Thơ đoạt giải báo Văn Nghệ: Dư luận chê dở, BGK khen độc đáo nhất cuộc thi

Sau khi báo Văn Nghệ tổ chức trao giải cuộc thi thơ 2019 - 2020 vào ngày 9/4 với 2 giải B (không có giải A) được trao cho 2 tác giả, trong đó có Tòng Văn Hân ở Điện Biên, dư luận trong giới văn chương và mạng xã hội "sôi" lên về chất lượng bài thơ "Mẹ tôi chửi kẻ trộm", một trong 3 tác phẩm đoạt giải của ông.

Đứng trước những bức xúc, ồn ào về giải thưởng, nhà thơ Hữu Thỉnh, Trưởng Ban Giám khảo chung cuộc của giải thơ khẳng định "Mẹ tôi chửi kẻ trộm" là bài thơ hay và độc đáo nhất cuộc thi, xứng đáng nhận giải thưởng đã được trao. Theo ông Thỉnh, "Mẹ tôi chửi kẻ trộm" không được viết theo kiểu “mơn trớn chữ nghĩa” nhưng thú vị bởi yếu tố nhân văn, độ lượng của nó.

“Lý thường, khi chửi kẻ trộm, người ta sẽ nguyền rủa kẻ trộm gặp những tai ương, đây 'Mẹ tôi chửi kẻ trộm' lại mong cho kẻ trộm đủ ăn, giàu có, tử tế lên để không phải đi ăn trộm nữa. Tư tưởng đó nhân văn vô cùng, tâm hồn rất cao thượng, độ lượng. Lấy ân báo oán thì oán giảm đi, lấy oán báo oán thì oán chồng chất. Đấy là đạo lý rất hay của dân tộc mình”, ông Thỉnh giải thích nguyên nhân khiến ông và các thành viên khác của Ban Giám khảo chấm giải B cho tác phẩm này.

Nhà thơ Hữu Thỉnh (bìa trái) và nhà thơ Nguyễn Quang Thiều (bìa phải) trao giải B cho các tác giả Tòng Văn Hân (thứ hai từ trái sang) và Nguyễn Văn Song.

Cũng có cùng quan điểm này, ông Khuất Quang Thụy - Tổng Biên tập báo Văn Nghệ, Trưởng Ban tổ chức giải thơ, cho biết báo ủng hộ và tôn trọng tất cả quyết định của hội đồng chung khảo gồm các nhà thơ, nhà văn uy tín như: Hữu Thỉnh, Trần Đăng Khoa, Nguyễn Bình Phương, Nguyễn Đức Mậu.

Ông Thuỵ cũng khẳng định Ban tổ chức rất trong sáng, không khuất tất. Với những khen chê, bình luận trái chiều, ông Thuỵ cho là chuyện bình thường. 

Trước đó, một số nhà thơ, nhà văn cho rằng đây là tác phẩm ngô nghê, “dở nhất nước”, và đông đảo cư dân mạng đồng tình với nhận xét này.

Nhà thơ Trần Mạnh Hảo khẳng định, tác phẩm không phải là thơ, báo Văn Nghệ đã làm một cuộc “vinh danh thơ dở”, và Mẹ tôi chửi kẻ trộm là thứ thơ “tân con cóc”, vớ vấn, dễ dãi, dông dài.  

Nhà thơ Lê Thiếu Nhơn cho rằng, ý tưởng “phúc đức tại mẫu” của bài thơ rất được; người mẹ có tấm lòng rộng lớn thì người con sẽ gặp được nhiều phúc báo, tuy nhiên Tòng Văn Hân viết bài này quá vụng về, phơi bày sự ngô nghê.  

Theo anh, Mẹ tôi chửi kẻ trộm được chọn đăng báo đã là sự châm chước, còn trao giải cho nó là hơi xem thường độc giả và thi ca. “Động viên Tòng Văn Hân là cần thiết. Thế nhưng, không thể khích lệ theo kiểu ban phát giải thưởng một cách chủ quan, dễ dãi” – Lê Thiếu Nhơn viết.  Anh nói thêm, cư dân mạng lấy Mẹ tôi chửi kẻ trộm để "chửi" giải thơ là hợp tình, hợp lý.

Mẹ tôi chửi kẻ trộm

(Tòng Văn Hân)

Những lần gà nhà tôi bị mất

Mẹ tôi chửi:

- Cái đứa trộm gà ơi

Ta cầu mong cho ngươi

Nuôi được gà đầy đàn

Lứa này tiếp lứa khác

Có nhiều gà nhất bản

Có nhiều gà nhất mường!

Những lần lợn con nhà tôi bị mất

Mẹ tôi chửi:

- Đứa nào trộm lợn nhà tôi

Thì hãy có nhiều lợn

Đàn tiếp đàn núc ních

Lứa tiếp lứa không ngừng

Bán được nhiều tiền nhé!

Từ thuở bé đến giờ

Hễ nhà mình mất gà mất lợn

Tôi đều nghe thấy mẹ tôi chửi như thế

Cầu mong cho kẻ trộm kia khá giả

Không bao giờ đến nhà tôi ăn trộm nữa.

Tôi là đứa con gái dưới mức bình thường

Nhan sắc không bằng đám bạn

Khéo léo không bằng người ta

Thế mà có hẳn bốn nhà

Muốn được tôi làm con dâu của họ.