Văn hoá đọc của học sinh, sinh viên hiện nay có nhiều chuyển biến tích cực

Sáng 29/8, trong khuôn khổ triển lãm thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập -Tự do - Hạnh phúc”, tại Khu vực Triển lãm ngành Xuất bản, Tòa A - Vietnam Exposition Center - Trung tâm Triển lãm Việt Nam (Đông Anh, TP Hà Nội) đã diễn ra buổi tọa đàm "NXB Giáo dục Việt Nam trong sự nghiệp phát triển văn hóa đọc cho học sinh, sinh viên". 

Triển lãm Thành tựu Đất nước là dấu ấn thiêng liêng, tôn vinh 80 năm lịch sử vẻ vang và thể hiện khát vọng vươn lên của dân tộc trong kỷ nguyên mới. Nằm trong khuôn khổ Triển lãm, Không gian “Sáng tạo để kiến thiết” của Cục Xuất bản, In và Phát hành là những điểm nhấn quan trọng, có ý nghĩa quốc gia, góp phần khẳng định vai trò then chốt và sứ mệnh lịch sử của ngành xuất bản trong quá trình xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế.

NXB Giáo dục Việt Nam (NXB Giáo dục Việt Nam) là một trong những NXB có khu vực trưng bày tại Không gian “Sáng tạo để kiến thiết” thuộc khu vực 12 lĩnh vực công nghiệp văn hóa do Cục Xuất bản, In và Phát hành chủ trì tổ chức trưng bày. Tại đây, NXB Giáo dục Việt Nam sẽ trưng bày các sản phẩm tiêu biểu như: Hai bộ sách giáo khoa theo Chương trình GDPT 2018 là bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống và Chân trời sáng tạo, sách tham khảo, sách nghiệp vụ sư phạm, sách truyện dành cho lứa tuổi mầm non và các học liệu, đồ dùng dạy học.

Cũng trong khuôn khổ của chương trình triển lãm, NXB Giáo dục Việt Nam chủ trì buổi tọa đàm “Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam trong sự nghiệp phát triển văn hóa đọc cho học sinh - sinh viên”. Buổi tọa đàm do PGS.TS Nguyễn Văn Tùng - Thành viên HĐTV, Phó Tổng biên tập NXB Giáo dục Việt Nam - chủ trì với sự tham gia của các khách mời: Nhà thơ Trần Đăng Khoa – Phó Chủ tịch Hội Nhà Văn Việt Nam; PGS.TS Nguyễn Đăng Điệp – Chủ tịch Hội đồng Lý luận Văn học – Hội Nhà văn Việt Nam, Nguyên trưởng Viện Văn học; Cô giáo Nguyễn Thị Thu Hà – Hiệu trưởng Trường THCS Trưng Vương.

Tại buổi nói chuyện, các diễn giả đã cùng thảo luận về giải pháp để tạo thói quen đọc sách cho người học; về những thách thức trong việc thu hút học sinh đọc sách trong kỷ nguyên số; đưa ra những đề xuất các giải pháp phối hợp giữa nhà trường, gia đình và NXB Giáo dục Việt Nam để xây dựng môi trường đọc sách hiệu quả, biến việc đọc sách thành thói quen tốt cho học sinh, cũng như trao đổi về các mục tiêu và kế hoạch phát triển lâu dài, hướng đến việc xây dựng một thế hệ học sinh không chỉ giỏi kiến thức mà còn có tình yêu và kỹ năng đọc sách.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Đăng Điệp – Chủ tịch Hội đồng Lý luận Văn học, Hội Nhà văn Việt Nam - cho rằng, thư viện không chỉ đơn thuần là nơi lưu trữ sách, mà còn phải trở thành “không gian tri thức sống động”, nơi thế hệ trẻ có thể tiếp cận, khám phá và nuôi dưỡng tình yêu đọc bền vững. Ở nhiều đại học lớn trên thế giới, thư viện luôn được coi là trung tâm học thuật, nơi quản lý hệ thống đầu sách và tổ chức chủ đề một cách khoa học, tạo nền tảng cho người học, nhà nghiên cứu tìm hiểu.

Để xây dựng một thư viện trường học tốt, TS Nguyễn Đăng Điệp cho rằng cần chú trọng đầu tư đến 5 nhóm sách cơ bản, đó là sách nghiên cứu chuyên sâu, sách văn học nghệ thuật kinh điển, sách công nghệ số, sách ngoại ngữ - song ngữ và sách giải trí phù hợp với lứa tuổi các em.

Còn nhà thơ Trần Đăng Khoa – Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam - đánh giá văn hoá đọc của học sinh, sinh viên ở nước ta hiện nay có nhiều chuyển biến tích cực. Điều quan trọng là làm sao để những cuốn sách hay - từ kho tàng văn học cổ điển đến tác phẩm hiện đại, từ trong nước đến quốc tế - được lựa chọn, giới thiệu và lan tỏa rộng rãi đến độc giả. Qua đó, thế hệ trẻ có cơ hội tiếp cận những tinh hoa tri thức của nhân loại, đồng thời, sách trở thành người bạn đồng hành trong học tập và cuộc sống.

Tuy nhiên, nhà thơ Trần Đăng Khoa cũng chỉ ra một số thách thức lớn đối với văn hóa đọc hiện nay và chia sẻ giá trị của việc đọc thơ với đời sống tinh thần, tâm hồn con người và vai trò của mỗi người đối với việc hình thành, nuôi dưỡng văn hóa đọc cho các em.

“Nếu thầy cô trên lớp dạy kiến ​​thức cho các em thì người phụ trách thư viện hướng dẫn các em chủ động đến với kiến ​​thức của sách”, nhà thơ Trần Đăng Khoa nói. Theo đó, ông cho rằng người quản lý thư viện trong các trường học cũng cần được bồi dưỡng chuyên môn và được trả lương thoải mái, có thể tương thích lương giáo viên, học tập trung, nhiệt huyết cho công việc xây dựng văn hóa đọc cho học sinh.

Là người thường xuyên tiếp xúc với các thế hệ học sinh, cô Nguyễn Thị Thu Hà, Hiệu trưởng Trường Trung học Cơ sở Trưng Vương (Hà Nội), việc chương trình giáo dục phổ thông mới quy định đề này, kiểm tra môn Ngữ văn phải sử dụng ngôn ngữ ngoài sách giáo dục khoa đã tạo ra lợi ích để khuyến học sinh đọc sách nhiều hơn khuyến khích mở rộng kiến ​​thức. Nhà trường cũng tận dụng điều này để tạo thói quen đọc sách cho các em, giới hạn như giới thiệu cho học đọc, thậm chí chí sẽ đưa một phần trong cuốn sách vào đề kiểm tra để kích thích học sinh đọc sách nếu muốn đạt điểm cao.

Tuy nhiên, theo cô Hà, việc tổ chức các hoạt động phát triển văn hoá đọc, hình thành thói quen đọc sách cho học sinh cũng gặp không ít khó khăn. Ảnh hưởng từ các phương tiện giải trí khác, mạng xã hội, internet Niềm tin yêu thích sách của học sinh giảm dần. Bên bờ đó, nhiều gia đình chưa có chú thích về hình thành thói quen đọc sách cho con.

Đánh giá cao các ý kiến ​​chia sẻ của các diễn đàn, Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Tùng, Phó Tổng biên tập Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam cho rằng các vấn đề, giải pháp đặt ra tại đàm luận đều có ý nghĩa thiết thực với các nhà trường, phụ huynh, học sinh và các đơn vị xuất bản, trong đó có Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam thành thạo đọc sách cho học sinh, sinh viên, hướng dẫn xây dựng một thế hệ học sinh không chỉ kiến ​​thức mà có tình yêu và kỹ năng read list.

NXB Giáo dục Việt Nam là đơn vị chủ lực trong việc biên soạn và cung cấp sách giáo khoa, tài liệu giáo dục cho toàn ngành giáo dục. Ngoài sách giáo khoa, NXB Giáo dục Việt Nam còn phát triển các loại sách tham khảo, sách văn học, sách văn hoá – chính trị - xã hội, các công trình nghiên cứu, các sách thường thức khoa học, nâng cao dân trí,… phục vụ đông đảo độc giả trên cả nước. Sự tham gia của NXB Giáo dục Việt Nam tại Triển lãm lần này không chỉ là nhiệm vụ mà còn là niềm tự hào, là cơ hội để khẳng định những đóng góp to lớn của mình vào sự nghiệp “trồng người”, vào hành trình xây dựng và phát triển một nền giáo dục Việt Nam tiên tiến, nhân văn, vì một tương lai rạng rỡ của đất nước.