17:28 23/12/2024
Hậu trường
Nga là quốc gia lên tiếng bảo vệ Belarus sau khi nước này chặn một chuyến bay thương mại và bắt giữ nhà báo đối lập Roman Protasevich. Giới chuyên gia và quan chức phương Tây nghi ngờ Nga có liên quan đến âm mưu này. Anh, Mỹ và EU chỉ trích động thái của Belarus, gọi đây là hành động vi phạm luật hàng không và nhân quyền.
Trên Twitter, Timothy Snyder, chuyên gia lịch sử của đại học Yale, cho biết: "Belarus sẽ không chặn máy bay của EU nếu không có sự chấp thuận của Nga và có thể vụ không tặc thậm chí là sáng kiến của Nga”.
Quyết định chặn máy bay, bắt giữ nhà báo đối lập Raman Pratasevich của Belarus hứng chỉ trích mạnh mẽ từ các nước phương Tây. (Ảnh: AP)
Hô 24/5, Ngoại trưởng Anh Dominic Raab cũng nghi ngờ Nga có liên quan đến vụ đánh chặn máy bay này. "Rất khó tin rằng hành động như vậy có thể được thực hiện mà không có sự đồng ý của các nhà chức trách ở Nga", ông Dominic Raab nói, song cho biết "chưa có bằng chứng chắc chắn về sự tham gia của Nga".
Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết ông ủng hộ EU thúc đẩy trừng phạt Belarus và kêu gọi lập tức trả tự do cho Roman Protasevich. Trong khi đó, Ngoại trưởng Antony Blinken lên án vụ Belarus chặn máy bay, coi đây là "hành động trơ trẽn và gây sốc".
Hôm 25/5, Nhà Trắng thông báo Tổng thống Joe Biden sẽ gặp mặt trực tiếp Tổng thống Vladimir Putin vào hôm 16/6. Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho biết, lãnh đạo Mỹ và Nga sẽ thảo luận về vấn đề Belarus trong cuộc hội đàm.
Về phía mình, Nga lên tiếng bảo vệ hành động của Belarus. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cáo buộc các nước phương tây "đạo đức giả". Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho rằng, Belarus đã xử lý vụ việc với "cách tiếp cận hoàn toàn hợp lý”.
Theo chuyên gia phương Tây, Belarus phụ thuộc rất nhiều vào Nga về mặt tài chính, từ lâu, Matxcơva nỗ lực lôi kéo Belarus khỏi các liên minh Tây Âu. Nhiều nhận định cho rằng, việc các nước châu Âu gây sức ép, áp đặt các biện pháp trừng phạt mạnh tay lên Belarus sẽ đẩy nước này gần Nga hơn.
Hôm 24/5, EU đã áp đặt các biện pháp trừng phạt nhằm vào Belarus, trong đó cấm các chuyến bay quá cảnh nước này, cấm các hãng hàng không Belarus sử dụng không phận hoặc sân bay các quốc gia thành viên EU.
Lệnh trừng phạt của EU và phản ứng của các nước phương Tây được đưa ra sau sự cố Belarus điều tiêm kích chặn máy bay hôm 23/5. Theo đó, máy bay của hãng Ryanair đang trên đường từ Athens (Hy Lạp) đến thủ đô Vilnius (Litva) bị tiêm kích Belarus ép chuyển hướng đến thủ đô Minsk. Nhà báo đối lập Belarus Roman Protasevich bị bắt sau khi máy bay hạ cánh.