Tàu Trung Quốc hiện diện ở đá Ba Đầu từ năm 2019

Sáng kiến minh bạch hàng hải AMTI - nơi chuyên theo dõi sóng hệ thống nhận diện tự động tàu, thuộc Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) cho biết, 14 tàu Trung Quốc vẫn hiện diện quanh đá Ba Đầu. Thông tin này đã được lực lượng tuần duyên Philippines ghi hình tại bãi đá Ba Đầu.

Theo AMTI, 14 tàu này - tất cả đều đến từ tỉnh Quảng Đông, miền nam Trung Quốc, lần đầu tiên được phát hiện ở cụm Sinh Tồn (Union Banks) vào đầu năm 2019 và 9 trong số các tàu này đã được hệ thống nhận diện tự động AIS phát hiện nhiều lần tại đá Ba Đầu.

Tàu Trung Quốc ồ ạt xuất hiện tại đá Ba Đầu thời gian qua. (Ảnh: Maxar Technologies)

“Cũng như các đợt triển khai lực lượng dân quân biển khác, các tàu này vẫn hoạt động với lý do thương mại. Hầu hết đã ở lại khu vực này trong nhiều tuần, hoặc thậm chí vài tháng, thả neo thành từng cụm mà không tham gia vào bất kỳ hoạt động đánh bắt nào”, AMTI cho biết.

“Tàu đánh cá phải hoạt động đánh cá. Và bầu trời xanh đã bác những lời lẽ biện minh ban đầu từ đại sứ quán Trung Quốc ở Manila, rằng những tàu này đang phải trốn bão”, AMTT cho biết thêm.

Căng thẳng giữa Trung Quốc và Philippines gia tăng trong những tháng gần đây sau khi Manila báo cáo hơn 200 tàu Bắc Kinh hiện diện gần bãi đá Ba Đầu ở Biển Đông vào đầu tháng 3. 44 tàu của lực lượng “dân quân hàng hải” Trung Quốc vẫn ở đó bất chấp thời tiết tốt.

Thời điểm đó, Bắc Kinh khẳng định các tàu này là tàu đánh cá dân sự đang trú ẩn khi thời tiết xấu và họ "không có kế hoạch" ở lại đó vĩnh viễn. Tuy nhiên, Chính phủ Philippines yêu cầu Trung Quốc rút các tàu này. Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin cảnh báo, Manila sẽ gửi công hàm phản đối ngoại giao mỗi ngày.

Trích dẫn hình ảnh vệ tinh từ Planet Labs, AMTI cho biết các tàu Trung Quốc dường như thường xuyên qua lại giữa đá Ba Đầu và các khu vực khác của cụm đảo Sinh Tồn.

Theo AMTI, từ tháng 2 năm ngoái đến ngày 11/4, “số lượng tàu tại đá Ba Đình có dao động về số lượng song không bao giờ biến mất hoàn toàn”. Đỉnh điểm là vào tháng 11 năm ngoái khi có tổng cộng 196 tàu Trung Quốc hiện diện tại cụm đảo Sinh Tồn, trong đó có 129 tại đá Ba Đầu.

Trong cuộc họp báo ngày 25/3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng nhấn mạnh, tàu cá Trung Quốc ở đá Ba Đầu đã xâm phạm chủ quyền Việt Nam, vi phạm quy định của Công ước về hoạt động của tàu thuyền nước ngoài trong lãnh hải quốc gia ven biển và đi ngược lại Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) được ký kết giữa ASEAN và Trung Quốc năm 2002.

"Việt Nam yêu cầu Trung Quốc chấm dứt vi phạm, tôn trọng chủ quyền của Việt Nam, thiện chí thực hiện Công ước, nghiêm chỉnh tuân thủ DOC, đặc biệt là nghĩa vụ kiềm chế, không làm phức tạp tình hình, tạo môi trường thuận lợi cho tiến trình đàm phán Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC), đóng góp vào việc duy trì hòa bình, an ninh, ổn định và trật tự pháp lý trên biển tại khu vực", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam nhấn mạnh.