3, Nghị quyết số 35 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về các trường hợp không bắt buộc sắp xếp đơn vị hành chính quy định:

1. Đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thuộc diện sắp xếp nhưng có một trong các yếu tố đặc thù sau đây thì không bắt buộc thực hiện sắp xếp:

a) Có vị trí biệt lập và khó tổ chức giao thông kết nối thuận lợi với các đơn vị hành chính liền kề;

b) Có địa giới đơn vị hành chính đã hình thành ổn định và từ năm 1945 đến nay chưa có thay đổi, điều chỉnh lần nào;

c) Có vị trí trọng yếu về quốc phòng, an ninh hoặc có đặc điểm về truyền thống lịch sử, văn hóa, dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán riêng biệt mà nếu sắp xếp với đơn vị hành chính liền kề khác sẽ dẫn đến mất ổn định về quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội”.

Vì vậy, trong thời gian tới, trên cơ sở kết quả rà soát và phương án sắp xếp của quận Hoàn Kiếm, UBND thành phố sẽ báo cáo các cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Quận Hoàn Kiếm thuộc diện phải sắp xếp do chưa đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số.

Trả lời báo chí bên lề hội thảo về sửa đổi Luật Thủ đô sáng 1/8, ông Nguyễn Hữu Thành, Phó Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương (Bộ Nội vụ) cho hay, tiêu chí để sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã được nêu rõ tại Nghị quyết 1211 và Nghị quyết số 35 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Theo quy định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, quận phải có diện tích tối thiểu 35 km2, dân số 150.000 người. Trong hai năm tới, các đơn vị hành chính cấp huyện có diện tích dưới 20% và dân số dưới 200% tiêu chuẩn sẽ phải sáp nhập. Đối chiếu quy định này, quận Hoàn Kiếm đạt 100% tiêu chuẩn về dân số nhưng chỉ đạt 15% về diện tích nên thuộc diện phải sáp nhập.

Tuy nhiên, theo Phó Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương, TP Hà Nội mới báo cáo về mặt rà soát và chưa có quyết định về thông tin quận Hoàn Kiếm và 176 đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện phải sắp xếp.

Theo ông Thành, về quy trình, Hà Nội phải xây dựng phương án tổng thể, sau khi được duyệt mới làm từng phương án cụ thể.

Ông Nguyễn Hữu Thành lý giải, xét về tiêu chí sắp xếp, ngoài tiêu chí về quy mô dân số, diện tích tự nhiên còn có yếu tố đặc thù. Ví dụ như đơn vị hành chính ổn định từ năm 1945, liên quan đến văn hóa, lịch sử truyền thống, dân tộc sẽ được nghiên cứu xem xét.

"Hiện qua rà soát mới đánh giá quận Hoàn Kiếm theo tiêu chí dân số, diện tích tự nhiên. Ngoài ra còn yếu tố đặc thù, được nêu cụ thể trong Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030, sẽ làm căn cứ để quyết định có sát nhập hay không", ông Thành nhấn mạnh.

Về câu hỏi hiện các quận nội đô ở Hà Nội đa phần đều không đủ diện tích theo tiêu chí trong nghị quyết của Quốc hội (tối thiểu phải đạt 35 km2), ông Thành cho rằng việc sáp nhập còn phải căn cứ trên hai yếu tố, đồng thời gồm quy mô dân số và diện tích.

Cụ thể, nếu diện tích tự nhiên của quận, huyện dưới 70% so với quy định diện tích tối thiểu 35 km2, thì thuộc diện phải sáp nhập. Nhưng nếu diện tích không đạt 70% theo quy định, quy mô dân số phải đạt trên 200% so với yêu cầu tối thiểu là 150.000 người.

Ông Thành cho biết hiện quận Hoàn Kiếm chỉ có 5,29 km2 diện tích tự nhiên thì quy mô dân số phải đạt trên 200% mới đạt diện không phải sáp nhập theo các tiêu chí. Tuy nhiên, việc sáp nhập còn phải tính đến yếu tố đặc thù và truyền thống lịch sử.

Vì vậy, thông tin quận Hoàn Kiếm thuộc diện phải sáp nhập, theo ông Thành, mới chỉ nằm ở rà soát, sau đó TP Hà Nội còn phải xây dựng phương án cụ thể.

"Sau khi Hà Nội có phương án tổng thể của Hà Nội, sẽ gửi qua Bộ Nội vụ để xem xét nghiên cứu, sau đó tiếp tục xây dựng phương án cụ thể", ông Thành nói.