Những câu hỏi lớn sau cuộc tẩu thoát như phim của cựu Chủ tịch Nissan

Cựu Chủ tịch Nissan tẩu thoát thế nào?

Khi những thông tin chi tiết cuối cùng được hé lộ, cuộc trốn thoát của ông Carlos Ghosn có lẽ nên được xếp vào một trong những cuộc đào tẩu ngoạn mục nhất trong lịch sử. Như vậy, chính xác thì một trong những nhân vật "nổi danh" nhất nhì Nhật Bản này, người mà mỗi bước chân ra ngoài đều bị chính quyền giám sát, người mà 3 cuốn hộ chiếu vẫn nằm trong tay các luật sư của ông, làm thế nào có thể "qua mặt" tất cả "chướng ngại vật" để tẩu thoát thành công từ trung tâm Tokyo tới Beirut ở Lebanon?

Đã có nhiều phán đoán được đưa ra về cách thức trốn thoát của cựu Chủ tịch Nissan và một trong các giả thuyết này cho rằng ông Ghosn có thể đã trốn khỏi căn nhà của ông tại Tokyo trong một thùng đựng nhạc cụ mà hiện những người thân cận với ông đều phủ nhận điều này. Một số người nhận định với Financial Times rằng có thể cựu Chủ tịch Nissan thuê các chuyên gia an ninh tư nhân để giúp ông "qua mặt cảnh sát" ở sân bay quốc tế tại Osaka trên một máy bay tư.

Ông Carlos Ghosn được cho là đã trốn trong hộp đựng đàn để rời khỏi Nhật. (Ảnh: Reuters)

Các chuyên gia an ninh nhận định, ông Ghosn sẽ không dám tẩu thoát nếu không có một hộ chiếu giả cùng sự giúp đỡ có tổ chức ở một mức độ đáng kể và một kế hoạch "không tì vết" trong mọi giai đoạn. Sau cuộc đào tẩu của cựu Chủ tịch Nissan, các quan chức chính phủ cũng như những nhà ngoại giao Nhật Bản, Lebanon và Pháp vẫn chưa hết kinh ngạc. Một nhà ngoại giao từng giải quyết vụ việc tương tự ở Nhật Bản cho rằng người đàn ông 65 tuổi không thể làm việc này một mình, đồng thời đặt ra câu hỏi về việc liệu ông Ghosn có nhận được sự giúp đỡ trực tiếp hoặc gián tiếp từ bất kỳ thành viên nào trong chính phủ hay không.

Junichiro Hironaka, người dẫn đầu đội ngũ pháp lý của ông Ghosn ở Nhật Bản nói rằng chuyến bay của cựu Chủ tịch Nissan tới Lebanon "vô cùng đột ngột. Một tổ chức rất lớn đã ra tay mới có thể khiến việc này trót lọt".

Một quan chức Lebanon thì xác nhận trong một bài báo địa phương rằng ông Ghosn đã vào quốc gia này bằng hộ chiếu Pháp. Cơ quan an ninh của Lebanon cho biết nước này không có lý do gì để thực hiện các tiến trình pháp lý chống lại ông Ghosn, hãng thông tấn nhà nước NNA cho biết. Các quan chức Pháp hiện chưa đưa ra bình luận gì.

"Tẩy trắng" các cáo buộc?

Trong một thông báo ngắn gọn đưa ra hôm 31/12, ông Ghosn dường như bắt tay vào xây dựng hình ảnh bên ngoài Nhật Bản khi cho rằng việc ông bị bắt giữ và ra tòa là một sự sỉ nhục.

Theo thông báo này, ông Ghosn cho rằng mình không hề có tội và đổ lỗi cho hệ thống pháp lý của Nhật Bản là "không công bằng".

Câu hỏi đặt ra là liệu ông Ghosn sẽ phải "yên phận" ở Lebanon hay vẫn có thể đi lại đến nhiều nơi khác. Những người bạn của ông Ghosn cho rằng cựu Chủ tịch Nissan có thể sẽ chỉ ở Lebanon một vài tháng bởi lệnh hạn chế đi lại mà người đàn ông 65 tuổi này phải đối mặt không "kìm chân" ông được lâu và bởi Nhật Bản chỉ có một hiệp định dẫn độ với Hàn Quốc và Mỹ.

Tân Thủ tướng Lebanon Hassan Diab hiện đang nỗ lực thành lập 1 nội các để giải quyết cuộc khủng hoảng kinh tế và tài chính tồi tệ nhất tại quốc gia này trong hàng thập kỷ. Một số nhà quan sát ở Beiruit cho biết ông Ghosn hiện vẫn đang được khen ngợi về những kiến thức và khả năng kinh doanh ở Lebanon.

Tuy nhiên, triển vọng công việc của cựu Chủ tịch Nissan tại Mỹ thì ảm đạm hơn. Hồi tháng 9/2019, ông Ghosn đã đồng ý nộp 1 triệu USD để dàn xếp các cáo buộc về tội lừa đảo với Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán Mỹ.

3 nhà sản xuất ô tô trong liên minh Renault-Nissan-Mitsubishi cũng bắt đầu tiến hành điều tra các hoạt động của ông Ghosn. Các cuộc điều tra của Pháp đối với 1 đảng trong lâu đài Versailles và các khoản tiền từ một công ty Hà Lan do ông Ghosn gây quỹ và điều hành cũng đang được xem xét.

 Hơn 1 năm sau khi bị bắt giữ, ông Ghosn vẫn công khai phản đối phán quyết này. Một người hiểu rõ cựu Chủ tịch Nissan nhận định: "Nếu bạn muốn tẩu thoát và chạy trốn trong suốt phần đời còn lại, bạn sẽ không bao giờ nói mình đang ở đâu. Tôi không nghĩ chuyện này sẽ sớm kết thúc".

Phiên tòa ở Nhật Bản sẽ đi về đâu?

Cuộc tẩu thoát của ông Ghosn có thể sẽ khiến toàn bộ tiến trình pháp lý xoay quanh 4 cáo buộc mà cựu Chủ tịch Nissan phải đối mặt bị chững lại. 2 trong số cáo buộc này liên quan đến việc ăn bớt hơn 80 triệu USD trong những báo cáo tài chính của Nissan.

Phiên tòa xét xử này cũng liên quan đến việc Nissan bị cáo buộc làm giả khoản tiền mà công ty này đã trả cho cựu Chủ tịch 65 tuổi và liên quan đến ông Greg Kelly - người bị cáo buộc thông đồng với ông Ghosn để thực hiện các hành vi này. Ông Kelly, người phủ nhận cáo buộc trên, hiện vẫn ở Tokyo chờ xét xử. Chuyến bay tới Lebanon của ông Ghosn hiện đang đặt câu hỏi về việc phiên tòa xét xử ông sẽ diễn ra như thế nào khi bị cáo quan trọng này không có mặt.

Nếu ông Ghost không xuất hiện trong ngày đầu tiên của phiên tòa dự kiến diễn ra vào đầu tháng 4/2019, các thủ tục tòa án có thể sẽ bị tạm hoãn lại.

Ông Ghosn đã bị bắt giữ hồi tháng 11/2018, trong khi các luật sư của ông yêu cầu hủy bỏ các cáo buộc chống lại cựu Chủ tịch Nissan, đồng thời cho rằng các công tố viên Nhật Bản, các quan chức chính phủ và những quan chức điều hành Nissan đã "cấu kết bất hợp pháp với nhau" để hạ bệ ông.

Mặc dù chỉ trích cuộc tẩu thoát của ông Ghosn là "không thể tha thứ" nhưng ông Hironaka, luật sư của ông Ghosn bày tỏ rằng ông hiểu tại sao thân chủ của ông lại làm vậy khi cho rằng ông Ghosn không nhận được một phiên tòa công bằng tại Nhật Bản.

Dù vậy, các nhà phân tích nói rằng ông Ghosn sẽ đối mặt với những vấn đề “khó nhằn” khi phớt lờ hệ thống tư pháp Nhật Bản và chạy trốn tới một quốc gia mà Tokyo không có hiệp định dẫn độ.

Điều gì chờ đợi ông Carlos Ghosn ở Lebanon?

Nhiều người trong giới tinh hoa ở Lebanon đồng cảm với ông Ghosn và chỉ trích hệ thống hình phạt khắc nghiệt ở Nhật Bản.

"Người đàn ông này nên được cho thời gian để chứng minh sự vô tội của ông ấy nếu điều đó là đúng trong vụ án này", giám đốc 1 ngân hàng nhận định.

Tuy nhiên, ông Ghosn đang không ở "một thiên đường" để lánh nạn. Nơi ông đến là một quốc gia đang khủng hoảng về kinh tế và rối loạn về chính trị, nơi mà một cuộc biểu tình chống tham nhũng lớn nhất đất nước chống lại giới tinh hoa chính trị từng khiến một chính phủ sụp đổ. Nhiều người dân thường Lebanon ngày càng hoài nghi hơn về những triệu phú và không coi một kẻ trốn chạy là anh hùng quốc gia.

"Tôi không biết ông ta liệu có làm được bất kỳ điều gì tốt đẹp cho Lebanon hay không", một doanh nhân Lebanon bày tỏ.