17:02 25/11/2024
Thời sự quốc tế
Theo truyền thông Mỹ, trong cuộc bạo loạn ở đồi Capitol vào ngày 6/1/2021, những phần tử quá khích ủng hộ cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã suýt có cơ hội đặt tay vào mã phóng vũ khí hạt nhân của nước Mỹ. Ngay sau đó Lầu Năm Góc đã phải cho xem xét lại toàn bộ các quy trình bảo mật liên quan đến thiết bị thường gọi là “quả bóng hạt nhân” hoặc vali hạt nhân.
Vali hạt nhân hay với tên chính thức là “Túi khẩn cấp của Tổng thống” – một chiếc cặp nặng hơn 20kg thường được Tổng thống Mỹ hoặc Phó Tổng thống Mỹ dù có ở bất kỳ đâu vẫn có thể ra lệnh cho một cuộc tấn công hạt nhân chỉ trong chưa tới 2 phút.
Quy trình kích hoạt vali hạt nhân được thực hiện khi một trong hai người quyền lực nhất nước Mỹ di chuyển khỏi Nhà Trắng, chẳng hạn như khi cựu Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence đến điện Capitol vào ngày 6/1 để hoàn tất việc xác nhận kết quả bỏ phiếu của Cử tri đoàn sau cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ tháng 11/2020.
Video: Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence được nhân viên an ninh sơ tán khi đám đông tiến vào Điện Capitol
Tuy nhiên, thời điểm đó, các phần tử quá khích ủng hộ ông Trump đã cố gắng ngăn chặn việc này bằng cách tiến vào điện Capitol bất chấp việc khu vực này được bảo vệ bởi hàng nghìn cảnh sát. Ngay sau khi cuộc bạo loạn diễn ra hầu hết các nhà lập pháp Mỹ đều được cảnh sát đồi Capitol đưa đến nơi an toàn.
Dù vậy, các đoạn video từ điện Capitol lại cho thấy ở một số thời điểm những kẻ quá khích đã cố tiến tới gần vị trí của Phó Tổng thống Pence và đoàn cố vấn, hai bên chỉ cách nhau chưa tới 20m, họ cũng đồng loạt hô vang khẩu hiệu “Treo Mike Pence lên”. Bên ngoài là một giá treo cổ đã được dựng sẵn.
Theo CNN, Bộ Chỉ huy Chiến lược Mỹ (USSTRATCOM), cơ quan chịu trách nhiệm vận hành kho vũ khí hạt nhân, chỉ nhận thức được đầy đủ về mối nguy hiểm trên chỉ vài tuần sau đó, khi đoạn video an ninh được chiếu trong phiên tòa luận tội ông Trump vì đã kích động người biểu tình tiến tới cuộc bạo loạn ở Đồi Capitol.
Kingston Reif, một chuyên gia về chính sách vũ khí hạt nhân nói với CNN vào đầu tháng 2 năm nay rằng, rủi ro liên quan đến việc các phần tử quá khích có được vali hạt nhân của ông Pence và dùng nó thực hiện một cuộc tấn công hạt nhân ở thời điểm đó là điều khó có thể xảy ra. Nhưng việc vali hạt nhân thất lạc trong đám đông có thể dẫn đến những hệ lụy khó lường.
Vì ông Trump là Tổng tư lệnh quân đội, nên chỉ có ông ấy mới có quyền kích hoạt vali hạt nhân, trừ khi ông Trump không thể tiếp tục đảm nhận vai trò Tổng thống Mỹ thì ông Pence sẽ là người thay thế tạm quyền.
Vali hạt nhân trên tay phụ tá quân sự của cựu Tổng thống Trump trước khi lên trực thăng rời Nhà Trắng năm 2019. (Ảnh: Reuters)
Ở thời điểm đồi Capitol bị tấn công, ông Pence cũng được tháp tùng bởi một số mật vụ thuộc Cơ quan Mật vụ Mỹ, họ sẵn sàng hy sinh mạng sống của minh để bảo vệ “VIP” và vali hạt nhân, nhưng chỉ với vài người ít ỏi họ khó có thể ngăn được đám đông quá khích, kể cả khi được vũ trang.
Chuyên gia Reif cho rằng, những điều đã diễn ra ở đồi Capitol là một vi phạm an ninh chưa từng có tiền lệ và nó cũng đặt ra câu hỏi về vai trò của vali hạt nhân hay hệ thống vận hành lỗi thời của nó.
Sau khi sự việc này được truyền thông đưa ra, Tổng Thanh tra Lầu Năm Góc cho biết sẽ xem xét lại quy trình vận hành và kích hoạt vali hạt nhân trước cuối tháng này.
“Mục tiêu của đánh giá này là xác định mức độ mà các quy trình và thủ tục của Lầu Năm Góc được thực hiện và đủ để cảnh báo cho các quan chức trong trường hợp Túi khẩn cấp của Tổng thống bị mất, bị đánh cắp hoặc bị xâm phạm”, phía Lầu Năm Góc cho biết.