Phụ nữ bắt đầu tẩy lông làm đẹp từ bao giờ?

Hãy thử gõ “When did women start…” (Từ khi nào phụ nữ bắt đầu…) vào Google, bạn sẽ thấy đề xuất hàng đầu là “When did women start shaving?” (Từ khi nào phụ nữ bắt đầu cạo lông?). Muốn tìm câu trả lời thì ta phải đi ngược về nhiều thế kỷ trước. Từ lâu, việc tẩy lông đã định hình đặc tính giới. Nó là biểu hiện của tính nữ và một "thân hình lý tưởng".

Heather Widdows, giáo sư tại Đại học Birmingham (Anh) nói: "Ngày nay, hầu hết phụ nữ thấy họ phải tẩy lông. Cảm giác như họ không có lựa chọn nào khác. Có một áp lực đè nặng lên vai họ dù nhận thức của mọi người đang dần thay đổi".

Lady Gaga biểu diễn tại Lễ trao giải Video MuchMusic ở Canada ngày 19/6/2011. (Ảnh: Getty Images)

Thế nhưng gần đây, lông cơ thể đang ngày càng được nhiều phụ nữ trẻ trân trọng, thậm chí biến nó thành một dấu hiệu của sức mạnh cá nhân. Phong trào yêu cơ thể và tính bao trùm trong lĩnh vực làm đẹp đã góp phần tạo nên một làn sóng người để lông rậm.

Từ Ai Cập cổ đại đến thời Darwin

Mãi đến đầu thế kỷ 20, cạo lông mới bị coi là việc riêng của phụ nữ. Trước đó, cả nam và nữ đều cạo lông trên cơ thể (từ thời kỳ đồ đá, sau đó là Ai Cập cổ đại, Hy Lạp và Đế chế La Mã) bằng cách sử dụng vỏ sò, sáp ong và nhiều chất tẩy lông khác.

Theo "Bách khoa toàn thư về tóc: Một nền lịch sử” của Victoria Sherrow, trong những thời đại này, “việc loại bỏ lông chủ yếu là để cho cơ thể sạch sẽ. Người La Mã cổ đại cũng gắn nó với địa vị xã hội: Da của bạn càng nhẵn thì bạn càng thuần khiết và có vị thế hơn".

Một phụ nữ trẻ đang tẩy lông tại Viện Điện phân Beatiderm ở New York ngày 4/11/1938. (Ảnh: Getty Images)

Ở Trung Đông và Đông và Nam Á, threading (nhổ lông mặt bằng chỉ) được sử dụng trên toàn bộ khuôn mặt. Lạ thay, lông mày sâu róm thực sự được coi là quyến rũ với cả hai giới và thường được làm nổi bật nhờ kohl (phấn côn).

Nhổ lông mặt bằng chỉ ở chợ đêm Đài Bắc. Một sợi chỉ được gấp, sau đó cuốn lại và lăn trên phần lông cần loại bỏ, nhổ cả chân lông. (Ảnh: Getty Images)

Ở Ba Tư, việc tẩy lông và tỉa chân mày đánh dấu thời kỳ trưởng thành và hôn nhân của phụ nữ; chúng thường được tích lại để dành cho dịp đó. Còn ở Trung Quốc, việc để lông cơ thể từ lâu đã là chuyện rất bình thường, thậm chí ngày nay phụ nữ cũng không chịu nhiều áp lực về việc này.

Điều tương tự cũng xảy ra với các quốc gia khác ở châu Á. Tẩy lông đã trở thành thói quen của nhiều phụ nữ trẻ nơi đây nhưng việc waxing (dùng sáp hoặc giấy dính để tẩy lông) hoặc cắt tỉa vùng bikini không phổ biến như ở phương Tây.

Trên thực tế, ở Hàn Quốc, lông vùng bikini từ lâu được gắn liền với khả năng sinh sản và sức khỏe tình dục. Vào giữa thập niên 2010, có báo cáo rằng một số phụ nữ Hàn Quốc thậm chí còn đi cấy lông để "rậm rạp" hơn.

Người châu Âu không phải lúc nào cũng bị ám ảnh bởi làn da nhẵn nhụi. Vào thời Trung cổ, phụ nữ Công giáo được coi là tử tế khi vừa giữ lông dài để thể hiện nữ tính vừa phải giấu không cho mọi người thấy. Khuôn mặt là nơi duy nhất có vùng lông bị xem là khó coi. Phụ nữ thế kỷ 14 nhổ lông ở trán để khuôn mặt trái xoan hơn. Khi nữ hoàng Elizabeth I lên ngôi vào năm 1558, bà đã biến việc tẩy lông mày trở thành mốt.

Vào cuối thế kỷ 18, việc tẩy lông vẫn không được phụ nữ Âu Mỹ coi là thiết yếu dù chiếc dao cạo râu an toàn đầu tiên được thợ cắt tóc người Pháp Jacques Perret phát minh vào năm 1760, và một số phụ nữ cũng đã sử dụng chúng.

Cho đến cuối những năm 1800, phụ nữ ở cả hai bờ Đại Tây Dương mới bắt đầu coi việc tẩy lông là một phần không thể thiếu trong thói quen làm đẹp của họ. Quan niệm có lông trên cơ thể là không nữ tính có lẽ bắt nguồn từ một cuốn sách xuất bản năm 1871 của Charles Darwin. Nhà tự nhiên học người Anh nói rằng có ít lông trên cơ thể là dấu hiệu của sự tiến hóa và hấp dẫn hơn.

Tẩy lông bằng tia laser ở Paris. (Ảnh: Getty Images)

Khi ý tưởng của Darwin được phổ biến rộng rãi, các chuyên gia thế kỷ 19 bắt đầu coi lông gắn liền với "tình dục đồng giới, bệnh lý, chứng cuồng dâm và bạo lực tội phạm", Herzig, giáo sư về giới tính và tình dục tại Đại học Bates ở Maine (Mỹ), cho biết. Điều thú vị là luận điểm này chủ yếu được áp dụng cho lông trên cơ thể phụ nữ chứ không phải nam giới.

Điều này xảy ra không chỉ do các lập luận về thuyết tiến hóa mà còn do sức ép phải kiểm soát phụ nữ. Một cách để kiểm soát cả cơ thể và trí óc phụ nữ dựa vào nỗi sợ bị xấu hổ, đó là làm cho họ nghĩ rằng phải triệt lông để được coi trọng.

Vào đầu những năm 1900, người Mỹ da trắng thuộc tầng lớp thượng lưu và trung lưu ngày càng coi làn da nhẵn mịn là biểu hiện của tính nữ, còn lông trên cơ thể phụ nữ như một thứ ghê tởm. Việc loại bỏ nó là "một cách để tách mình khỏi những người thô bỉ, ở tầng lớp thấp hơn và dân nhập cư", Herzig viết.

Gợi cảm gắn liền với nhắn nhụi

Trong những thập niên đầu thế kỷ 20, xu hướng thời trang thay đổi với váy không tay để lộ da, khiến việc triệt lông cơ thể ngày càng phổ biến ở Mỹ.

Năm 1915, Harper's Bazaar là tạp chí dành cho phụ nữ đầu tiên mở chiến dịch loại bỏ lông dưới cánh tay. Cùng năm đó, công ty Gillette tung ra thị trường chiếc dao cạo đầu tiên dành riêng cho phụ nữ, tên là Milady Décolletée. Quảng cáo có nội dung: "Một sự bổ sung tuyệt vời cho bàn trang điểm; một giải pháp cho vấn đề cá nhân đáng xấu hổ".

Gấu quần ngắn hơn vào những năm 1930 và 1940, sự thiếu hụt tất nylon trong Thế chiến thứ hai đồng nghĩa với việc ngày càng nhiều phụ nữ Mỹ cạo lông chân. Sự ra đời của bikini ở Mỹ vào năm 1946 cũng khiến các công ty dao cạo và người tiêu dùng nữ tập trung vào việc cắt tỉa, tạo dáng cho các vùng lân cận.

Nữ diễn viên người Ý Sophia Loren mặc một chiếc váy trắng thêu hoa, tạo dáng cho nhiếp ảnh gia người Venice chụp ảnh vào năm 1955. (Ảnh: Getty Images)

Vào những năm 1950, khi “Playboy” xuất hiện trên các sạp báo (số đầu tiên ra mắt năm 1953), hình ảnh những người phụ nữ cạo sạch sẽ mặc nội y đã đặt ra tiêu chuẩn mới về sự gợi cảm. Đến năm 1964, 98% phụ nữ Mỹ từ 15 đến 44 tuổi thường xuyên cạo lông chân. Các phương pháp dùng sáp và laser ra mắt vào khoảng thời gian đó mặc dù về sau nhanh chóng bị loại bỏ vì gây hại cho da. Nhiều thập kỷ sau này, chúng mới được giới thiệu trở lại.

“Như thế vẫn chưa là gì so với áp lực cạo lông ngày nay,” Widdows nói. "Vào cuối những năm 1960 và 1970, lông rậm hoàn toàn không phải là hiếm, ngay cả với Playboy. Trong khoảng thời gian đó, làn sóng nữ quyền lần thứ hai nổi lên và văn hóa hippie được lan rộng, cả hai đều không chấp nhận xu hướng cơ thể nhẵn nhụi. Đối với nhiều phụ nữ, lông trên cơ thể là biểu tượng của cuộc chiến cho sự bình đẳng".

Widdows cho biết, sự thay đổi đó mở màn cho những thập kỷ tiếp theo, với sự phổ biến ngày càng tăng của waxing, phim khiêu dâm và văn hóa đại chúng. Năm 1987, 7 chị em đến từ Brazil (được gọi là J Sisters) đã mở một thẩm mỹ viện ở thành phố New York để cung cấp dịch vụ "Brazilian" - phương pháp tẩy lông hoàn toàn bằng sáp dành cho vùng sinh dục. Những người nổi tiếng như Gwyneth Paltrow và Naomi Campbell  bắt đầu wax. Những người bình thường khác cũng làm theo.

"Việc loại bỏ lông trên cơ thể từ chỗ được mong đợi đã trở thành tiêu chuẩn" Widdows giải thích. "Có một cơ thể sạch lông là cách duy nhất để xuất hiện một cách 'tự nhiên' và sạch sẽ. Không có ngoại lệ".

Quảng cáo và các phương tiện truyền thông ngày càng ủng hộ lý tưởng về một cơ thể không lông, đến mức tạo suy nghĩ rằng lông trên cơ thể phụ nữ rất ghê tởm. Các phương pháp triệt lông ngày càng hiệu quả hơn. Bốn thập kỷ qua, chúng ta đã chứng kiến ​​sự phát triển của công nghệ điện phân, xung ánh sáng và những công nghệ laser tiên tiến hơn.

Sự chấp nhận

Năm 2008, Breanne Fahs, giáo sư nghiên cứu về phụ nữ và giới tính tại Đại học bang Arizona, giao cho các sinh viên nữ bài tập nuôi lông trên cơ thể và viết một báo cáo về trải nghiệm này. Fahs sau đó đã giao bài tập này cho cả nam sinh trong khóa học với yêu cầu họ cạo lông chân. Dự án vẫn tiếp tục đến ngày nay.

Frida Kahlo, nghệ sĩ người Mexico, khoe hàng lông mày rậm. (Ảnh: Shutterstock)

Fahs cho biết: “Dự án này nêu lên tính tất yếu của văn hóa tẩy lông ở phụ nữ. Nhiều năm qua, những người tham gia đều có chung vấn đề: Cảm giác vô cùng xấu hổ, sự khó khăn để có thể tự tin, thậm chí là sự tẩy chay từ xã hội.

Cũng đã có những trường hợp kỳ thị người đồng giới, cho rằng việc để lông chân ám chỉ bạn là đồng tính nữ, hoặc cạo lông chân ám chỉ bạn là đồng tính nam. Phụ nữ thường không nhận ra những tác động của xã hội, gia đình và bạn bè tới những điều chúng ta làm với cơ thể mình".

Bên cạnh đó, Fahs cũng nhìn thấy sức mạnh, sự nổi loạn và cơn giận nổi lên từ dự án này. "Điển hình là trong hai năm qua, sau cuộc bầu cử và phong trào #MeToo, người ta nhận thức sâu sắc hơn về những hạn chế đối với cơ thể phụ nữ, về nữ quyền, giới tính và tình dục; có quyết tâm đẩy lùi tất cả định kiến, hoặc ít nhất là thoát ra khỏi vùng an toàn", cô nói.

Một nhóm phụ nữ trẻ đang thể hiện sự yêu mến lông cơ thể, chủ yếu trên Instagram. Hiện tượng này cũng đã được đưa lên tạp chí. Trên Harper's Bazaar số tháng 9, nữ diễn viên Emily Ratajkowski tạo dáng với bộ lông nách (ấn phẩm này từng truyền thông điệp chống lông nách). Youtuber Ingrid Nilsen và nhạc sĩ Halsey cũng từng khoe lông nách.

Các thương hiệu cạo lông dành cho phụ nữ mới ra mắt cũng đang ủng hộ lông tơ và khuyến khích trò chuyện tích cực về chủ đề này. Công ty dao cạo Billie (bán trực tiếp cho người tiêu dùng) thành lập vào năm 2017 cũng đang tiếp thị cho quyền lựa chọn. Thay cho những người mẫu hoàn hảo mịn màng trong quảng cáo dao cạo, dự án mô tả đa dạng các nhóm phụ nữ, có người đang cạo lông, chải bộ lông nách hoặc nằm trên bãi biển trong bộ bikini, tay chân có nhiều mức độ rậm lông khác nhau.

Người đồng sáng lập Billie, Georgina Gooley, cho biết: “Từ lâu, quảng cáo chỉ nói về điều cấm kỵ xung quanh chủ đề này. Chúng tôi muốn nói rằng phụ nữ có lông cơ thể, khoe nó ra và khẳng định cạo lông là một sự lựa chọn. Nếu bạn muốn giữ lông trên cơ thể, chúng tôi tôn trọng điều đó. Và nếu bạn muốn loại bỏ nó thì cũng không có vấn đề gì".

Nhiếp ảnh gia Ashley Armitage, người tham gia tổ chức các chiến dịch của Billie, cũng đồng ý với tư tưởng này. "Để lông trên cơ thể là một lựa chọn cá nhân," cô viết trong một email. "Cạo nó, tẩy nó, hoặc nuôi nó đều là các lựa chọn đúng đắn và tùy thuộc vào mỗi người".

Tại sao chỉ đàn ông mới được có lông trên cơ thể? Hãy coi nó là một điều bình thường ở mọi giới!