10:52 25/11/2024
Chuyện bốn phương
ThS.BS Nguyễn Phương Linh, Viện Sức khỏe Tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, thời gian gần đây bệnh viện tiếp nhận nhiều trường hợp chán ăn tâm thần. Gần đây nhất là nam sinh 13 tuổi, vào viện trong tình trạng mệt mỏi, cơ thể gầy gò.
Trước khi mắc bệnh, nam sinh rất vui vẻ hoà đồng, học tốt. Một năm gần đây, nam sinh tăng cân nhanh lên 67kg, cao 1m56. Bị bạn bè trêu chọc về ngoại hình, nam sinh tự ti thu mình và quyết tâm giảm cân.
Cậu giảm ăn, tăng tập thể dục 1-2 tiếng/ngày để giảm cân. Sở hữu vóc dáng cân đối, nhưng nam sinh 13 tuổi vẫn duy trì chế độ ăn kiêng và tập luyện như trước. Nam sinh bắt đầu mệt mỏi, hoạt động chậm chạp hơn trước.
Bác sĩ Sơn tư vấn cho bệnh nhân. (Ảnh: MK)
Nam sinh nói luôn thấy lo sợ, không duy trì chế độ ăn kiêng tập luyện, cân nặng sẽ tăng lên. Khi không tập thể dục, người bệnh có cảm giác đau khổ bồn chồn bứt rứt, khó chịu trong người, bắt buộc phải tập luyện theo chế độ.
Cậu cũng trở nên ít nói chuyện với mọi người, giảm hứng thú với các sở thích trước đó. Một tuần trước khi vào viện, mạch của nam sinh khoảng 36-50 nhịp/phút, nặng 49kg, BMI 16,37. Cậu được chẩn đoán chán ăn tâm thần.
Sau một tháng người bệnh khám lại, tình trạng cảm xúc và ăn uống cải thiện, khối lượng ăn uống các bữa chính đạt yêu cầu nhưng không có hứng thú ăn uống, còn sợ tăng cân.
Chán ăn tâm thần là gì?
Theo Th.BS Vũ Sơn Tùng, Viện sức khoẻ Tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai), có 2 loại chán ăn tâm thần. Một là, hạn chế ăn uống, người bệnh hạn chế lượng thức ăn nạp vào bằng cách ăn càng ít càng tốt. Hai là, ăn và đào thải, người bệnh ăn thức ăn nhưng sau đó bị nôn hoặc sử dụng thuốc nhuận tràng để tống thức ăn ra ngoài.
Chán ăn tâm thần là rối loạn ăn uống do hạn chế năng lượng ăn vào so với nhu cầu. Người bệnh có cảm giác sợ hãi về việc tăng cân và hình ảnh cơ thể của mình. Họ luôn cho rằng bản thân thừa cân trong khi cân nặng hoàn toàn bình thường.
Người chán ăn tâm thần thường đói nhưng lại từ chối thức ăn. Nguyên nhân của hiện tượng này có thể là do di truyền, yếu tố sinh học, yếu tố xã hội và yếu tố tâm lý.
Chán ăn tâm thần nguy hiểm ra sao?
Chán ăn tâm thần gây ảnh hưởng đến đa cơ quan của cơ thể. Người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng như mệt mỏi; mất ngủ; chóng mặt hoặc ngất xỉu; móng tay đổi màu xanh; tóc mỏng, dễ gãy hoặc rụng; mất kinh hoặc rối loạn kinh nguyệt; không chịu được lạnh; mất nước; răng bị mài mòn và vết chai trên các khớp ngón tay do nôn mửa
Nhiều người cho rằng khi mắc tâm thần phải có những rối loạn hành vi như đập phá, la hét, nhưng với người chán ăn tâm thần lại không như vậy mà chủ yếu họ có sự nhận thức “méo mó” về cân nặng của bản than”.
Ngoài các biến chứng về thể chất, người mắc chứng chán ăn cũng thường mắc các rối loạn sức khỏe tâm thần khác như trầm cảm, lo âu và các rối loạn cảm xúc khác; rối loạn giấc ngủ; rối loạn nhân cách; lạm dụng rượu và chất gây nghiện; hành vi tự huỷ hoại, ý tưởng và hành vi tự sát.
Theo bác sĩ Tùng, điều trị chán ăn tâm thần thường phải kéo dài và kết hợp nhiều phương pháp. Nếu bệnh được phát hiện sớm và chẩn đoán kịp thời có thể chỉ cần điều trị ngoại trú.