Căn bệnh ung thư nào có tỷ lệ người mắc nhiều nhất tại Việt Nam?

Theo thống kê của GLOBOCAN năm 2020, tại Việt Nam, ước tính có 182.563 ca mắc mới và 122.690 ca tử vong do ung thư. Cứ 100.000 người có 159 người chẩn đoán mắc mới ung thư và 106 người tử vong do ung thư.

Trong đó, căn bệnh ung thư phổ biến khiến nhiều người mắc nhất là ung thư gan (chiếm khoảng 14,5% tổng các loại ung thư), tính cả 2 giới. Ước tính có 26.418 ca mắc mới và 25.272 người tử vong do ung thư gan. Đối với nam giới, ung thư gan cũng đứng đầu nhóm 5 bệnh mắc nhiều nhất (cùng ung thư phổi, dạ dày, đại trực tràng và tiền liệt tuyến).

Theo Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS), đa số bệnh nhân ung thư gan đều được phát hiện, chẩn đoán ở giai đoạn muộn, khó điều trị, khối u đã di căn sang nhiều cơ quan khác.

Ung thư gan là căn bệnh phổ biến nhất ở Việt Nam năm 2020, tính chung cả 2 giới. (Ảnh: IARC)

Nguyên nhân

Ung thư gan là bệnh bắt nguồn tại các tế bào gan. Một số loại ung thư có thể hình thành trong gan, phổ biến nhất là ung thư biểu mô tế bào gan. Các loại khác, như ung thư đường mật trong gan và u nguyên bào gan, ít phổ biến hơn.

Ung thư gan xảy ra khi các tế bào gan phát triển những đột biến trong DNA của chúng. Các tế bào bắt đầu phát triển ngoài tầm kiểm soát, dần hình thành khối u, khối tế bào ung thư.

Nhiễm virus viêm gan B hoặc C mạn tính cũng có thể làm tăng nguy cơ ung thư gan. Một số yếu tố khác có thể dẫn đến ung thư gan như xơ gan, bệnh gan di truyền, tiểu đường, tiếp xúc aflatoxin (chất độc do nấm mốc sinh ra) và uống rượu quá mức.

Ở giai đoạn đầu, ung thư gan rất khó phát hiện. Vì ở thời điểm này, gan vẫn hoạt động tốt, chưa có triệu chứng lâm sàng cụ thể. Theo Mayo Clinic, bạn cần lưu ý nếu cơ thể có các triệu chứng sau đây:

Ăn không ngon, sụt cân bất thường, buồn nôn, ói mửa, mệt mỏi, suy nhược; Đau bụng trên, chướng bụng bất thường; Da và niêm mạc mắt chuyển vàng, kèm theo các cơn ngứa; Nước tiểu sẫm màu và phân nhợt nhạt hơn bình thường; Sưng các tĩnh mạch có thể nhìn thấy dưới da bụng, bầm tím và chảy máu.

Ung thư gan xảy ra phổ biến hơn ở nam giới. (Ảnh: Mayoclinic)

Ai có nguy cơ ung thư gan?

Ung thư gan nguyên phát ngày càng phổ biến ở mọi lứa tuổi. Mặc dù vậy, bệnh thường gặp nhất ở người lớn tuổi. Hầu hết người được chẩn đoán mắc ung thư gan đều ở độ tuổi trên 60, tỷ lệ cao nhất là 85-89 tuổi.

Ung thư biểu mô tế bào gan thường gặp ở nam giới nhiều hơn phụ nữ. Nguyên nhân vẫn chưa được tìm ra. Trong nghiên cứu công bố trên Journal of Experimental Medicine ngày 3/4/2019, các tế bào mỡ ở phụ nữ tiết ra nhiều hơn. Hiện tượng này góp phần ngăn các tế bào gan hình thành khối u ác tính.

Khoảng 3-4% bệnh nhân bị xơ gan chuyển thành ung thư. Xơ gan là thương tổn tiến triển chậm, gây sẹo xơ trong nhu mô gan. Nguyên nhân của tình trạng này là rượu bia và viêm gan siêu vi C.

Những người hút thuốc lá có nguy cơ cao mắc nhiều bệnh ung thư, bao gồm cả ung thư gan. Rủi ro càng tăng lên nếu họ hút thuốc và uống rượu, hoặc bị nhiễm virus viêm gan B, C.

Thừa cân hoặc béo phì cũng là yếu tố khiến người bệnh mắc ung thư gan. Bệnh tiểu đường và gan nhiễm mỡ không do rượu phổ biến hơn ở những người thừa cân.

Cách phòng ngừa

Theo Medical News Today, không phải lúc nào cũng có thể ngăn ngừa được ung thư gan. Tuy nhiên, bạn có thể giảm nguy cơ mắc căn bệnh này bằng cách ngăn chặn sự phát triển của các rủi ro có thể dẫn đến ung thư gan.

Tiêm vaccine viêm gan B: Vaccine viêm gan B thường được tiêm khi chúng ta còn nhỏ. Người lớn có nguy cơ nhiễm trùng cao, chẳng hạn lạm dụng thuốc tiêm tĩnh mạch, cũng cần được tiêm vaccine này.

Phòng tránh viêm gan C: Virus viêm gan C lây qua đường máu và hiện không có thuốc chủng ngừa viêm gan C. Tuy nhiên, bạn có thể giảm nguy cơ bị nhiễm trùng bằng hạn chế việc tiêm chích không cần thiết và không an toàn; luôn quan hệ tình dục an toàn bằng cách sử dụng bao cao su; không xăm trổ và sử dụng ma túy.

Giảm nguy cơ xơ gan: Mọi người cần uống rượu có chừng mực. Phụ nữ không nên uống nhiều hơn một ly mỗi ngày và nam giới là dưới 2 ly.

Duy trì cân nặng hợp lý cũng là cách giảm xơ gan, nguy cơ phát triển ung thư gan. Tập thể dục trong 30 phút, ít nhất 3 lần/tuần có thể giúp bạn duy trì cân nặng.