Dấu xưa Vườn hồng
Trong các thế hệ những người theo nghề trồng hoa kiểng ở Sa Đéc, nổi tiếng có ông Dương Hữu Tài (biệt danh thường gọi Tư Tôn).
Giai đoạn 1945 - 1975, khi đất nước chìm trong chiến tranh, ông Tư Tôn là một trong những người kiên trung bám trụ với ruộng hoa vườn kiểng.
Ông tìm mọi cách để duy trì vườn hoa và sưu tầm những giống hoa mới, đặc biệt là hoa hồng và nổi danh với tên tuổi Vườn hồng Tư Tôn. Nơi đây trở thành vườn ươm những giống hoa hồng mới cho Sa Đéc, khu vực Nam bộ và cả nước. Từ đây, Sa Đéc trở thành xứ sở của các loài hoa vang danh khắp nơi.
Vườn hồng Tư Tôn.
Bà Dương Thị Mỹ Như - cháu nội của ông Tư Tôn cho biết, theo lịch sử ghi chép của gia đình, vào những năm 1949 - 1950, gia đình ông Tư Tôn là tá điền cho một địa chủ họ Hồ. Vốn là người yêu thích hoa hồng, ông chủ họ Hồ đem vài giống hồng đẹp lạ từ Pháp về để thưởng thức.
Do thấy ông Tư yêu nghề trồng hoa nên ông chủ họ Hồ tặng ông Tư những giống hồng này. Sau thời gian được ông Tư chăm sóc, những giống hồng đầu tiên phát triển tốt nên ông Tư nhờ nhập thêm 100 giống hoa hồng từ Pháp về. 100 giống hoa hồng này đều có dán nhãn tên trong catalogue hoa hồng của Pháp thời bấy giờ.
Trong số 100 cây hoa hồng ban đầu, ông Tư Tôn giữ gìn, phát triển được 50 giống hồng thích nghi với môi trường, khí hậu Sa Đéc.
Dịp Tết Nguyên đán năm 1959, các giỏ hồng của ông Tư Tôn có mặt ở Sài Gòn tại các vựa hoa ở đường Nguyễn Trãi, chợ An Đông, bến xe Pétrus Ký. Từ đây, những người sành điệu chơi hoa, quý tộc ở đất Sài Thành ngạc nhiên trước các giống bông hồng đẹp, lạ.
Không ít người lần dò xuất xứ và tìm về tận vườn của ông Tư Tôn để chiêm ngưỡng và mua hoa. Năm 1960, Vườn hồng Tư Tôn là một trong những địa điểm thu hút nhiều khách du lịch trong và ngoài nước thời bấy giờ.
Sau năm 1975, kinh tế gặp rất nhiều khó khăn, nhưng với lòng yêu nghề và tâm huyết ông Tư vẫn kiên trì gắn bó với nghề trồng hoa.
Từ 1990 - 2005, là thời hoàng kim của Vườn hồng. Vào dịp lễ Tết, mỗi ngày nơi đây có từ 2.000 - 3.000 người đến tham quan.
Sau khi ông Tư mất, trải qua nhiều biến cố cùng với quá trình đô thị hoá nên thương hiệu Vườn hồng Tư Tôn bị mai một. Đầu năm 2020, Vườn hồng Tư Tôn được gia đình khôi phục lại, để tiếp nối truyền thống trồng hoa từ bao đời nay và là điểm tham quan tìm hiểu về nơi khai sinh hoa hồng Sa Đéc.
Tri ân các bậc tiền nhân
Mới đây, nhân sự kiện Tuần lễ Văn hoá Du lịch Đồng Tháp năm 2021, UBND TP Sa Đéc tổ chức Lễ tri ân và tôn vinh nghề trồng hoa kiểng tại Khu du lịch Vườn hồng Tư Tôn.
Buổi lễ được thực hiện theo nghi thức tín ngưỡng dân gian truyền thống với các nghi thức dâng hương, dâng hoa và phẩm vật tri ân các bậc tiền nhân và tôn vinh nghề trồng hoa kiểng Sa Đéc. Đồng thời, các đại biểu và những người tham dự cũng dành một phút mặc niệm tưởng nhớ, tri ân các bậc tiền nhân.
Nghi lễ dâng hoa, dâng hương và phẩm vật.
Ông Nguyễn Văn Hon - Chủ tịch UBND TP Sa Đéc cho biết, đây là lần đầu tiên thành phố tổ chức sự kiện này nhằm phát huy giá trị lịch sử, văn hóa gắn với phát triển du lịch, giới thiệu bản sắc văn hóa truyền thống, tri ân và tôn vinh nghề trồng hoa kiểng lâu đời của TP Sa Đéc.
Theo ông Nguyễn Ngọc Hùng - Chủ Khu du lịch vui chơi miệt vườn Happyland Hùng Thy (TP Sa Đéc), sự kiện này rất ý nghĩa, hướng tới đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, nhớ ơn các bậc tiền bối đã có công với nghề trồng hoa kiểng ở Sa Đéc.
“Cùng với việc hỗ trợ chính sách khuyến khích đầu tư phát triển du lịch, địa phương còn tổ chức tri ân tiền nhân và tôn vinh nghề trồng hoa kiểng là việc làm hết sức nhân văn. Tri ân những tiền nhân đi trước, những người con của Làng hoa Sa Đéc sẽ phấn đấu hết mình để đưa hoa Sa Đéc đi khắp các tỉnh, thành phố trong cả nước cũng như nước ngoài và kết hợp với du lịch nông nghiệp làm tăng giá trị của cây hoa, mang lại giá trị kinh tế cao cho bà con nông dân xứ mình”, ông Hùng chia sẻ.
Theo UBND TP Sa Đéc, thời gian tới, địa phương sẽ duy trì tổ chức lễ tri ân và tôn vinh nghề trồng hoa kiểng định kỳ hàng năm. Dự kiến, lễ tri ân và tôn vinh nghề trồng hoa kiểng lần 2 năm 2022 sẽ được tổ chức tại Khu Du lịch Hoa kiểng Sa Đéc (xã Tân Khánh Đông, TP Sa Đéc).