Đề xuất cấm mua bán thuốc lá điện tử, Bộ trưởng Y tế nói gì?

Trước kỳ họp thứ 7 Quốc hội khoá XV, cử tri Đà Nẵng phản ánh tình trạng học sinh hút thuốc lá điện tử diễn ra phổ biến, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và học tập. Cử tri đề nghị cần nghiêm cấm việc mua bán thuốc lá điện tử cho học sinh, đồng thời có giải pháp hạn chế việc nhập thuốc lá điện tử vào Việt Nam, cũng như có chế tài xử lý mạnh với các đơn vị cung cấp, buôn bán thuốc lá điện tử trái phép.

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh, thực tế đang có khoảng trống pháp lý với thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc lá mới khác. Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá năm 2012 chưa có khái niệm rõ về các sản phẩm mới này. Luật Đầu tư cũng chưa quy định thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng hoặc thuốc lá mới khác thuộc danh mục cấm đầu tư kinh doanh hay danh mục đầu tư kinh doanh có điều kiện.

Trong khi đó, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng ngày càng phổ biến. Sự gia tăng sử dụng sản phẩm này ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và tạo ra những hệ lụy xã hội phức tạp.

Thuốc lá điện tử "núp bóng" đồ chơi trẻ em, hình hộp sữa. (Ảnh: Như Loan)

Các nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng thuốc lá điện tử chứa nhiều chất gây nghiện và độc hại, nguy cơ gây tổn thương phổi, tim mạch, ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ ở thanh thiếu niên. Các cơ quan chức năng mới chỉ bắt giữ, xử lý các sản phẩm này dưới hình thức kinh doanh hàng hóa không có hóa đơn, chứng từ, nhập lậu. Một số vụ việc đã xử lý hình sự, nhưng chỉ khi phát hiện có chất ma túy, chất cấm.

Theo Bộ trưởng, việc sửa đổi, bổ sung Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá là rất cần thiết để khắc phục bất cập và hạn chế nêu trên. Quốc hội cũng đề nghị Chính phủ sớm có kế hoạch sửa đổi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá vào năm 2025. Tuy nhiên, trình tự, thủ tục của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật cần nhiều thời gian. 

Bộ Y tế đã đề xuất Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc lá mới khác có thể xuất hiện trong tương lai.

Theo người đứng đầu ngành Y tế, cần quy định "cấm toàn bộ" để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, bao gồm mọi tổ chức, cá nhân có liên quan. "Nếu chỉ đề xuất cấm người dưới 18 tuổi mua, bán, sử dụng hoặc không bán cho người dưới tuổi này, thì công tác phòng chống tác hại thuốc lá sẽ không đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ hút trong cộng đồng, tạo cơ hội cho trẻ em sử dụng thuốc lá và phát sinh các nguy cơ khác", Bộ trưởng Đào Hồng Lan nói. Bộ Y tế sẽ nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá để trình Thủ tướng.

Việt Nam ghi nhận hơn 1.200 người nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng năm 2023, trong đó có nhiều trẻ vị thành niên.

Điều tra tình hình sử dụng thuốc lá tại 11 tỉnh thành cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh 13-17 tuổi tăng từ 2,6% (năm 2019) lên 8,1% (năm 2023). Ở nhóm 13-15 tuổi, tỷ lệ đã tăng hơn gấp đôi, từ 3,5% (năm 2022) lên 8% năm 2023. Đặc biệt, ở nữ tuổi 11-18, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử là 4,3% năm 2023.