Nhân vật bí ẩn chỉ huy Hamas trong cuộc tấn công Israel là ai?

Số người chết tiếp tục gia tăng kể từ khi Hamas tấn công và Israel bao vây toàn bộ Gaza để đáp trả. Con số thiệt mạng đã vượt quá 1.500 ở cả hai phía, hàng nghìn người khác bị thương, hàng chục người bị bắt. 

Trong đoạn tin nhắn ghi âm được công bố vài giờ sau cuộc tấn công đầu tiên của Hamas, nhóm này công bố "chiến dịch bão táp Al-Aqsa" và đề cập đến “sự phong tỏa 16 năm ở Gaza" cùng một loạt sự cố khiến căng thẳng lên đỉnh điểm. 

Giọng nói được cho là của Mohammed Deif, chỉ huy lữ đoàn Izz el-Deen al-Qassam của Hamas, đồng thời là người đứng sau nhiều cuộc tấn công chống lại Israel trong những năm qua.

Lửa và khói bốc lên sau cuộc không kích của Israel, ở thành phố Gaza. (Ảnh: AP/Fatima Shbair)

Không có nhiều thông tin được tiết lộ về Deif, nhân vật làm việc trong bóng tối trong nhiều năm và bản thân Deif cũng là một cái tên giả. Từ này có nghĩa là “khách” trong tiếng Ả Rập, ám chỉ việc lực lượng phải di chuyển từ nơi này sang nơi khác để tránh bị tình báo Israel bắt giữ.

Theo tờ báo Ả Rập Asharq Al-Awsat, Deif là Mohammed Diab Ibrahim al-Masri, sinh ra vào khoảng những năm 1960, lớn lên trong trại tị nạn Khan Younis ở Gaza và xuất thân từ một gia đình nghèo. Từng phải tạm thời nghỉ học để phụ giúp tài chính cho gia đình, Deif đảm nhiệm nhiều công việc từ lái xe đến làm việc tại một trang trại gia cầm và làm thợ bọc vải.

Khi đó Gaza nằm dưới sự kiểm soát của Ai Cập. Một quan chức Israel quen thuộc với hồ sơ của Deif nói với tờ Financial Times rằng, vào những năm 1950, chú hoặc cha của Deif thỉnh thoảng tham gia vào các cuộc đột kích của những người Palestine có vũ trang, vào cùng một khu vực Hamas xâm nhập cuối tuần trước. 

Một ảnh chụp không rõ thời gian của Deif.

Khi Hamas được thành lập vào cuối những năm 1980, Deif ở độ tuổi 20. Nhật báo Asharq Al-Awsat cho biết Deif gia nhập Hamas vào cuối năm 1987, trước khi trở lại trường học và lấy bằng vào năm 1988 tại Đại học Hồi giáo Gaza.

Sau đó, anh ta hoàn toàn cam kết với Hamas, nhanh chóng thăng tiến trong hàng ngũ nhóm với tư cách là người được nhà sản xuất bom Yehya Ayyash, còn được gọi là "kỹ sư", bảo trợ.

Ayyash được cho là đứng sau một loạt vụ đánh bom xe buýt chết người ở Israel vào đầu những năm 1990. Sau khi người này bị Israel ám sát vào năm 1996, nhiều vụ đánh bom xe buýt tiếp theo được cho là do Deif chủ mưu để trả thù. 

Deif cũng được cho là đã tham gia vào việc chế tạo tên lửa thô sơ đầu tiên của Hamas và được ghi nhận là người thiết kế tên lửa Qassam, nằm trong số hơn 3.000 quả Hamas bắn hôm 7/10. Theo The Financial Times, kho vũ khí tên lửa của Hamas hiện lên tới hàng chục nghìn vũ khí. 

Ngoài ra, các thông tin cũng cho rằng Deif là người đứng sau các đường hầm bên dưới Gaza, nơi được sử dụng để buôn lậu vũ khí, nhiên liệu và các hàng hóa khác từ bên ngoài, và có thể đã dành phần lớn thời gian trong những đường hầm này trong khi tránh quân đội Israel và chỉ đạo Hamas.

Theo Asharq Al-Awsat, ít người biết đến Deif trừ gia đình ông ta và một số thành viên trong nhóm. Khi được hỏi, người dân Gaza nói với tờ báo rằng "dù chúng tôi nhìn thấy ông ta thì chúng tôi cũng không biết đó là ông ta". 

Tờ The Daily Mail của Anh cho biết Israel đã cố gắng giết Deif ít nhất 5 lần - lần gần đây nhất là vào tháng 5/2021.

Deif suýt thiệt mạng trong một cuộc không kích cách đây 20 năm, sau đó được cho là bị mất hai chân và phải ngồi xe lăn. 

Trong một bài báo năm 2010, Deif được cho là đã thể hiện quan điểm không quan tâm đến việc thiết lập hòa bình với Israel.