22:34 22/11/2024
Thời sự quốc tế
Reuters dẫn báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược quốc tế (CSIS) cho biết, giá thành một hệ thống tên lửa phòng không tầm xa Patriot (PAC) được xác định dựa trên biến thể và tính năng của nó. Riêng các hệ thống Patriot PAC-3 thế hệ mới – một tổ hợp đầy đủ có giá khoảng 1 tỷ USD.
Trong một hệ thống Patriot PAC-3, hệ thống trang thiết bị điện tử gồm đài chỉ huy, đài radar và các thiết bị hỗ trợ khác có giá hơn 400 triệu USD. Còn các bệ phóng và đạn tên lửa đi kèm rơi vào khoảng 690 triệu USD. Đơn giá một tên lửa đất đối không của Patriot cũng không hề rẻ có thể lên đến 4 triệu USD.
Cũng theo CSIS, tập đoàn Raytheon đã chế tạo hơn 240 hệ thống Patriot và chúng hiện đang được biên chế cho quân đội của 18 quốc gia, bao gồm cả Mỹ.
Hệ thống Patriot được NATO triển khai tại sân bay Sliac, ở Sliac, gần Zvolen, Slovakia, (Ảnh: Reuters)
Khả năng tác chiến của Patriot
Theo Raytheon Patriot được thiết kế để tấn công các mục tiêu trên không - từ máy bay không người lái, tên lửa đạn đạo và hành trình, đến máy bay chiến đấu và trực thăng. Phạm vi hoạt động của chúng thay đổi linh hoạt - từ 90 km đối với PAC-1, 160 km đối với PAC-2, và từ 30 - 60 km đối với PAC-3/PAC-3MSE. Các tên lửa có độ cao đánh chặn mục tiêu tối đa hơn 24.000 m và hoạt động ở tốc độ từ Mach 2,8 đến Mach 4, đủ để đánh chặn hầu hết mọi vật thể bay thông thường trên lý thuyết.
So với các dòng tên lửa phòng không khác của NATO, Patriot là một khí tài phức tạp. Các hệ thống điện tử bao gồm một radar AN/MPQ-65 được thiết lập để quét tìm mục tiêu, một trung tâm điều hành/kiểm soát chiến đấu, cột ăng-ten cao 31 mét và hệ thống cấp nguồn điện EPP-III di động có công suất 150 kW.
Về khối chiến đấu, mỗi hệ thống được trang bị 6-8 bệ phóng đặt di động nhưng khi triển khai sẽ cố định, do đó thời chuyển trạng thái sẵn sàng chiến đấu của Patriot mất đến 30 phút. Mỗi bệ gồm được trang bị 4 ống phóng hoặc 16 ống phóng tùy theo loại đạn tên lửa.
Để vận hành một tổ hợp khí tài nhiều thành phần như vậy cần đến ít nhất 90 binh sĩ, sĩ quan.
Mục tiêu của vũ khí siêu thanh?
Mỹ và đồng minh bắt đầu chuyển giao các hệ thống tên lửa Patriot đầu tiên cho Ukraine vào tháng 4/2023. Chỉ một tháng sau, ngày 5/5, Ukraine tuyên bố sử dụng Patriot đánh chặn thành công tên lửa siêu thanh Kinzhal của Nga điều được xem là không thể.
Một quan chức Mỹ nói với CNN rằng các lực lượng Ukraine đã đánh chặn thành công tên lửa Kinzhal nhờ bắn vào đầu đạn từ nhiều góc độ khác nhau bằng cách sử dụng hệ thống Patriot.
Tần suất Patriot tham chiến càng nhiều thì khả năng chúng bị không quân Nga phát hiện vị trí càng lớn. (Ảnh: Reuters)
Tuy nhiên, chiến công của Patriot ở Ukraine nhanh chóng bị xóa nhòa sau trận không kích của Nga vào Kiev rạng sáng 16/5. Một trong những hệ thống Patriot của Ukraine đã bị phá hủy hoặc hư hại nặng bởi chính tên lửa Kinzhal.
Bộ Quốc phòng Nga ngày 17/5 tuyên bố, nước này đã thực hiện một cuộc tấn công bằng tên lửa siêu thanh Kinzhal và trận địa Patriot ở Kiev. Hệ thống này đã bị tiêu diệt.
Còn CNN dẫn lời một quan chức Lầu Năm Góc cho biết, họ có thông tin về đợt không kích ngày 16/5 ở Kiev, hệ thống Patriot được phía Nga nhắc đến chưa bị phá hủy mà nó chỉ bị hư hại sau vụ tấn công.
Các chuyên gia quân sự nhận định, các lực lượng Nga có thể phát hiện các tín hiệu do hệ thống Patriot phát ra từ đợt không kích trước đó, việc sử dụng tên lửa siêu thanh Kinzhal để vô hiệu quả hệ thống Patriot của Ukraine là một cách đáp trả khôn ngoan. Hành động này ít nhiều giúp Nga lấy lại hình ảnh bất bại của Kinzhal.
Còn về nguyên nhân Patriot bị lộ, giống như mọi hệ thống phòng không hiện nay việc sử dụng radar cảnh giới để phát hiện và bắt bám mục tiêu trên không liên tục có thể dẫn tới để lộ vị trí đài radar dưới mặt đất.
Không giống như một số hệ thống phòng không di động và khó nhắm mục tiêu hơn do phương Tây cung cấp cho Ukraine, khẩu đội Patriot có kích thước lớn khiến nó càng dễ bị lực lượng Nga xác định.
Trước đây, Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov đã khẳng định rằng hệ thống Patriot chắc chắn sẽ được coi là mục tiêu hợp pháp của các lực lượng Nga.