19:18 24/12/2025
Thời sự quốc tế
Theo Tổng thống Volodymyr Zelensky, đây là bản dự thảo thỏa thuận chính trị giữa Ukraine, Mỹ, châu Âu và Nga, trong đó mỗi điểm đều có thể dẫn tới việc xây dựng thêm các văn kiện liên quan.
Ngoài bản kế hoạch hòa bình, các tài liệu song song được thảo luận gồm: Văn kiện ba bên về bảo đảm an ninh: Ukraine - Mỹ - châu Âu; Văn kiện song phương giữa Ukraine và Mỹ về bảo đảm an ninh; “Lộ trình thịnh vượng của Ukraine” - chương trình hợp tác với Mỹ về phục hồi và phát triển kinh tế đến năm 2040.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. (Ảnh: Văn phòng Tổng thống Ukraine)
Nội dung kế hoạch hòa bình 20 điểm
1. Khẳng định chủ quyền của Ukraine.
2. Thiết lập thỏa thuận không xâm lược vô điều kiện giữa Nga và Ukraine; hình thành cơ chế giám sát tại đường giới tuyến.
3. Ukraine sẽ nhận được các bảo đảm an ninh vững chắc.
4. Quy mô lực lượng vũ trang Ukraine trong thời bình sẽ là 800.000 quân nhân.
5. Mỹ, NATO và châu Âu cung cấp bảo đảm an ninh tương đương Điều 5.
- Nếu Nga tấn công Ukraine, sẽ có phản ứng quân sự và khôi phục trừng phạt.
- Nếu Ukraine tấn công vào lãnh thổ Nga trước, các bảo đảm an ninh bị hủy.
- Nếu Nga tấn công trước, các bảo đảm an ninh sẽ có hiệu lực.
Bản dự thảo cho phép bổ sung các bảo đảm song phương từ “liên minh các nước tình nguyện”.
6. Nga cam kết luật hóa chính sách không gây hấn đối với châu Âu và Ukraine.
7. Ukraine sẽ gia nhập EU theo mốc thời gian cụ thể, đồng thời được tiếp cận thị trường châu Âu trong giai đoạn chuyển tiếp. Tư cách thành viên EU là một phần của bảo đảm an ninh.
8. Thiết lập gói hỗ trợ phát triển quy mô lớn cho Ukraine, bao gồm quỹ đầu tư, hạ tầng khí đốt, tái thiết các khu vực, khai thác khoáng sản và tài nguyên.
9. Thành lập nhiều quỹ phục hồi, với mục tiêu huy động 800 tỷ USD.
10. Sau khi ký thỏa thuận, Ukraine sẽ thúc đẩy đàm phán hiệp định thương mại tự do với Mỹ. Washington cũng thảo luận khả năng FTA với Nga.
11. Ukraine duy trì quy chế phi hạt nhân.
12. Vấn đề Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia (ZNPP) vẫn chưa đạt được đồng thuận. Mỹ đề xuất đồng quản lý ba bên Ukraine - Mỹ - Nga (mỗi bên 33%), Mỹ giữ vai trò điều hành chính.
Phương án thỏa hiệp của Ukraine: đồng quản lý 50 - 50 với Mỹ, trong đó 50% sản lượng điện cấp cho Ukraine; Yêu cầu phi quân sự hóa ZNPP, Enerhodar và đập thủy điện Kakhovka.
13. Ukraine và Nga cam kết triển khai chương trình giáo dục - xã hội thúc đẩy khoan dung văn hóa, chống phân biệt; Ukraine áp dụng chuẩn EU về bảo vệ ngôn ngữ thiểu số và tự do tôn giáo.
14. Vấn đề lãnh thổ vẫn là điểm khó nhất của đàm phán. Theo đề xuất, tại Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia, Kherson, đường ranh giới triển khai lực lượng vào ngày ký kết thỏa thuận này coi là ranh giới thực tế. Nga phải rút quân khỏi Dnipropetrovsk, Mykolaiv, Sumy và Kharkiv để thỏa thuận có hiệu lực.
Trong khi đó, Nga muốn Ukraine rút khỏi Donetsk còn phía Mỹ đề xuất thành lập vùng kinh tế tự do như giải pháp thỏa hiệp.
Quan điểm của Ukraine là nếu không đạt được thỏa thuận về việc giữ nguyên hiện trạng, thì việc thiết lập khu vực kinh tế tự do chỉ có thể được chấp nhận thông qua một cuộc trưng cầu ý dân.
Ông Zelensky nhấn mạnh, nếu trưng cầu ý dân, cần bỏ phiếu cho toàn bộ văn kiện chứ không phải một vấn đề riêng lẻ và cần một lệnh ngừng bắn thực tế tối thiểu 60 ngày.
15. Sau khi đạt được thỏa thuận về lãnh thổ, cả Nga và Ukraine cam kết không thay đổi bằng vũ lực.
16. Nga không cản trở Ukraine sử dụng sông Dnipro và Biển Đen cho mục đích thương mại; ký thỏa thuận hàng hải riêng bảo đảm tự do hàng hải và vận tải. Mũi Kinburn sẽ được phi quân sự hóa.
17. Thành lập ủy ban nhân đạo: trao đổi tù binh, hồi hương dân thường và trẻ em, trả tự do tù nhân chính trị, xử lý các vấn đề nhân đạo còn tồn đọng.
18. Ukraine phải tổ chức bầu cử sớm nhất có thể sau khi ký thỏa thuận.
19. Thỏa thuận này phải mang giá trị ràng buộc pháp lý; việc thực thi do Hội đồng Hòa bình do ông Donald Trump làm Chủ tịch giám sát và bảo đảm. Các biện pháp trừng phạt sẽ được áp dụng đối với các hành vi vi phạm.
20. Ngay sau khi tất cả các bên đồng ý với thỏa thuận này, lệnh ngừng bắn toàn diện sẽ có hiệu lực ngay lập tức.
Cơ chế phê chuẩn, bầu cử và trưng cầu ý dân
Dự kiến Ukraine sẽ trình thỏa thuận lên quốc hội để phê chuẩn và/hoặc tổ chức một cuộc trưng cầu ý dân toàn quốc để thông qua. Ukraine có thể quyết định tổ chức bầu cử cùng thời điểm với cuộc trưng cầu ý dân.
Thỏa thuận sẽ có hiệu lực sau khi cả hai bên hoàn thành các nghĩa vụ của mình. Các đảm bảo an ninh chỉ có hiệu lực nếu thỏa thuận được phê chuẩn toàn bộ hoặc được thông qua bằng trưng cầu dân ý.