UBND TP.HCM vừa có công văn khẩn gửi Bộ GTVT về việc đề xuất bảo tồn nguyên trạng một phần cầu đường sắt Bình Lợi cũ, khi thực hiện dự án cải tạo, nâng cấp luồng sông Sài Gòn từ cầu đường sắt Bình Lợi cũ tới cảng Bến Súc theo hình thức BOT.
Theo đó, UBND thành phố đề nghị Bộ GTVT phương án bảo tồn nguyên trạng một phần cầu đường sắt Bình Lợi.
Cụ thể, cầu đường sắt Bình Lợi sẽ được bảo tồn nguyên trạng 2 nhịp cầu (trong đó có 1 nhịp quay) và 1 tháp canh phía quận Thủ Đức nhằm lưu giữ dấu tích cũ của cầu đường sắt Bình Lợi phục vụ cho việc tìm hiểu nghiên cứu khoa học về ngành đường sắt và phát triển du lịch của thành phố.
Khu vực cầu đường sắt Bình Lợi cũ (phía bờ quận Bình Thạnh) sẽ được tháo dỡ xây dựng bến thủy nội địa phục vụ giao thông vận tải đường thủy.
Cầu đường sắt Bình Lợi cũ được đề xuất giữ lại một phần để làm nghiên cứu và phát triển du lịch.
UBND thành phố sẽ bố trí nguồn kinh phí thực hiện công tác bảo tồn và phân cấp cho cơ quan, đơn vị có chức năng thực hiện việc quản lý, duy tu, bảo dưỡng, vận hành khai thác theo quy định (sau khi có ý kiến chấp thuận của Bộ GTVT).
Về phương án xây cầu mới, Bộ GTVT, UBND thành phố và UBND tỉnh Bình Dương động thổ dự án xây dựng cầu đường sắt Bình Lợi và cải tạo nâng cấp luồng sông Sài Gòn từ cầu Bình Lợi đến cảng Bến Súc vào tháng 4/2015 với tổng mức đầu tư là 1.302 tỷ đồng từ BOT và vốn ngân sách.
Cầu mới được xây cách cầu cũ 12m về phía hạ lưu. Sau khi hoàn thành sẽ giúp vận tốc chạy tàu qua cầu Bình Lợi đạt 100 km/h.
Cầu đường sắt Bình Lợi được xây dựng từ những năm đầu 1900 và đưa vào khai thác sử dụng từ năm 1902. Cầu dài 276m với 6 nhịp, là cầu sắt vượt sông Sài Gòn đầu tiên được xây dựng. Cầu được kết cấu vòm thép, mặt gỗ và có đường ray xe lửa nối Sài Gòn với Biên Hòa (Đồng Nai). Bên phải đường ray gần chân cầu theo hướng từ quận Thủ Đức sang quận Bình Thạnh có một tháp canh.
Sau gần 120 năm khai thác, cầu xuống cấp nghiêm trọng, chiều cao thông thuyền hiện tại của cầu chỉ 1,8 m nên khi thủy triều lên nhiều tàu thuyền bị mắc kẹt dưới gầm cầu.