Nông nghiệp trải nghiệm 'đánh thức' kinh tế nông thôn

Không còn là những vườn cây lặng lẽ sau mùa thu hoạch, nhiều vùng nông thôn đang khoác lên mình diện mạo mới khi nông nghiệp được “đánh thức” bằng du lịch trải nghiệm. Từ vườn trái cây, trang trại sản xuất đến các mô hình homestay, dịch vụ ăn uống, nghỉ dưỡng, dòng khách tìm về đã tạo thêm sinh kế, nâng giá trị nông sản và làm đổi thay nhịp sống làng quê.

Khi vườn cây trở thành điểm "check-in" hút khách

Mỗi năm, từ đầu mùa hè đến những tháng cuối năm, xã Vân Hòa lại bước vào thời điểm nhộn nhịp nhất. Không khí rộn ràng không chỉ đến từ mùa trái cây chín rộ mà còn bởi dòng du khách tìm về những vườn cây đỏ (dâu da đất) – loài cây bản địa gắn bó lâu đời với vùng đất cao nguyên này.

Khi trái chuyển dần từ xanh sang đỏ, từng chùm quả phủ kín thân cây, tạo nên khung cảnh bắt mắt. Với nhiều người, chuyến đi đến Vân Hòa không chỉ để tham quan mà còn là dịp tìm về không gian xanh mát, trong lành, điều ngày càng hiếm ở đô thị.

Vườn đỏ Bà Mười là một trong những điểm dừng chân được nhiều du khách lựa chọn. Khu vườn có khoảng 20 cây đỏ, trong đó cây cổ thụ gần 100 năm tuổi trở thành “nhân vật chính” trong các bức ảnh kỷ niệm. Chị Hà Thị Thu Sương, chủ vườn, nhớ lại: trước đây, trái đỏ chủ yếu bán cho thương lái hoặc được người dân dùng ngâm rượu phục vụ sinh hoạt gia đình. Giá trị kinh tế không cao, thu nhập bấp bênh theo mùa.

“Khi khách du lịch bắt đầu tìm đến, chúng tôi mới nhận ra vườn cây không chỉ cho trái mà còn cho trải nghiệm. Từ đó, nhiều hộ mạnh dạn chỉnh trang vườn, làm lối đi, thêm dịch vụ để đón khách. Thu nhập nhờ vậy tăng rõ rệt”, chị Sương chia sẻ.

Không riêng Vân Hòa, vào mùa cao điểm, nhiều loại trái cây như mít, mãng cầu, dứa… đồng loạt chín rộ ở các xã Phú Hòa 1, Phú Hòa 2, Hòa Mỹ, Sơn Thành. Thay vì chỉ tập trung bán nông sản thô, các HTX đã chủ động “mở cửa” vườn, kết hợp sản xuất với du lịch trải nghiệm.

Tại xã Phú Hòa 2, HTX Nông nghiệp công nghệ cao Dũng Lỗ Chài là một trong những mô hình đi đầu trong việc gắn sản xuất với du lịch. Ông Ngô Quốc Dũng, Giám đốc HTX, cho biết đơn vị đã quy hoạch khoảng 5 ha để phát triển du lịch trải nghiệm nông nghiệp.

Du khách đến đây không chỉ tham quan mà còn trực tiếp tham gia các công đoạn trồng, chăm sóc, thu hoạch trái cây. Những trái mít, mãng cầu đạt chứng nhận OCOP 3 sao được hái và thưởng thức ngay tại vườn, tạo cảm giác “từ nông trại đến bàn ăn” đúng nghĩa.

Bên cạnh đó, HTX đầu tư thêm các tiểu cảnh, chòi nghỉ, không gian vui chơi để kéo dài thời gian lưu trú của du khách. “Làm nông nghiệp kết hợp du lịch giúp chúng tôi không chỉ bán được nhiều trái cây hơn mà còn có thêm nguồn thu từ dịch vụ. Hiệu quả kinh tế vì thế tăng lên gấp nhiều lần so với cách làm cũ”, ông Dũng phân tích.

Ở khu vực phía Đông của tỉnh, nhiều HTX khác cũng đang từng bước định hình mô hình nông nghiệp - dịch vụ. BB Farm với trang trại dâu tây, rau thủy canh; Mộc Miên Rocky Garden phát triển du lịch cộng đồng gắn với cảnh quan tự nhiên… đã trở thành những điểm đến quen thuộc của du khách.

Theo bà Nguyễn Thị Thanh Thủy, Giám đốc HTX Nông nghiệp và du lịch cộng đồng An Mỹ, điểm khác biệt để giữ chân du khách chính là các hoạt động trải nghiệm mang đậm bản sắc địa phương. “Khách không chỉ nghỉ lại mà còn được cấy lúa, trồng rau, tráng bánh tráng, đúc bánh xèo, làm bánh ít… Những trải nghiệm rất đời thường ấy lại khiến họ nhớ lâu và muốn quay lại”, bà Thủy nói.

Hướng đi bền vững cho kinh tế nông thôn

Cuối tuần, gia đình anh Trần Anh Quân từ phường Tuy Hòa chọn Vân Hòa làm điểm nghỉ ngơi ngắn ngày. Sau khi dạo vườn, chụp ảnh, thưởng thức trái đỏ, cả gia đình dùng bữa tại vườn rồi mua thêm trái cây mang về.

“Điều tôi thích nhất là không khí mát mẻ và cảm giác yên bình. Ở đây, đồ ăn làm từ nông sản tại chỗ nên vừa ngon vừa yên tâm. Giá cả cũng hợp lý”, anh Quân chia sẻ.

Với các chủ vườn, dòng khách đều đặn không chỉ mang lại nguồn thu từ vé tham quan mà còn giúp nông sản địa phương bán được giá cao hơn thông qua các dịch vụ ăn uống, mua sắm. Theo chị Trần Thị Hạnh, chủ vườn đỏ Cô Ba Thắm, vào mùa cao điểm, mỗi ngày doanh thu có thể đạt từ 10–20 triệu đồng, cao gấp nhiều lần so với chỉ bán trái cây.

Không dừng lại ở con số thu nhập, sự xuất hiện của du lịch còn tạo động lực để người dân chỉnh trang cảnh quan, giữ gìn môi trường và nâng cao chất lượng dịch vụ. Những con đường làng sạch sẽ hơn, các khu vườn được chăm chút bài bản hơn, diện mạo nông thôn vì thế cũng dần thay đổi theo hướng hiện đại nhưng vẫn giữ được nét gần gũi.

Theo ông Lê Văn Quy, Bí thư Đảng ủy xã Vân Hòa, trong khoảng 5 năm trở lại đây, du lịch nông nghiệp đã mang lại những chuyển biến tích cực cho địa phương. Nhiều điểm đến hình thành và hoạt động hiệu quả, góp phần đa dạng hóa sinh kế cho người dân.

Thời gian tới, địa phương định hướng phát triển mạnh các sản phẩm du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp – nông thôn, đồng thời kêu gọi đầu tư hình thành những điểm nhấn đủ sức lan tỏa. “Mục tiêu là phát triển du lịch nhưng không đánh đổi môi trường và bản sắc văn hóa, để người dân thực sự là chủ thể hưởng lợi”, ông Quy nhấn mạnh.

Từ những vườn cây trái giản dị, nông nghiệp trải nghiệm đang mở ra một cánh cửa mới cho kinh tế nông thôn. Khi sản xuất không còn đứng riêng lẻ mà được gắn kết với dịch vụ và du lịch, giá trị nông sản được nâng lên, đời sống người dân cũng theo đó khởi sắc, một hướng đi được kỳ vọng sẽ tiếp tục lan tỏa trong thời gian tới.