Theo quan niệm dân gian, hàng năm, Táo quân được ông Trời phái xuống trần gian theo dõi và ghi chép những việc làm tốt xấu của loài người. Vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm, Táo quân lại cưỡi cá chép hóa rồng lên Thiên đình để báo cáo lại tất cả việc làm của con người trong một năm.
Bởi vậy, người dân thường chuẩn bị cá chép đỏ sống, thả trong chậu nước, cúng ông Công ông Táo cùng các đồ lễ khác, sau khi cúng xong sẽ đem phóng sinh ở sông, ao, hồ để đưa ông Táo về trời.
Nên thả cá chép nhẹ nhàng, không thả từ trên cao xuống vì cá dễ bị chết. (Ảnh: Vietnamnet)
Liên quan đến việc chuẩn bị lễ cúng ông Công ông Táo, số lượng cá chép cần mua là vấn đề khiến nhiều người băn khoăn. Nên mua cho 2 ông 1 bà mỗi người một con, nên mua một cặp cá chép hay chỉ một con là đủ.
Thật ra, việc cúng là tùy tâm, con số bao nhiêu không phải là bắt buộc mà tùy vào quan niệm, niềm tin của mỗi gia đình. Có người cho rằng việc cúng cá chép cũng chỉ mang ý nghĩa tượng trưng, một con cũng được, không có cá chép sống thì đĩa xôi mang hình cá chép, hay dùng cá chép bằng vàng mã cũng được. Có gia đình thường cúng một đôi vì thích sự cân đối, cân bằng.
Tuy nhiên, nếu bạn muốn làm "chuẩn" theo truyền thuyết về sự tích ông Công ông Táo thì mua 3 con cá chép là phù hợp nhất. Phần lớn những gia đình duy trì tục thả cá chép trong ngày 23 tháng Chạp đều mua 3 con, dành cho 3 vị Táo quân.