Vì sao sưởi ấm bằng than có thể mất mạng?

Tối 3/2 (mùng 3 Tết Nguyên đán), gia đình bà T.T.C. (66 tuổi, trú xã Quảng Nham, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa) đốt than tổ ong sưởi ấm. Chậu than được đặt trong phòng ngủ, đóng kín cửa.

Sáng hôm sau, người thân không thấy mẹ con bà C. ra khỏi phòng nên vào kiểm tra. Lúc này, 4 người nằm bất tỉnh gồm bà C., con gái D.T.L. (40 tuổi), cháu Đ.D.A. (12 tuổi) và cháu Đ.V.T. (9 tuổi, cùng là con bà L.).

Bốn người được đưa ra khỏi phòng nhưng bà C. và cháu A. đã tử vong. Hai người còn lại được đưa vào cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa.

Theo thông tin từ các bác sĩ, hai nạn nhân này may mắn qua cơn nguy kịch và đang được điều trị viêm phổi.

Trước đó, đầu tháng 1/2021, tại xã Lê Hóa, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình, cũng xảy ra vụ việc tương tự. Hai thiếu niên 15 tuổi và 13 tuổi đốt than củi sưởi ấm trong phòng ngủ. Đến sáng, người thân phát hiện 2 em ngất lịm trên giường. Bé gái 15 tuổi không qua khỏi.

Những câu chuyện thương tâm trên là hồi chuông cảnh báo đến cộng đồng về những nguy hiểm của việc đốt than sưởi ấm, đặc biệt ở gia đình có phụ nữ sau sinh, người cao tuổi hoặc trẻ nhỏ.

Nguy hiểm khi ngộ độc khí CO

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách Khoa Hà Nội, lý giải với những loại than tổ ong, than củi khi cháy trong điều kiện thiếu không khí, không thông gió, sẽ tạo ra loại khí cực độc là cacbon monoxide (hay còn gọi là CO).

Trong cơ thể con người, CO có khả năng gắn với protein trong máu (Hb) cao gấp 200-250 lần so với khí oxy, tạo thành hợp chất bền vững HbCO (Cacboxy Hemoglobin). HbCO làm giảm lượng oxy trong máu đến các bộ phận như tim, não…

Ngoài ra, một phần nhỏ CO hòa tan vào huyết tương, gắn với Myoglobin làm giảm sức co bóp cơ tim. Nguy hiểm hơn, tùy thuộc vào mức độ và thời gian tiếp xúc, nạn nhân bị ngộ độc CO có thể bị tổn thương não vĩnh viễn, tổn thương tim, rối loạn nhịp tim, ngừng tim hoặc hôn mê, tử vong.

Theo ThS.BS Nguyễn Khánh Dương, khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, nạn nhân bị ngộ độc khí CO có thể có các dấu hiệu như đau đầu, chóng mặt, yếu cơ, buồn nôn, ói mửa, đau ngực, mất ý thức...

Nguy hiểm hơn, người đang ngủ hoặc say rượu có thể tử vong mà không có biểu hiện nào.

Cách sơ cứu 

Theo bác sĩ Dương, khi nghi ngờ nạn nhân có tiếp xúc khí CO như lò sưởi, bếp than, người nhà cần làm thông thoáng không khí trước khi đi vào vùng nhiễm độc, mang mặt nạ phòng độc hoặc khẩu trang ẩm, sau đó nhanh chóng đưa nạn nhân ra khỏi nơi nguy hiểm, đề phòng khả năng nổ của không khí giàu khí CO.

Oxy được xem là “thuốc giải độc” cho các trường hợp ngộ độc khí CO. Do đó, khi sơ cứu, người nhà nên cho nạn nhân thở mặt nạ oxy ngay. Nếu nạn nhân bị ngưng hô hấp tuần hoàn, chúng ta phải cấp cứu ngừng tuần hoàn và nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế gần nhất.

Bác sĩ Dương khuyến cáo người dân không nên đặt lò than để sưởi ấm trong phòng ngủ, không ngủ trong garage ôtô hoặc để máy nổ, máy phát điện ở nơi kín gió (tầng hầm, gầm cầu thang) để tránh xảy ra tình huống ngộ độc khí CO.