Cho tới nay, các nhà khoa học cho rằng ichthyosaurs (thằn lằn cá) - loài bò sát biển lớn, giống cá heo sống ở các vùng biển của Đại Trung sinh chủ yếu ăn động vật chân đầu (lớp động vật thân mềm gồm mực ống, bạch tuộc, mực nang và ốc anh vũ).
"Nhiều trong số những loài thằn lằn cá lớn có hàm răng cùn dường như thích hợp với việc ăn mực hơn. Đó là lý do vì sao chúng tôi nghĩ chúng thường xuyên ăn mực", Nhà nghiên cứu Ryosuke Motani, giáo sư cổ sinh vật học tại Đại học California cho hay.
Nhưng gần đây, ông Motani và các đối tác nghiên cứu phát hiện ra phần còn lại được bảo quản khá tốt của thalattosaur - một loài bò sát biển gần giống thằn lằn bên trong dạ dày của một con thằn lằn cá.
Hình ảnh mô phỏng về loài thằn lằn cá. (Ảnh: NS)
Các nhà nghiên cứu phải dành nhiều năm để khám phá các mỏ đá ở tây nam Trung Quốc, nơi phát hiện ra các bộ xương hóa thạch của thalattosaur và thằn lằn cá. Họ mất một lúc để tin những gì mình đang thấy.
Con thalattosaur được tìm thấy trong bụng con thằn lằn cá dài 5 m có kích thước lên tới 4 m. Con thalattosaur gầy hơn và khối lượng của nó chỉ bằng 1/6 hoặc 1/8 khối lượng của kẻ săn mồi.
Do không có dấu hiệu phân hủy trực tiếp do tiếp xúc với dịch tiêu hóa nên các nhà nghiên cứu tin rằng con thằn lằn cá đã chết không lâu sau bữa ăn do bị thương ở cổ trong quá trình tiêu thụ con mồi với kích thước quá khổ.
"Cổ bị gãy tới mức không thể giữ được hộp sọ. Nó không thể thở được", ông Motani cho hay.
Thông thường các dịch tiêu hóa trong dạ dày thường phá hủy con mồi nên các nhà nghiên cứu cho biết việc bắt gặp một hóa thạch mà con mồi vẫn được bảo quản tốt là rất hiếm.
Nhóm nghiên cứu không thể chắc chắn liệu con thằn lằn cá đã truy lùng loài bò sát khổng lồ như thế nào, nhưng đuôi của con thalattosaur tách rời với cơ thể của nó cho thấy có sự giằng co giữa con mồi và kẻ săn mồi.
Con thằn lằn cá dường như đã cắn đầu và đuôi của con mồi sau đó nuốt chửng toàn bộ cơ thể con thalattosaur bị mất đầu và cụt đuôi.
Theo ông Motani, có vẻ như con thằn lằn cá không nhận ra con mồi của mình lớn thế nào. Từng có nhiều ví dụ thời hiện đại cho thấy kẻ săn mồi đành giá sai về con mồi của chúng, chẳng hạn như trường hợp con cá heo bị mắc nghẹn khi cố gắng nuốt con bạch tuộc quá khổ.