Các hợp tác xã Bắc Hồng ‘giữ nhịp’ nông thôn mới bằng chuỗi liên kết giá trị

Từ những cánh đồng rau an toàn, các mô hình liên kết không chỉ giúp nông dân ổn định đầu ra, nâng cao thu nhập mà còn đóng góp thiết thực vào việc xây dựng nông thôn mới theo hướng bền vững.

Một buổi sáng trên cánh đồng rau Bắc Hồng, người nông dân bắt đầu ngày mới bằng những thao tác quen thuộc nhưng chuẩn mực hơn trước. Rau được thu hoạch đúng thời điểm, phân loại ngay tại ruộng, chuyển về khu sơ chế theo đơn đặt hàng đã được ký kết từ trước. Nhịp lao động diễn ra đều đặn, phản ánh sự thay đổi căn bản trong cách tổ chức sản xuất nông nghiệp của địa phương.

Ít năm trước, sản xuất nông nghiệp ở Bắc Hồng vẫn mang dáng dấp nhỏ lẻ, manh mún. Đầu ra phụ thuộc nhiều vào thương lái, giá cả bấp bênh khiến người dân không ít lần rơi vào cảnh “được mùa, mất giá”. Thực tiễn đó đặt ra yêu cầu phải tổ chức lại sản xuất theo hướng liên kết, lấy thị trường làm điểm tựa.

Liên kết từ ruộng đồng đến thị trường

Được thành lập hơn 3 năm trước, Hợp tác xã Bắc Hồng ra đời trong bối cảnh nông nghiệp địa phương đứng trước áp lực đổi mới. HTX lựa chọn hướng đi xây dựng chuỗi liên kết giá trị ngành hàng rau an toàn, từng bước chuẩn hóa từ khâu sản xuất đến tiêu thụ.

Hiện nay, Hợp tác xã Bắc Hồng tổ chức canh tác khoảng 30ha rau an toàn, trong đó có khoảng 5ha sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Các loại rau chủ lực được bố trí mùa vụ hợp lý, bảo đảm nguồn cung ổn định cho thị trường Hà Nội.

Ông Nguyễn Tuấn Hồng – Chủ tịch HĐQT Hợp tác xã Bắc Hồng cho biết, trung bình mỗi ngày hợp tác xã cung ứng ra thị trường từ 6–7 tấn rau, củ các loại. Nhờ chú trọng chất lượng và truy xuất nguồn gốc, sản phẩm của hợp tác xã đã có mặt tại nhiều hệ thống phân phối lớn như Go!, T-mart, đồng thời được tiêu thụ thông qua các hợp đồng ký kết với trường học, bếp ăn tập thể.

“Thay vì bán sản phẩm đơn lẻ, chúng tôi bán cả quy trình sản xuất. Điều đó giúp đối tác yên tâm và hợp tác xã chủ động hơn trong tổ chức sản xuất”, ông Hồng chia sẻ.

Việc ký kết hợp đồng tiêu thụ dài hạn giúp hợp tác xã chủ động kế hoạch mùa vụ, tránh tình trạng dư thừa hoặc thiếu hụt sản phẩm, đồng thời tạo tâm lý yên tâm cho các hộ thành viên.

Hợp tác xã – hạt nhân trong xây dựng nông thôn mới

Từ khi tham gia hợp tác xã, người nông dân Bắc Hồng không còn sản xuất theo cảm tính. Mỗi hộ đều tuân thủ quy trình chung, từ sử dụng vật tư nông nghiệp, ghi chép nhật ký đồng ruộng đến thời điểm thu hoạch.

Bên cạnh tổ chức sản xuất, Hợp tác xã Bắc Hồng còn đảm nhiệm vai trò cung cấp dịch vụ đầu vào, hỗ trợ kỹ thuật và đặc biệt là kết nối tiêu thụ – khâu then chốt quyết định hiệu quả sản xuất.

Theo đánh giá của chính quyền địa phương, mô hình hợp tác xã theo chuỗi giá trị đã góp phần nâng cao giá trị canh tác trên một đơn vị diện tích đất nông nghiệp, cải thiện thu nhập cho người dân và tạo việc làm ổn định tại chỗ. Đây cũng là yếu tố quan trọng giúp Bắc Hồng giữ vững và nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới.

Không chỉ dừng lại ở hiệu quả kinh tế, các hợp tác xã còn góp phần thay đổi tư duy sản xuất của người dân, từ manh mún sang liên kết, từ tự phát sang có kế hoạch, từ “làm ra để bán” sang “sản xuất theo nhu cầu thị trường”.

Mô hình không còn là cá biệt

Điều đáng ghi nhận là những mô hình liên kết theo chuỗi giá trị như Hợp tác xã Bắc Hồng không còn là trường hợp riêng lẻ. Trên địa bàn Hà Nội, đặc biệt tại huyện Đông Anh cũ, ngày càng xuất hiện nhiều hợp tác xã nông nghiệp hoạt động hiệu quả, thích ứng tốt với cơ chế thị trường.

Bên cạnh các hợp tác xã trực tiếp sản xuất, nhiều đơn vị còn đóng vai trò cung cấp dịch vụ đầu ra, hỗ trợ kết nối doanh nghiệp, hệ thống phân phối và các bếp ăn tập thể. Hợp tác xã Nông lâm nghiệp Bắc Sơn là một trong những mô hình tiêu biểu, khi tập trung vào khâu tiêu thụ và xây dựng thương hiệu cho nông sản của thành viên.

Sự đa dạng trong cách làm cho thấy kinh tế tập thể đang từng bước chuyển mình, không còn bó hẹp trong vai trò tổ chức sản xuất đơn thuần mà đã tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị ngành hàng nông nghiệp.

Trong bức tranh xây dựng nông thôn mới, những hợp tác xã như Bắc Hồng đang âm thầm giữ vai trò “giữ nhịp” cho sản xuất nông nghiệp địa phương. Từ những cánh đồng rau an toàn, chuỗi liên kết giá trị dần được hình thành, niềm tin của người nông dân được củng cố và hướng đi bền vững cho nông thôn mới ngày càng rõ nét.