Tạo ra vật liệu hấp thụ sóng radar, Nga sẽ dẫn đầu công nghệ tàng hình?

Theo Sputnik, các thí nghiệm sử dụng vật liệu hấp thụ radar đặc biệt và thiết kế khí động học để cung cấp cho máy bay chiến đấu các đặc tính tàng hình đã có từ thời Chiến tranh thế giới thứ hai. 

Gần đây, các kỹ sư từ một công ty con của Ruselectronics Nga đã tạo ra một thế hệ vật liệu tàng hình mới mà công ty cho biết có thể hấp thụ tới 95% bức xạ điện từ do radar tạo ra. “Vật liệu cơ bản mới” này được cho là có khả năng hấp thụ sóng vô tuyến trên dải tần số rộng, bao gồm hỗn hợp sợi thủy tinh/lõi kim loại đủ mỏng và nhẹ để sử dụng trên các bộ phận của máy bay.

Nga tạo ra vật liệu hấp thụ sóng radar, ai sẽ dẫn đầu về công nghệ tàng hình? (Ảnh minh họa)

“Tạo ra vật liệu có cấu trúc hấp thụ radar từ lâu đã là vấn đề trong ngành chế tạo máy bay quân sự hiện đại. Các lớp phủ tàng hình máy bay cần phải được khôi phục thường xuyên, trong khi sợi thủy tinh giúp giảm hệ số phản xạ mà không cần bảo trì. Các nguyên mẫu của chúng tôi đã vượt qua thành công các bài kiểm tra bắt buộc tại nhà máy", Giám đốc cơ quan Thiết kế Trung tâm Vật liệu phóng xạ Đặc biệt Alexey Dymovskikh cho biết trong một thông cáo báo chí.

Công ty được giao nhiệm vụ tạo ra công nghệ tàng hình cho các cánh máy nén động cơ – thường là một trong những bộ phận dễ bị radar phát hiện nhất. Ruselectronics hứa hẹn các vật liệu hấp thụ radar mới sẽ “làm phức tạp đáng kể việc phát hiện vật thể trên không bằng thiết bị radar”, do đó cải thiện đặc tính tàng hình của máy bay.

Lịch sử công nghệ tàng hình

Các nhà thiết kế máy bay sử dụng nhiều thủ thuật và công nghệ thiết kế khác nhau để giảm khả năng các phương tiện trên không bị hệ thống radar đối phương phát hiện. Điều này bao gồm việc tạo ra máy bay có các đặc tính khí động học giúp giảm lực cản và khả năng bị phát hiện (được gọi là "chữ ký radar" hoặc "mặt cắt ngang radar") đối với tín hiệu radar và nhiều lớp phủ hấp thụ radar ("vật liệu hấp thụ bức xạ" hoặc RAM). Các thiết kế tàng hình khác tập trung vào việc giảm phần diện tích của máy bay mà radar có thể bắt được, chẳng hạn như các bộ phận để che chắn cánh máy nén và động cơ, hoặc sử dụng một loại nhiên liệu đặc biệt để giảm bức xạ nhiệt.

Công nghệ tàng hình trở thành một tính năng quan trọng của nhiều máy bay chiến đấu hiện đại, cũng như một số thiết kế tên lửa hành trình và máy bay không người lái, trong bối cảnh những tiến bộ vượt bậc trong công nghệ radar nửa sau của thế kỷ 20. Nó giúp phát hiện, tìm kiếm và nhắm mục tiêu, cũng như các thiết kế tên lửa đất đối không tầm xa...

Các công nghệ tàng hình đã được các nhà hoạch định quân sự hình dung như một công cụ của tương lai, để xâm nhập không phận kẻ thù, thực hiện các cuộc tấn công vào các mục tiêu chiến lược, nhạy cảm - sau đó trốn thoát, hy vọng không bị hệ thống phòng thủ của kẻ thù phát hiện hoặc đánh chặn. Tuy nhiên, kinh nghiệm chiến đấu của máy bay tàng hình Mỹ trong những năm 1990 cho thấy, ngay cả khi chống lại các đối thủ không ngang tầm, tàng hình không phải là thứ vũ khí thần kỳ bởi nó cũng có thể bị bẻ khóa. 

Máy bay tàng hình đầu tiên?

Máy bay "tàng hình" đầu tiên có từ Thế chiến II, với các thiết kế cánh bay chạy bằng động cơ phản lực, chẳng hạn như máy bay chiến đấu/ném bom thử nghiệm Horten Ho 229. Các nhà thiết kế Đức đã sử dụng các lớp phủ bụi than củi thử nghiệm trên khung máy bay này.

Liên Xô và Anh cũng đã thử nghiệm công nghệ tàng hình, mặc dù theo cách kém hấp dẫn hơn, trước khi Thế chiến II nổ ra. Những thiết kế này bao gồm máy bay hai tầng cánh đa năng Polikarov Po-2 của Liên Xô, được chế tạo gần như hoàn toàn bằng vải và gỗ, và Yakovlev AIR-4 "Máy bay tàng hình", một nguyên mẫu máy bay được chế tạo từ polyme tổng hợp tiên tiến, sơn bột nhôm. Công nghệ này cho phép chiếc máy bay "biến mất" khỏi tầm nhìn trong quá trình thử nghiệm.

Máy bay ném bom hạng nhẹ de Havilland Mosquito của Anh được làm chủ yếu bằng gỗ, cho phép tránh được radar ban đầu và được cho là thiết kế "tàng hình nguyên thủy" thời chiến thành công nhất cùng với Po-2.

Lỗ hổng của máy bay tàng hình là gì?

Mặc dù chúng đã cải thiện khả năng hoạt động trong môi trường trên không mà không bị phát hiện so với những người anh em không tàng hình, nhưng máy bay tàng hình không hoàn toàn vô hình và có thể dễ bị tổn thương bởi các hệ thống tên lửa và radar cũ – đặc biệt khi hoạt động trong môi trường phòng không dày đặc và nếu lực lượng phòng không thể hiện trình độ kỹ năng cao.

Năm 1999, lực lượng phòng không Nam Tư đã bắn hạ một chiếc F-117 Nighthawk tàng hình và bắn trúng một chiếc khác, chiếc đầu tiên bị bắn hạ bằng cách sử dụng S-125 Neva - hệ thống phòng không của Liên Xô lần đầu tiên được đưa vào sử dụng đầu những năm 1960.

Các biện pháp đối phó hiệu quả hiện đại đối với máy bay tàng hình bao gồm radar thụ động (đa tĩnh) với khả năng phát hiện cải tiến, hệ thống tìm kiếm và theo dõi hồng ngoại, radar VHF và radar vượt đường chân trời. Cùng với Mỹ và một số đồng minh NATO, Nga, Trung Quốc và Iran đều tự hào sở hữu các hệ thống tên lửa và radar hiện đại có khả năng phát hiện, theo dõi và nếu cần thiết có thể bắn hạ máy bay tàng hình của đối phương. Chúng bao gồm Podsolnukh ("Hướng dương"), một hệ thống radar sóng bề mặt ngoài đường chân trời ven biển có thể phát hiện ngay cả thiết bị tàng hình mới nhất của Mỹ - F-35, ở tầm xa.