Vì sao tỷ lệ hộ nghèo ở miền núi Nghệ An giảm mạnh mỗi năm?

Theo thống kê, giai đoạn 2021 - 2025, nhờ thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, chương trìn mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, tỉnh Nghệ An đạt được nhiều thành tự đáng kể. Cụ thể, từ năm 2021-2024, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm từ 7,80% xuống còn 4,16%, bình quân giảm 1,21%/năm. Riêng vùng miền núi giảm từ 17,21% xuống còn 10.35%, bình quân giảm 2,29%/năm.

Ước đến cuối năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh còn 3,13% (giảm bình quân 1,16%/năm), vùng miền núi còn 8,66% (giảm bình quân 2,15%/năm), tiếp tục đạt mục tiêu kế hoạch.

Đối với chỉ tiêu tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số đã giảm từ 38,58% (năm 2021) xuống 24,92% (năm 2024), bình quân giảm 4,55%/năm vượt chỉ tiêu đề ra. Ước đến cuối năm 2025 còn 23,01%, bình quân giảm 3,89%/năm, đạt mục tiêu kế hoạch.

Các mục tiêu, chỉ tiêu đến tháng 11/2025 cơ bản hoàn thành với 100% các huyện nghèo được hỗ trợ đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội liên kết vùng, phục vụ dân sinh, sản xuất, thương mại, lưu thông hàng hóa và cung cấp các dịch vụ xã hội cơ bản; ưu tiên đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu gồm: Đường giao thông, trường học, cơ sở y tế, hạ tầng điện, công trình thủy lợi.

Các Chương trình Mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025 hỗ trợ xây dựng, nhân rộng trên 15-20 mô hình, dự án giảm nghèo hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, du lịch, khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh nhằm tạo sinh kế, việc làm, thu nhập bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, dịch bệnh cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo; người dân sinh sống trên địa bàn vùng sâu vùng xa, vùng khó khăn.

Xã biên giới Môn Sơn là một trong những điển hình trong công tác giảm nghèo bền vững ở Nghệ An. Nhờ các dự án, tiểu dự án của chương trình mục tiêu quốc gia mà nhiều người dân vốn nghèo quay quắn nay cuộc sống được ổn định, ấm no hơn.

Có những gia đình ở Môn Sơn thuộc diện hộ nghèo lâu năm, nguồn thu nhập hằng năm hoàn toàn dự vào vài sào ruộng, nuôi vài con gà, con lợn, nếu thuận lợi thì may ra đủ ăn, thành ra cái nghèo cứ bám riết lấy họ. Có những thời điểm, người nghèo ở Môn Sơn nghĩ có thời điểm họ sẽ chuyển đổi hoàn toàn mô hình kinh tế để thoát nghèo vì luôn bị cái nghèo bó chặt cái khôn.

Thế nhưng, sau khi được hỗ trợ bò giống, nhiều người dân bắt đầu có những suy nghĩ táo bạo hơn để nuôi hi vọng thoát nghèo, gia đình chị Vy Thị Hoa (bản Thái Sơn 2, xã Môn Sơn) là một trong những hộ như thế. Đang tập trung chăn đàn bò béo tốt đi ăn cỏ, chị Hoa tâm sự, sống hơn nửa đời người chị chưa bao giờ nghĩ nhà mình lại có đàn bò 4 con như hôm nay. Theo tốc độ sinh sản của chúng, mỗi năm nhà chị cũng có thêm 1-2 con bò. Vừa lùa đàn bò theo con đường quen thuộc trở về bản, chị Hoa vừa trò chuyện với những người láng giềng cũng đang “gọi” bò trở về.

Chị Hoa cho biết, từ tháng 10/2024, gia đình chị Hoa lần đầu tiên trong đời có suy nghĩ chuyển đổi nghề nghiệp, từ trồng trọt sang chăn nuôi tập trung khi được hỗ trợ 2 con bò giống. Nếu như trước đây, gia đình chị Hoa chỉ biết gặt hái mùa nào biết mùa đó thì khi có bò giống, được cán bộ xã, thôn bản hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc, cách tận dụng phụ phẩm nông nghiệp ủ chua thức ăn để vỗ béo đàn bò... làm chị Hoa thay đổi hoàn toàn nếp nghĩ về tư duy làm kinh tế. 

Nhìn cảnh đàn bò khoẻ mạnh, lớn nhanh, sinh sản tốt sau khi áp dụng các kỹ thuật chăn nuôi mới được học, vợ chồng chị Hoa mạnh dạn chuyển hẳn sang tập trung chăn nuôi. Theo chị Hoa, ngoài việc có thể tận dụng tối đa rơm rạ, thân cây ngô... làm thức ăn cho bò thì gia đình còn thay phiên nhau đi cắt cỏ, chặt cây chuối giúp đàn bò luôn đủ ăn và phát triển tốt. Ngoài bò, gia đình kết hợp nuôi thêm gà, lợn với cách nuôi mới đem lại năng suất cao hơn. Chỉ chưa đầy 1 năm, đến nay gia đình chị Hoa chính thức thoát nghèo.

Theo thống kê, bản  Thái Sơn 2 có 164 hộ với 745 khẩu thì nay chỉ còn 10 hộ nghèo, 19 hộ cận nghèo. Con số hộ nghèo, cận nghèo giảm dần hàng năm, một trong những động lực giúp người dân Thái Sơn 2 vươn lên thoát nghèo là từ sự hỗ trợ sinh kế của các Chương trình Mục tiêu quốc gia. Đặc biệt, các dự án về hỗ trợ trâu bò và cây giống. Năm 2024 bản Thái Sơn 2 có 12 hộ nghèo được cấp bò giống. Đó chính là các “cần câu cơm”, là bệ đỡ sinh kế không chỉ cấp vốn, cấp tư liệu sản xuất cho người dân, mà còn khuyến khích tinh thần vượt khó, chăm chỉ lao động sản xuất của bà con Môn Sơn.

Ngoài hộ gia đình của chị Vy Thị Hoa thì nhiều hộ gia đình thuộc diện nghèo được cấp bò giống, trâu giống vào năm 2024 đến nay thoát nghèo như hộ ông Lang Văn Tính; Ngân Đăng Thiềm… Bản Thái Sơn 2 đang phân đấu đến cuối năm 2025 nhiều hộ khác được cấp bò cũng sẽ thoát nghèo.

Lãnh đạo UBND xã Môn Sơn cho hay, xã được thành lập từ tháng 7/2025 trên cơ sở hợp nhất 2 xã cũ của huyện Con Cuông là Môn Sơn và Lục Dạ. Là xã biên giới vùng cao, số dân toàn xã là hơn 18,8 nghìn người thì có tới 92,6% là đồng bào các dân tộc thiểu số, trong đó có tộc người Đan Lai sống trong vùng lõi của Vườn Quốc gia Pù Mát. Địa hình, điều kiện giao thông của xã phức tạp, cơ sở hạ tầng còn nhiều khó khăn, nguồn lực của xã còn hạn chế.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhờ sự hỗ trợ từ các Chương trình mục tiêu quốc gia, chính sách ưu đãi vùng biên giới, sự quan tâm của các cấp, ngành đã góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân và đạt được một số kết quả. Đặc biệt là các dự án hỗ trợ sinh kế, hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp cho người dân.

Dự kiến nguồn vốn sự nghiệp được triển khai trên địa bàn xã Môn Sơn năm 2025 là hơn 40 tỷ đồng, trong đó sẽ dành hỗ trợ phát triển sinh kế thông qua các mô hình giảm nghèo hơn 2,2 tỷ đồng. Ngoài ra còn có nguồn hỗ trợ từ Chương trình giảm nghèo, Chương trình xây dựng nông thôn mới…