Về tình trạng trên, bà Nguyễn Thu Thuỷ, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD&ĐT khẳng định, hiện số thí sinh nhập học (xét tất cả các phương thức tuyển sinh) trên toàn hệ thống chưa tới 62% tổng chỉ tiêu. Do đó, chưa thể kết luận những trường có số lượng thí sinh thông báo được trúng tuyển cao hơn chỉ tiêu là đã tuyển vượt quá chỉ tiêu theo quy định. Thực tế, số lượng thí sinh có thể “ảo” khá nhiều.
Theo quy chế, các trường tuyển sinh nhiều đợt trong năm, công tác tuyển sinh năm 2021 sẽ được báo cáo đầy đủ vào ngày 31/12 với số lượng thí sinh nhập học chính thức.
Bà Thủy phân tíc kết quả tuyển sinh hàng năm và cho rằng chỉ có các trường thuộc khối ngành Công an, Quân đội là đảm bảo số thí sinh trúng tuyển sẽ nhập học 100%. Còn lại đa số các trường sẽ có tỷ lệ nhất định thí sinh trúng tuyển nhưng không nhập học. Vì vậy, các trường sẽ thông báo dự phòng do phải tính đến tỷ lệ thí sinh sẽ nhập học vào các trường khác (theo các phương thức khác nhau).
Một số trường dù thông báo số thí sinh trúng tuyển gấp vài lần so với chỉ tiêu đã xác định, nhưng khi kết thúc tuyển sinh cũng chỉ đạt được 30% chỉ tiêu tuyển sinh, thậm chí một số ngành không có thí sinh hoặc rất ít thí sinh trúng tuyển, nhập học.
Theo quy định chỉ tiêu tuyển sinh được xác định theo khối ngành, tuy nhiên căn cứ vào tình hình thực tế và công tác đào tạo nên đa số các trường thường xác định chỉ tiêu tuyển sinh theo nhóm ngành. Trong trường hợp một số ngành không tuyển sinh được thì các trường sẽ sắp xếp điều chỉnh lại chỉ tiêu sang các ngành khác trong khối ngành, trong lĩnh vực. Điều này vừa đúng quy định, vừa không vượt quá năng lực đào tạo.
Bà Nguyễn Thu Thuỷ, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD&ĐT
Nhiều người đặt câu hỏi: Nếu các thí sinh không nhập học, thì đây được coi là thí sinh ảo, tại sao Bộ GD&ĐT đã chạy lọc ảo mà không loại trừ được các trường hợp trên. Bà Thuỷ cho biết, phần mềm lọc ảo của Bộ GD&ĐT giúp giảm thiểu tình trạng thí sinh “ảo” và đảm bảo mỗi thí sinh trúng tuyển vào 1 nguyện vọng chứ không giải quyết hết mọi vấn đề “ảo” của các trường. Bởi thí sinh có quyền nhập học hoặc từ chối nhập học.
Theo Vụ trưởng, sau 31/12, Bộ GD&ĐT sẽ thực hiện thanh tra, kiểm tra và xử lý sai phạm nếu có. Những cơ sở đào tạo tuyển sinh vượt quá số lượng đã xác định theo quy định sẽ được tiến hành thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
Thực tế, năm 2020 Bộ GD&ĐT ra nhiều công văn để chấn chỉnh, xử lý các trường tuyển sinh vượt chỉ tiêu quy định, một số trường đã bị phạt hành chính trong lĩnh vực giáo dục và khấu trừ chỉ tiêu tuyển sinh vào năm tiếp theo. Trong trường hợp sau khi các thí sinh nhập học, nếu các trường thật sự tuyển vượt quá chỉ tiêu và chịu các chế tài xử lý thì các thí sinh vẫn được đảm bảo về quyền lợi trúng tuyển đại học của mình.
Theo đề án tuyển sinh năm 2021, Đại học Tài nguyên và Môi trường TP.HCM tuyển 1.800 chỉ tiêu cho 17 ngành đào tạo với 4 phương thức tuyển sinh. Riêng phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT 2021 có 793 chỉ tiêu.
Tuy nhiên, sau khi công bố điểm chuẩn và danh sách thí sinh trúng tuyển theo phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT 2021 có 2.349 thí sinh trúng tuyển, vượt hơn 500 thí sinh so với chỉ tiêu tuyển. Chỉ tính riêng 3 ngành Quản trị kinh doanh, Công nghệ thông tin và Quản lý đất đai, số lượng thí sinh trúng tuyển 1.968, gấp gần 3 lần chỉ tiêu theo phương thức xét điểm tốt nghiệp THPT của 17 ngành còn lại.
Trong đó, ngành quản trị kinh doanh có 60 chỉ tiêu cho phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT nhưng trường gọi trúng tuyển đến 943 thí sinh, vượt chỉ tiêu 15,7 lần so với chỉ tiêu tuyển sinh của trường.
Ngành công nghệ thông tin có 55 chỉ tiêu nhưng trường cũng gọi trúng tuyển đến 445 thí sinh, gấp hơn 8 lần chỉ tiêu.
Thí sinh tham gia thi tốt nghiệp THPT 2021. (Ảnh minh hoạ)
PGS.TS Huỳnh Quyền, Hiệu trưởng Đại học Tài nguyên và Môi trường TP.HCM lý giải, qua 8 lần lọc ảo và căn cứ vào tỷ lệ nhập học thực tế năm trước, trường quyết định gọi trúng tuyển hơn 900 thí sinh cho ngành quản trị kinh doanh. Tuy nhiên tỷ lệ ảo năm nay quá lớn nên sau khi kết thúc thời gian xác nhận nhập học, chỉ có 180 thí sinh nhập học/120 chỉ tiêu.
Tương tự, một số ngành ở Đại học Đà Lạt tuyển vượt chỉ tiêu như ngành Kế toán với 50 chỉ tiêu nhưng trường tuyển đến 548 thí sinh, vượt 10,9 lần cho phép. Ngành quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành tuyển 130 chỉ tiêu nhưng trường gọi trúng tuyển 655 thí sinh, ngôn ngữ Anh 130 chỉ tiêu tuyển 342, Đông phương học 125 chỉ tiêu tuyển 331 thí sinh.
TS Trần Hữu Duy, Trưởng phòng đào tạo, Đại học Đà Lạt cho biết, căn cứ vào tỷ lệ nhập học thực tế những năm trước, trường quyết định gọi thí sinh trúng tuyển để trừ hao vì lượng thí sinh ảo rất lớn.
Theo ông Duy, quy chế tuyển sinh cho thí sinh đăng ký không giới hạn số lượng nguyện vọng, các trường tuyển nhiều phương thức. Có những thí sinh đã trúng tuyển vào trường khác nhưng trường không quét mã vạch để loại thí sinh khỏi hệ thống xét tuyển, hoặc do tình hình dịch bệnh nên việc thí sinh không gửi được giấy chứng nhận kết quả thi cho trường.
Từ đó dẫn đến tình trạng thí sinh trúng tuyển ở nhiều trường nhưng chỉ có thể nhập học ở một trường.