12:19 18/11/2024
Võ Thuật
Tục kéo vợ
Tục “kéo vợ” là một phong tục cổ truyền của đồng bào Mông ở vùng Tây Bắc. Các đôi trai gái thường tự nguyện tìm hiểu, hẹn hò trước khi diễn ra cảnh kéo vợ mà ta thường thấy. Khi nào cả hai thấy tình cảm chín muồi, đôi bên đều ưng cái bụng thì họ mới hẹn ngày để kéo cô gái về nhà chàng trai.
Chàng trai có thể kéo vợ ở bất cứ đâu như ngoài chợ, trên nương, trong nhà cô gái… Khi kéo vợ chàng trai sẽ nhờ bạn bè, anh em đi giúp đỡ mình. Chàng trai cầm tay cô gái và nói muốn kéo cô về làm vợ. Cô gái khi được kéo dù đã thích chàng trai, đã hẹn ước nhưng lúc đầu đều chống cự lại.
Khi đưa được cô gái về nhà chàng trai, cô gái sẽ ở một phòng riêng và có một người em gái canh giữ không cho bỏ trốn, đồng thời khuyên nhủ cô gái nên lấy chàng trai làm chồng. Sau ba ngày nếu cô gái đồng ý làm vợ chàng trai thì nhà trai sẽ mang rượu sang nhà gái nói chuyện với bố mẹ cô gái và xin cưới.
Cũng có những trường hợp chỉ chàng trai thích cô gái đó và nhờ bạn bè giúp kéo về làm vợ. Tuy nhiên sau khi ở nhà chàng trai 3 ngày, nếu cô gái không đồng ý lấy chàng trai làm chồng thì được bỏ về nhà mình mà không gặp sự ép buộc nào.
Vỗ mông tỏ tình
Phong tục thường diễn ra vào những ngày đầu xuân năm mới. Buổi sáng ngày tết, các chàng trai cô gái người Mông trong trang phục truyền thống nô nức kéo đến các bãi đất trống, khoảng sân rộng để cùng vui chơi và gặp gỡ tìm hiểu nhau.
Các chàng trai cô gái người Mông vừa chơi vừa tặng cho nhau những lời chúc may mắn, mời nhau những chén rượu ngô ấm nồng và đưa mắt tìm kiếm đối tượng cho riêng mình. Người con trai sẽ dùng ánh mắt của mình để “phát tín hiệu”. Nếu ưng thuận, cô gái sẽ đưa mắt liếc lại.
Cả hai sẽ cùng “tán nhau” qua ánh mắt suốt cả buổi chơi. Khi men rượu đã say, men tình đã ngấm, sơn nữ rời khỏi đám bạn đi ra một chỗ vắng và liếc mắt nhìn người đàn ông mà mình đã ưng như mời gọi. Chỉ chờ có thế, chàng trai nhanh chóng tiếp cận, vỗ nhẹ vào mông cô gái và trao lời ong bướm, thiếu nữ thẹn thùng vỗ lại vào mông chàng trai rồi e lệ đáp lời đường mật…
Thực ra các đôi nam nữ nên duyên không phải do vô tình tìm được nhau mà thường đã có sự tìm hiểu từ trước. Tham gia trò vỗ mông trong ngày đầu xuân chỉ là cơ hội để hai người tìm gặp lại nhau, lúc này chàng trai có dịp thể hiện tình cảm và bản lĩnh của mình với người con gái mà mình muốn gắn bó trọn đời, trước sự chứng kiến của những người xung quanh.
Tục "ngủ thăm"
Ngủ thăm là một tục lệ lâu đời của các dân tộc thiểu số ở vùng cao Tây Bắc như Thái, Dao, Mường, Mông... Các chàng trai đến tuổi trưởng thành đều nắm rõ nhà nào trong bản có con gái lớn, đến tuổi cập kê. Các thiếu nữ ở độ tuổi trăng tròn cũng thường đốt nến, mắc màn vào mỗi đêm, chờ đợi chàng trai đến ngủ thăm.
Thường khi đèn sáng là nhà cô gái chưa có ai vào ngủ thăm, lúc này chàng trai sẽ biết được tín hiệu, cạy cửa chui vào nhà. Nếu cô gái ưng thuận sẽ tự tay vặn nhỏ đèn, để các chàng trai khác biết đã có người "ngủ thăm". Tuy nhiên, hai người chỉ được trò chuyện, tâm sự ở tư thế chung chăn, chung gối mà không được chạm vào người nhau.
Sau vài đêm ngủ thăm tìm hiểu, nếu cô gái đồng ý, chàng trai sẽ mang bạc trắng, lợn béo sang nhà cô gái thưa chuyện.
Tục chọc sàn
Tục chọc sàn là những lời tỏ tình, giao duyên của các đôi trai gái dân tộc Thái khi đến tuổi "cập kê". Các đôi trai gái đã gặp nhau, quen biết nhưng để dẫn đến mối tình “công khai” hay xa hơn là chuyện đám cưới, chàng trai sẽ thực hiện phong tục chọc sàn.
Vào khoảng gần 11 - 12 giờ đêm chàng trai tìm đến nhà cô gái bằng một đoạn gỗ nhỏ dài 40 - 50cm, dùng để gõ lên sàn nơi cô gái nằm để báo hiệu mình đang đợi bên dưới.
Bên cạnh đó, chàng trai còn mang theo những nhạc cụ sáo, nhị, tính tẩu và đàn môi. Chàng thổi sáo, đánh đàn tính tẩu gửi gắm lời tỏ tình đến người con gái mình thích qua những câu hát dân gian. Cô gái có ý đáp trả thì hỏi mấy câu thăm dò qua sàn xuống dưới.
Nếu cảm thấy ưng cái bụng thì cô gái sẽ mở cửa mời chàng trai vào nhà hoặc đi ra ngoài sân cùng nhau tâm sự đến gần sáng. Sau đêm ấy, về sau cô gái chỉ cần nghe tiếng đàn tính tẩu, giọng hát là nhận ra chàng trai đến tìm mình.
Sau ba bốn đêm chuyện trò như thế thì chàng trai hỏi cô gái có nhất trí làm vợ mình không. Cô gái đồng ý, chàng trai về thưa chuyện với bố mẹ đến hỏi cưới. Một nét đẹp văn hóa trong tục chọc sàn là khi không được người con gái đáp lại, chàng trai cũng không bao giờ oán trách.