Sai phạm ở Từ Liêm: Ban GPMB Hà Nội 'phủi' trách nhiệm?

(VTC News) – Đối với một số sai phạm tại huyện Từ Liêm, Thanh tra TP Hà Nội cho rằng Ban chỉ đạo GPMB TP Hà Nội đã “thiếu trách nhiệm” khi “đổ” trách nhiệm cho UBND TP Hà Nội ban hành các chính sách đặc thù do chính mình tham mưu.

Như VTC News đã thông tin, bản Kết luận Thanh tra số 795/KL-TTTP(P7) về việc chấp hành pháp luật trong công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư giải phóng mặt bằng (GPMB) trên địa bàn huyện Từ Liêm trong thời gian các năm 2008-2011, Thanh tra thành phố (TP) Hà Nội đã chỉ rõ những sai phạm của huyện Từ Liêm trong việc làm thất thoát hàng chục tỷ đồng, nhiều đơn vị, tổ chức, cá nhân đã có hành vi lập hồ sơ, giấy tờ về nguồn gốc đất giả mạo, xác nhận không đúng để được hưởng tiền đền bù, hỗ trợ không đúng quy định.

Tại kết luận này, Thanh tra Hà Nội cũng chỉ rõ trách nhiệm dẫn tới sai phạm của từng tập thể, cá nhân liên quan; kiến nghị kiểm điểm, kỷ luật cán bộ sai phạm và khẳng định rằng, trong những sai phạm của huyện Từ Liêm có nguyên nhân từ sự thiếu sót tham mưu chính sách đặc thù của Ban chỉ đạo GPMB TP Hà Nội.

Tuy nhiên, khi giải trình về những sai phạm mà huyện Từ Liêm mắc phải dựa trên những chính sách đặc thù mà UBND chấp thuận (do Ban chỉ đạo GPMB đề xuất), Ban chỉ đạo GPMB đã “phủi” trách nhiệm của mình để “đổ lỗi” cho UBND TP Hà Nội khi cho khẳng định “trách nhiệm pháp lý của cơ quan có thẩm quyền ban hành là UBND TP Hà Nội”.

“Phớt lờ” Nghị định để tham mưu

Theo Thanh tra Hà Nội, tại tờ trình số 268/TTr-BCĐ ngày 29/4/2010 của Ban chỉ đạo GPMB TP (thay mặt liên ngành: Ban chỉ đạo GPMB – Sở Tài chính – Sở Xây dựng – UBND huyện Từ Liêm) trình UBND TP Hà Nội xin cơ chế đặc thù (chính sách chung chưa có quy định chi tiết) trong việc thực hiện bồi thường GPMB dự án cải tạo nâng cấp, mở rộng quốc lộ 32 (đoạn Cầu Diễn – Nhổn).

Mặc dù đã căn cứ quyết định 108/2009 của UBND TP nhưng khi khi đề xuất chính sách đặc thù tại văn bản này đã không quy định cụ thể đối tượng áp dụng và điều kiện áp dụng được nêu tại Nghị định 69/2009 của Chính phủ, Thông tư số 14/TT năm 2009 của Bộ Tài nguyên và môi trường, điều 45 của Quyết định 108/2009/QĐ-UBND ngày 29/9/2009 của UBND TP Hà Nội về xét đất tái định cư.

Cơ quan Thanh tra xác định, từ việc này đã “dẫn tới việc Hội đồng bồi thường hỗ trợ và tái định cư dự án đã bỏ qua các điều kiện về giao đất tái định cư để xét giao đất tái định cư cho các hộ dẫn đến sai phạm nghiêm trọng trong việc xét giao đất tái định cư của dự án”.

Thanh tra Hà Nội khẳng định “Việc tham mưu của Ban chỉ đạo GPMB TP và liên ngành trong việc đề xuất chính sách đặc thù về xét giao đất tái định cư chưa đúng quy định”.

“Trách nhiệm sai phạm thuộc Ban chỉ đạo GPMB TP, UBND huyện Từ Liêm; trách nhiệm trực tiếp thuộc về ông Nguyễn Đức Bền - nguyên Trưởng ban, ông Phạm Văn Quỳnh – Trưởng phòng nghiệp vụ I, bà Vũ Thị Ngọc Diệp – cán bộ Ban chỉ đạo GPMB TP, ông Nguyễn Kim Vinh – Chủ tịch Hội đồng bồi thường hỗ trợ và tái định cư dự án” – trích Kết luận Thanh tra.

Theo Kết luận Thanh tra, đối với 539 hộ được xét giao đất tái định cư không đúng quy tại dự án cải tạo nâng cấp quốc lộ 32 đoạn Cầu Diễn – Nhổn (gồm 417/539 hộ bị thu hồi một phần đất ở, đất nông nghiệp chuyển đổi, đất lưu không được giao trái thẩm quyền và được bồi thường, hỗ trợ theo giá đất ở, khi GPMB vi phạm một trong các điều kiện:

Diện tích còn lại đủ điều kiện xây dựng; không ăn ở tại nơi GPMB; có đất khác tại địa phương. 122/539 hộ diện tích đất bị thu hồi là đất lưu không đường 32 do UBND các xã quản lý, các hộ tự lấn chiếm sử dụng, khi GPMB không ăn ở tại nơi GPMB hoặc có đất khác tại địa phương).

6 hộ xét giao đất tái định cư không đúng quy định tại dự án xây dựng Hạ tầng kỹ thuật khu tái định cư 3,6ha xã Xuân Phương, hiện nay phần lớn các hộ đã được UBND huyện Từ Liêm giao đất tái định cư, có hộ đã xây nhà, ăn ở ổn định, khả năng thu hồi đất tái định cư đã giao là không khả thi; nếu thu hồi đất tái định cư sẽ gây mất ổn định an ninh chính trị, trật tự xã hội.

Chính vì vậy, sau khi thông qua dự thảo kết luận với UBND huyện Từ Liêm và Ban chỉ đạo GPMB thành phố, các đơn vị đã có giải trình, đề xuất.

Ban chỉ đạo GPMB thành phố giải trình tại văn bản số 79/BCĐ-NV ngày 25/01/2013 nêu “Trường hợp hộ gia đình bị thu hồi một phần diện tích, phần diện tích còn lại không đủ điều kiện xây dựng nhà ở hợp pháp theo quy định, thực tế ăn ở tại nơi GPMB, tại thời điểm GPMB không còn chỗ ở hợp pháp khác trên địa bàn xã, thị trấn có nơi đất thu hồi thì giữ nguyên phương án giao đất nhưng điều chỉnh hệ số thu tiền sử dụng đất tái định cư (một số trường hợp tương tự lại dự án này liên ngành đã xem xét, thống nhất đề xuất hệ số K=1,5).

Trường hợp hộ gia đình bị thu hồi một phần diện tích, phần diện tích còn lại đủ điều kiện xây dựng nhà ở hợp pháp theo quy định hoặc trường hợp bị thu hồi toàn bộ hoặc một phần diện tích đất, không ăn ở tại nơi GPMB đã được UBND huyện Từ Liêm phê duyệt phương án bồi thường hỗ trợ, tái định cư có khó khăn về chỗ ở thì liên ngành cùng huyện Từ Liêm rà soát xem xét chính sách đặc thù riêng.

Thanh tra TP Hà Nội cho rằng “tại văn bản này Ban chỉ đạo GPMB TP đã nhận thấy tồn tại trong việc tham mưu của liên ngành (do Ban chỉ đạo GPMB TP chủ trì) trình thành phố xin chính sách đặc thù về xét giao đất tái định cư của dự án và đề nghị hướng khắc phục”.

Tham mưu sai, “đổ” trách nhiệm cho cơ quan ban hành

Mặc dù đã tham mưu sai quy định dẫn tới những sai phạm nêu trên, nhưng tại văn bản giải trình số 224/BCĐ ngày 27/3, Ban chỉ đạo GPMB TP có nhận định về trách nhiệm trong việc ban hành chính sách đặc thù cho rằng “trách nhiệm pháp lý của cơ quan có thẩm quyền ban hành là UBND TP”.

Với giải trình này, Ban chỉ đạo GPMB đã hoàn toàn “phủi” trách nhiệm của mình và “đổ” trách nhiệm về những sai phạm cho UBND TP Hà Nội, cơ quan ban hành chính sách đặc thù mà mình đã tham mưu, đề xuất.

Thanh tra Hà Nội xác định “Việc giải trình trên của Ban chỉ đạo GPMB TP là việc làm thiếu trách nhiệm, không nhận thức rõ vai trò tham mưu của Ban chỉ đạo GPMB TP đối với UBND TP”.

Từ những sai phạm thêm, Thanh tra TP giao Ban chỉ đạo GPMB TP tiến hành kiểm điểm tập thể, kỷ luật cá nhân có tồn tại, sai phạm được nêu trong bản kết luận này (kết luận 795 của Thanh tra TP Hà Nội – PV) và rút kinh nghiệm trong việc trình UBND TP văn bản đặc thù về bồi thường hỗ trợ và tái định cư chư đúng quy định là nguyên nhân dẫn đến cơ sở thực hiện không đúng.

Cụ thể tại tờ trình số 268/TTr-BCĐ ngày 29/4/2010 của Ban chỉ đạo GPMB TP, trong đó quy định các hộ bị thu hồi đất trên 10m2 và được hỗ trợ về đất theo đơn giá đất ở thì được xét giao đất tái định cư mà không kèm theo các điều điều kiện về giao đất tái định cư được nêu tại Nghị định 69/2009/NĐ-CP ngày 13/8/2009 của Chính phủ, Thông tư số 14/TT-BTNMT ngày 01/10/2009 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Điều 45 của Quyết định 108/2009/QĐ-UBND ngày 29/9/2009 của UBND TP Hà Nội.

Về kiến nghị của của cơ quan thanh tra, tại văn bản số 5504/UBND-TNMT, UBND TP Hà Nội cơ bản đồng ý với kiến nghị của thanh tra và yêu cầu Ban chỉ đạo GPMB TP tổ chức kiểm điểm tập thể, cá nhân trong việc tham mưu ban hành chính sách đặc thù nhưng chưa chặt chẽ và bám sát đầy đủ các quy định của Nhà nước và thành phố; quá trình thực hiện thiếu kiểm tra, giám sát dẫn đến việc áp dụng, vận dụng chính sách hỗ trợ, chính sách giao đất tái định cư chưa phù hợp với quy định mà Thanh tra TP đã kết luận.

Để làm rõ những nội dung liên quan đến sự việc và quá trình tổ chức kiểm điểm xử lý cán bộ sau quyết định thanh tra, ngày 2/4/2014, phóng viên VTC News đã liên lạc với ông Trương Quang Thiều – Trưởng ban chỉ đạo GPMB để làm việc nhưng ông Thiều đã từ chối gặp, làm việc với phóng viên khi nói rằng “thuộc thẩm quyền của huyện, nếu muốn biết cụ thể thì làm việc với Thanh tra vì thành phố giao thanh tra chủ trì chứ không phải giao cho Ban Chỉ đạo GPMB TP”.

Ông Thiều nói rằng Ban chỉ đạo GPMB TP đã hướng dẫn huyện Từ Liêm giải trình, đưa ra phương án xử lý và huyện này đã có báo cáo với UBND TP trước ngày tách quận nên “chờ TP có ý kiến xong thì quay lại đây (Ban chỉ đạo GPMB TP – PV) cũng không sao!”.

VTC News tiếp tục thông tin về sự việc.