Nursultan Nazarbayev - Từ Tổng Bí thư dưới thời Liên Xô đến Tổng thống Kazakhstan trong 30 năm

Ông Nursultan Nazarbayev bất ngờ tuyên bố từ chức sau gần 30 năm lãnh đạo Kazakhstan, giữa bối cảnh nền kinh tế nước này đang ở trong bối cảnh trì trệ.

"Tôi đã quyết định chấm dứt nhiệm vụ của mình với tư cách tổng thống", ông Nazarbayev nói trong bài phát biểu trên truyền hình nhà nước hôm 19/3.

 Tổng thống Kazakhstan Nursultan Nazarbayev. (Ảnh: Reuters)

Ông Nazarbaev - Tổng Bí thư thứ nhất Kazakhstan kể từ thời Liên Xô và nắm giữ cương vị Tổng thống từ năm 1991 sau khi Liên Xô tan rã, sẽ chuyển sang lãnh đạo hội đồng an ninh của đất nước sau khi tuyên bố từ chức.

Từ năm 1989 đến năm 1991, ông là Tổng Bí thư thứ nhất của Uỷ ban Trung ương Đảng Cộng sản Kazakhstan.

Từ tháng 2 đến tháng 4 năm 1990, ông đồng thời giữ chức Chủ tịch Hội đồng tối cao Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết Kazakhstan (SSR).

Từ tháng 4/1990 khi văn phòng tổng thống được thành lập, ông được bầu là Tổng thống Cộng hòa Kazakhstan.

Ngày 1/12/1991, cuộc bầu cử tổng thống quốc gia đầu tiên đã được tổ chức ở Kazakhstan và ông Nursultan Nazarbayev nhận được 98,7% cử tri ủng hộ.

Kazakhstan tuyên bố độc lập ngày 16/12/1991 sau khi Liên Xô tan rã. 

Vào ngày 29/4/1995, quyền hạn của Tổng thống Nursultan Nazarbayev đã được kéo dài đến trước năm 2000 sau kết quả cuộc trưng cầu dân ý quốc gia.

Ông tiếp tục thắng cử 4 lần trong các năm 1999, 2005, 2011 và 2015 và giữ chức tổng thống nước cộng hòa Kazakhstan cho đến ngày 20/3/2019. 

Vào thời điểm từ chức, vị tổng thống 78 tuổi đang ở nhiệm kỳ thứ 5 và còn một năm nữa mới kết thúc nhiệm kỳ.

Chủ tịch Thượng viện Kassym-Jomart Tokayev sẽ điều hành văn phòng tổng thống cho đến khi tổng thống mới được bầu. 

Ông còn được Kazakhstan phong làm 'Elbasy' - người cha của dân tộc, để vinh danh những cống hiến của ông trên cương vị người lãnh đạo đất nước trong suốt 3 thập niên qua. 

Sinh năm 1940, năm nay 78 tuổi, ông Nazarbayev tuyên bố từ chức khi nhiệm kỳ Tổng thống thứ 5 còn 1 năm.

Tổng thống Kazakhstan sinh năm 1940. Ở tuổi 20, người thợ trẻ Nazarbayev cùng với các thợ thủ công giàu kinh nghiệm đã tham gia vào lò luyện gang đầu tiên của Kazakhstan (Nhà máy luyện kim Karaganda).

Mặc dù công việc nặng nhọc, làm việc dưới sức nóng và căng thẳng cực độ, chàng trai Nazarbayev đã trở thành một trong những thợ luyện kim có tay nghề cao và đạt được nhiều thành tích trong công việc. 

Năm 1969 ông bắt đầu có những chức vụ đầu tiên trong đảng. 

Năm 1984, ông Nazarbayev trở thành Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, dưới thời Bí thư thứ nhất của Đảng Cộng sản Kazakhstan Dinmukhamed Kunayev. 

 Nursultan Nazarbayev và Boris Yeltsin ký hiệp ước độc lập của Kazakhstan năm 1991 sau khi Liên Xô sụp đổ. (Ảnh: Getty)

Ông liên tục thắng cử 4 lần trong các năm 1999, 2005, 2011 và 2015 và giữ chức tổng thống nước cộng hòa Kazakhstan cho đến ngày 20/3/2019. 

 Ông Nazarbayev, ký thỏa thuận với Tổng thống Nga Vladimir Putin để làm rõ đường biên giới dài 4.700 dặm giữa hai nước. (Ảnh: Kremlin.ru)

Từ năm 2007, quốc hội Kazakhstan chấm dứt giới hạn số lượng nhiệm kỳ năm năm mà một tổng thống có thể phục vụ. (Ảnh minh họa)

 Việc ông Nazarbayev tuyên bố từ chức trước nhiệm kỳ là một điều bất ngờ với giới quan sát phương Tây. Nhiều nhà bình luận đánh giá cao quyết định này của nhà lãnh đạo Kazakhstan sẽ tạo động lực để thế hệ lãnh đạo mới điều hành và phát triển kinh tế đất nước. 

 Tổng thống Kazakhstan Nursultan Nazarbayev năm 2012. (Ảnh: Stringer / Reuters)

 Tháng 12/2012, Chiến lược Kazakhstan 2050, một kế hoạch đầy tham vọng nhằm hiện đại hóa nền kinh tế, đa dạng hóa quan hệ ngoại giao và thương mại, được ông Nazarbayev công bố trong bài phát biểu quốc gia. (Ảnh: Akorda.kz)

 Tháng 4/2015, ông Nazarbayev giành được 97,7% số phiếu và tái đắc cử Tổng thống Kazakhstan. (Ảnh: Astana Times)

 Ông Nazarbayev để lại di sản như một chính khách lão luyện, người đã cân bằng cẩn thận các mối quan hệ với các siêu cường như Trung Quốc, Nga và Mỹ và làm mức sống gia tăng ở quốc gia Trung Á, tuy nhiên ông đưa ra quyết định từ chức trong bối cảnh nền kinh tế đất nước đang trì trệ.

Sau Diễn đàn hợp tác liên vùng Nga-Kazakhstan, ông Vladimir Putin và ông Nurultan Nazarbayev xem bộ phim của Nga-Kazakhstan "Panfilov’s Twenty-Eight Guardsmen", năm 2016. (Ảnh: Đại sứ quán Nga tại Kazakhstan)

 Tổng thống Kazakhstan Nazarbayev bắt tay với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong buổi lễ ký kết tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh vào ngày 7 tháng 6 năm 2018. (Greg Baker-Pool / Getty Images)

 Tổng thống Nazarbayev và Tổng thống Mỹ Donald Trump năm 2018. (Ảnh: The Heritage Foundation)

 Tháng 3/2019, Tổng thống Kazakhstan tuyên bố từ chức. (Ảnh: kfgo)