Theo thông tin mới nhất được xác nhận, Bulgaria sẽ sở hữu chiếc máy bay chiến đấu F-16 đầu tiên vào giữa năm 2025. Tuy nhiên, một số chuyên gia ở Bulgaria đã bắt đầu đưa ra những đánh giá về chi phí của F-35 Romania với F-16 Bulgaria. Hiện tại, các chuyên gia quân sự Bulgaria ước tính rằng, một chiếc F-35 của Romania sẽ có giá khoảng 203 triệu USD, còn một chiếc F-16 của Bulgaria sẽ có giá khoảng 208,7 triệu USD.
Điều quan trọng cần lưu ý là sự so sánh này không thực sự tương thích khi xét đến giá của một đơn vị máy bay chiến đấu. Các thủ tục và quy tắc chi phối việc mua những máy bay chiến đấu này, mang tính chính trị nhiều hơn là các quyết định thuần túy về tài chính.
Ngay cả khi một thành viên NATO có đủ ngân sách để mua F-35, Mỹ vẫn có thể từ chối bán vì nhiều lý do, bao gồm lo ngại về an ninh quốc gia, tuân thủ luật kiểm soát xuất khẩu và các cân nhắc về địa chính trị.
Chính phủ Mỹ sẽ đánh giá liệu việc mua hàng có phù hợp với các mục tiêu chính sách đối ngoại của mình hay không, đánh giá năng lực và ý định quân sự của người mua và xem xét các tác động đối với sự ổn định của khu vực. Ngoài ra còn có những lo ngại về các công nghệ sẽ được sử dụng hoặc chia sẻ, đặc biệt là với công nghệ quân sự nhạy cảm, điều này có thể dẫn đến các hạn chế về doanh số, bất kể năng lực tài chính của quốc gia mua hàng.
Chiến đấu cơ F-16.
Vị thế khác nhau
Romania là một quốc gia được Mỹ đánh giá cao để vận hành F-35, nhờ vào vị trí chiến lược của nước này ở sườn phía đông của NATO. Quốc gia đang nỗ lực hiện đại hóa lực lượng vũ trang của mình và cam kết tham gia tích cực các cuộc tập trận chung với NATO. Bằng cách liên tục tuân thủ các chính sách quốc phòng của Mỹ và đầu tư vào các biện pháp tăng cường năng lực quân sự, Romania ngày càng thể hiện rõ vai trò của mình trong liên minh.
Mặt khác, Bulgaria đã gặp phải các vấn đề liên quan đến chi tiêu quốc phòng và khả năng hiện đại hóa, làm dấy lên câu hỏi về quyết tâm của nước này trong việc duy trì năng lực quân sự tiên tiến. Chính vì vậy mà Romania được Mỹ đánh giá là nhà khai thác phù hợp hơn cho những công nghệ quân sự tiên tiến như F-35.
Thỏa thuận của Bulgaria về chiến đấu cơ F-16 với Mỹ không chỉ bao gồm máy bay. Nó bao gồm hệ thống điện tử hàng không tiên tiến, vũ khí, thiết bị hỗ trợ mặt đất và hỗ trợ hậu cần toàn diện. Gói này cũng cung cấp chương trình đào tạo mở rộng cho phi công và đội bảo dưỡng, quyền truy cập vào máy mô phỏng và các chương trình đào tạo nâng cấp. Điều này đảm bảo rằng Bulgaria có thể vận hành và bảo dưỡng hiệu quả F-16.
Ngoài ra, Bulgaria sẽ được hưởng lợi từ gói hỗ trợ toàn diện bao gồm phụ tùng thay thế, hỗ trợ kỹ thuật và nâng cấp phần mềm, nhằm mục đích tăng cường khả năng sẵn sàng chiến đấu của Không quân Bulgaria.
Điều quan trọng cần lưu ý là chi phí của một chiếc F-16 Bulgaria sẽ thấp hơn mức 208,7 triệu USD, bởi con số này đã bao gồm mọi thứ đi kèm được nêu ở trên. Tương tự như vậy, việc Romania mua F-35 cũng tuân theo một cấu trúc gói tương đương. Tuy nhiên, sự khác biệt là rất lớn, Bulgaria mua 8 máy bay F-16, trong khi Romania mua 32 chiếc F-35 hiện đại hơn đáng kể . Yếu tố chính ở đây là lịch sử mua sắm. Kinh nghiệm mua vũ khí của Romania phong phú hơn nhiều so với Bulgaria.
Khi các quốc gia trung thành với việc mua vũ khí từ Mỹ, họ thường nhận được những thỏa thuận tốt hơn so với những quốc gia mua từ nhiều nguồn khác nhau. Mỹ có xu hướng cung cấp các đặc quyền như giá thấp hơn, các lựa chọn tài chính hoặc các gói hỗ trợ nâng cao để củng cố quan hệ và đảm bảo rằng thiết bị hoạt động trơn tru cùng nhau trong NATO và các quan hệ đối tác khác.
Chiến lược này không chỉ xây dựng mối quan hệ quân sự chặt chẽ hơn mà còn khuyến khích các quốc gia dựa vào công nghệ và hệ thống của Mỹ. Mặt khác, các quốc gia lựa chọn nhiều nhà cung cấp vũ khí khác nhau có thể sẽ không được hưởng những ưu đãi này, vì lựa chọn của họ có thể không phù hợp với lợi ích chiến lược của Mỹ.
Chiến đấu cơ F-35.
Đầu tư vào quốc phòng của hai nước
Trong vài thập kỷ qua, Romania đã có những bước tiến đáng kể trong việc hiện đại hóa lực lượng quân sự của mình, đặc biệt là tích hợp vũ khí của Mỹ trên mọi lĩnh vực. Trên không, Romania đã sở hữu một phi đội gồm 17 máy bay phản lực F-16 Fighting Falcon, được mua trong giai đoạn 2016 - 2019.
Trên bộ, Romania đã tăng cường năng lực pháo binh bằng cách tích hợp HIMARS. Ngoài ra, quốc gia này cũng đã nâng cấp đội xe bọc thép của mình bằng xe chiến đấu M113 và xe tăng M1A1 Abrams tiên tiến.
Về hải quân, Romania đã mua các hệ thống vũ khí tiêu chuẩn của hải quân Mỹ, bao gồm bốn hệ thống tên lửa phòng thủ bờ biển. Những cập nhật này tăng cường đáng kể sức mạnh cho Hải quân Romania.
Trong khi đó, Bulgaria cũng đã có những bước tiến trong việc hiện đại hóa năng lực quân sự của mình bằng cách mua nhiều loại vũ khí của Mỹ. Năm 2019, Bulgaria đã đầu tư cho không quân 8 máy bay chiến đấu F-16 và nâng cấp hệ thống phòng không.
Trên bộ, Bulgaria đã mua xe bọc thép M1117 Guardian, hiện đại hóa lực lượng pháo binh với lựu pháo M777. Trên biển, Bulgaria đã tăng cường sức mạnh cho hải quân bằng các hệ thống do Mỹ sản xuất, đáng chú ý là các tàu tuần tra nhanh “Rohde & Schwarz” để phòng thủ bờ biển.
So sánh việc mua sắm của cả hai nước cho thấy một sự khác biệt đáng kể. Bulgaria đã đầu tư 1,8 tỷ USD vào vũ khí của Mỹ, trong đó 1,67 tỷ USD được phân bổ riêng cho F-16. Trong khi đó, Romania đã chi 2,45 tỷ USD để nua vũ khí Mỹ, số tiền này không bao gồm việc mua F-35.