Giải thưởng VinFuture: Đưa nhà khoa học Việt tiến gần khoa học đỉnh cao thế giới

Tối 20/1, 4 công trình nghiên cứu khoa học được vinh danh tại lễ trao giải VinFuture lần thứ nhất. Đó là: Công nghệ gốc vaccine mRNA; Vật liệu khung cơ-kim (MOFs); Vật liệu điện tử hữu cơ có tính năng như da người và công trình nghiên cứu giúp ngăn nguy cơ lây nhiễm HIV, giảm gánh nặng bệnh AIDS. Đây là những thành tựu khoa học xuất chúng, khả năng tạo ra ảnh hưởng tích cực và rộng rãi nhất đến cuộc sống của hàng tỷ người trên khắp thế giới trong hiện tại và tương lai.

Cầu nối khoa học Việt và thế giới

PGS.TS Chu Hoàng Hà, Phó Viện trưởng Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đánh giá, 4 công trình khoa học nhận giải thưởng VinFuture đều là những nghiên cứu lớn, mang tầm ảnh hưởng toàn cầu và được thực tế kiểm chứng về tính ứng dụng.

Đặc biệt, việc giải thưởng VinFuture duy trì tổ chức hàng năm sẽ mở ra cơ hội tiếp cận thường xuyên với khoa học đỉnh cao với giới nghiên cứu Việt Nam. Đây rõ ràng là cơ hội trước nay chưa từng có, kết nối các nhà khoa học trong nước với thế giới, mang lại cơ hội hợp tác phát triển cho các nhà khoa học Việt, từ đó góp phần tạo nên sự đột phá cho khoa học công nghệ trong nước.

“Giải thưởng là cầu nối đưa các nhà khoa học nói riêng, nền khoa học Việt Nam nói chung tiến gần hơn đến khoa học đỉnh cao thế giới”, ông nói.

Thủ tướng Phạm Minh Chính (thứ hai từ phải sang) trao giải thưởng cho ba nhà khoa học.

Trong khoa học, đa số các nhà nghiên cứu đều muốn vươn tới cái tuyệt đối, tức là đỉnh cao của nghiên cứu. Việt Nam không thiếu người tài năng nhưng do điều kiện như nguồn lực đầu tư, cách phát triển khoa học, nhìn nhận của xã hội nên họ chưa có nhiều công trình tầm cỡ.

“Giải thưởng VinFuture đã tạo ra cú hích giúp thay đổi nhận thức để tất cả cùng thấy nhà khoa học được tôn vinh xứng đáng ra sao và khoa học có thể đóng góp thế nào tới thế giới. Từ đó, chúng ta có thể hướng tới xã hội tôn vinh khoa học công nghệ, tôn vinh kiến thức, phục vụ lợi ích người Việt và nhân loại”, ông Hà nói.

Ông tin rằng với thành công của trong năm nay, chắc chắn những năm tiếp theo VinFuture sẽ tạo hiệu ứng nhiều chiều. Nhiều nhà khoa học tầm cỡ thế giới sẽ biết đến Việt Nam, họ cùng đến đây và tạo nên những cây cầu kết nối khoa học trên cả thế giới. Với Việt Nam, ông Hà cho rằng, VinFuture là nơi để chính các nhà khoa học Việt được truyền cảm hứng, phấn đấu để thực sự làm nên những công trình xứng đáng

Theo TS Phạm Chi Lan, chuyên gia kinh tế, VinFuture không phải là giải thưởng nhất thời theo năm mà là giải thưởng tôn vinh mang tính dài hạn, có chiều sâu, ý nghĩa rất lớn trong việc cổ vũ tinh thần cho những nhà nghiên cứu, phát minh khác tại Việt Nam và trên thế giới.

Minh chứng là trong số 599 nghiên cứu tham gia VinFuture thì có 17 nghiên cứu của Việt Nam. Dù 17 nghiên cứu không nhận được giải nhưng VinFuture vẫn cho thấy đóng góp trong việc khuyến khích, động viên cho các nhà khoa học công nghệ Việt Nam.

Bà Lan mong, thông qua VinFuture, Việt Nam sẽ có cái nhìn khác về tầm quan trọng của KH&CN,  không nên đặt nghiên cứu khoa học bó hẹp ở trung hạn hay ngắn hạn. Một nghiên cứu có giá trị lớn, thậm chí mất vài chục năm, có khi cả đời người hoặc cả đời của một vài người cùng tận tâm cống hiến, cùng say mê khoa học mới có được kết quả như mong muốn.

“Quỹ VinFuture cũng thể hiện sự quan tâm cũng như tầm nhìn những người sáng lập quỹ này. Họ nhận thức được ý nghĩa của KH&CN, biết được tầm quan trọng của KH&CN, thể hiện ý thức trách nhiệm đối với nhân loại nói chung chứ không phải chỉ ở Việt Nam”, bà Lan nhận định.

Giải thưởng gắn với tên tuổi Việt Nam

GS.TSKH Nguyễn Đình Đức, Đại học Quốc Gia Hà Nội đánh giá, ngay năm đầu tiên tổ chức, giải thưởng VinFuture đã nhận được gần 600 dự án đến từ hơn 60 quốc gia ở sáu châu lục. Điều này cho thấy giải thưởng VinFuture đã được đón nhận và thu hút sự quan tâm rất lớn của cộng đồng khoa học thế giới. Đây thực sự là giải thưởng lớn, uy tín và danh giá, với kỳ vọng về chất lượng, trình độ khoa học và tầm ảnh hưởng với nhân loại.

Giải thưởng VinFuture không đơn thuần mang ý nghĩa là giải thưởng của một Quỹ tư nhân, mà trở thành giải thưởng gắn với tên tuổi đất nước Việt Nam. Giải thưởng không chỉ khích lệ các nhà khoa học trên toàn thế giới, trong đó khoa học Việt Nam - đặc biệt là thế hệ trẻ - hoài bão cống hiến vì khoa học, vì cộng đồng và nhân loại, mà còn làm cho tên tuổi của Việt Nam được âm vang trong cộng đồng khoa học thế giới.

Hơn thế nữa, giải thưởng lớn và danh giá này, cũng góp phần thúc đẩy gắn kết các nhà khoa học thế giới với Việt Nam, hướng tới Việt Nam, góp phần nâng cao vị thế của khoa học Việt Nam.

Hội đồng giải thưởng VinFuture. 

“Tôi tin tưởng với sự đánh giá công tâm, khách quan của các nhà khoa học lớn trong hội đồng và sức ảnh hưởng có tính toàn cầu của các kết quả nghiên cứu, giải thưởng sẽ bền vững, ngày càng uy tín và ảnh hưởng mạnh mẽ trên toàn thế giới. Có thể vài thập kỷ sau VinFuture Grand Prize sẽ trở thành giải thưởng danh giá không kém Nobel”, GS Nguyễn Đình Đức nói. Ông hy vọng  tương lai, các nhà khoa học Việt Nam được nhận giải thưởng lớn, danh giá này, sánh ngang với các nhà khoa học hàng đầu của thế giới.

Để giữ được tính bền vững, cạnh tranh với các giải thưởng danh giá lâu đời trên thế giới, theo giáo sư Đức việc quan trọng nhất là phát hiện và đánh giá được chính xác, khách quan những giá trị và đóng góp, tầm ảnh hưởng có tính toàn cầu của các kết quả nghiên cứu và cống hiến của các nhà khoa học.

Chính hiệu ứng và dư âm, sức ảnh hướng của giải thưởng VinFuture Grand Prize với nhân loại và cộng đồng được kiểm chứng trên thực tế, khẳng định theo thời gian và năm tháng mới là nhân tố quan trọng nhất để giải thưởng bền vững và cạnh tranh được với các giải thưởng lớn, uy tín và lâu đời của thế giới.