09:38 21/12/2024
Người đẹp và xe
Ông là danh tướng Đinh Liệt, sinh năm 1400 ở Lam Sơn, Thanh Hóa. Theo gia phả dòng họ Đinh ở Thái Bình, ông là hậu duệ của Nam Việt Vương Đinh Liễn (con trai Đinh Tiên Hoàng).
Lớn lên trong cảnh giang sơn bị quân Minh giày xéo, dân chúng cực khổ lầm than, Đinh Liệt sớm thể hiện là người có chí lớn. Theo sách Đại Việt thông sử, khi Lê Lợi bắt đầu chuẩn bị dựng cờ cứu nước, Đinh Liệt cùng với người anh là Đinh Lễ tích cực hưởng ứng khởi nghĩa và là một trong 18 người tham gia hội thề Lũng Nhai, trụ cột của nghĩa quân Lam Sơn.
10 năm gian khổ theo nghĩa quân Lam Sơn kháng chiến chống giặc Minh, Đinh Liệt đã tỏ rõ lòng trung thành với Bình định vương Lê Lợi. Đến khi quân Lam Sơn thắng thế, ông đều lập công lớn.
Sau khi lên ngôi vua, Lê Lợi ban cho Đinh Liệt chức Thứ thủ (Phó chỉ huy) đội quân tinh nhuệ Thiết Đột. Khi Lê Lợi phong thưởng cho đội quân Thiết Đột vì những công lao to lớn thì trong 121 người được thưởng, Đinh Liệt được xem là lập công hạng nhất.
Đinh Liệt là vị danh tướng khai quốc thời Lê sơ. (Ảnh minh hoạ)
Đến đời vua Lê Thái Tông, giặc Chiêm Thành tiến đánh cướp phá vùng biên giới, Đinh Liệt dẫn quân đánh bại.
Năm 1444 dưới thời vua Lê Nhân Tông, ông bị vu oan, Thái hậu Nguyễn Thị Anh lúc này đang nhiếp chính sai giam cả nhà ông dưới hầm, suốt 4 năm sau mới được thả ra. Năm 1454, ông được phong hàm Thái bảo.
Năm 1459, Lạng Sơn Vương Nghi Dân đang đêm cho quân bắc thang vào thành hại chết vua Lê Nhân Tông rồi tự lên ngôi vua.
Năm 1460, Đinh Liệt đang giữ chức Khai phủ nghi đồng tam ty Thái phó bình chương quân quốc trọng sự Á quận hầu cùng với các tướng Nguyễn Xí, Lê Lăng, Lê Niệm lật đổ Nghi Dân, rồi đưa hoàng tử Tư Thành tức vua Lê Thánh Tông lên ngôi. Từ đây triều chính là Lê mới ổn định, Lê Thánh Tông thể hiện là một vị vua anh minh, đưa Đại Việt phát triển lên đến thịnh trị.
Cuối năm 1470 nghe tin quốc vương Trà Toàn của Chiêm Thành chuẩn bị đem 15 vạn quân chiếm bờ cõi Đại Việt, Thái sư Đinh Liệt đã được cử làm tướng quân đem quân đi chinh phạt quân Chiêm Thành. Với sự chỉ huy tài tình, Đinh Liệt giành chiến thắng, vua Trà Toàn của Chiêm Thành và toàn bộ triều đình bị bắt sống, mở rộng được biên giới Đại Việt lúc bấy giờ vào đến tận Phú Yên, tức là Đèo Cả.
Sau chiến thắng này trở về, năm 1471, Đinh Liệt lâm bệnh nặng mất, được truy phong là Trung Mục Vương. Vua Lê Thánh Tông ban tặng cho ông 8 chữ vàng: "Tứ đại kỳ công, vĩnh thùy bất hủ".