Ăn chay vốn là nếp sống lâu đời của người dân Tây Ninh. Từ việc ăn chay thường xuyên, người Tây Ninh đã biến tấu những món rau, củ, quả trong vườn nhà trở thành những món chay, hấp dẫn, lạ miệng.
Ở Tây Ninh, tín đồ Cao Đài giáo và Phật giáo rất đông, vậy nên thói quen ăn uống nơi đây phần lớn cũng bị ảnh hưởng. Có lẽ vì số lượng người ăn chay khá đông nên món chay Tây Ninh cũng vô cùng đa dạng và phong phú. Nguyên liệu làm nên món chay Tây Ninh cũng dân dã và quen thuộc như những nơi khác.
Món mì xào ở các quán chay Tây Ninh.
Tuy nhiên qua sự sáng tạo, khéo léo và tay nghề của người Tây Ninh, những món chay trở nên đặc sắc và hấp dẫn hơn. Hơn thế nữa, hương vị của những món chay Tây Ninh là thứ hoàn toàn có thể khiến du khách mê đắm chỉ qua một lần thử.
Theo ông Võ Đức Trong, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Tây Ninh, tỉnh đã trải qua hơn 180 năm hình thành và phát triển, vì thế ẩm thực ẩm thực chay đã dần hình thành và trở thành một trong những nét đặc trưng văn hóa của người dân nơi đây, được nhiều người trong cả nước biết đến.
Ẩm thực chay ở Tây Ninh không chỉ xuất hiện trong những dịp lễ lớn mà đã trở thành bữa ăn thường nhật của phần lớn người dân sinh sống tại đây. Cũng vì thế mà người ta ngày càng sáng tạo ra nhiều món chay mới, phục vụ cho đời sống ăn uống ngày càng đa dạng và phong phú.
Từ đó, nghệ thuật chế biến món chay Tây Ninh cũng ra đời và phát triển mạnh mẽ. Nghệ thuật này thể hiện qua cách mà người Tây Ninh không ngừng sáng tạo và chăm chút cho từng món chay độc đáo của họ. Không đơn giản là cách chế biến điêu luyện biến đồ chay trông giống hệt món mặn mà còn là những đặc sản chay độc đáo không nơi nào có được.
Vào ngày 12/1/2022, nghệ thuật chế biến món chay Tây Ninh đã được Bộ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hoá phi vật thể cấp Quốc gia. Điều này không chỉ làm danh tiếng món chay Tây Ninh ngày càng vang xa mà còn tăng thêm niềm tự hào của bà con ở vùng đất thánh.
Mâm cỗ chay ngày tết.
Ở đây có những món chay bình dân phổ biến như phở, bánh canh, bún bò, bì cuốn… cùng những món ăn thường thấy trên mâm cơm thuần Việt. Ngoài ra cũng có những món sang trọng với cách chế biến cầu kỳ như cơm hạt sen, vịt tiềm, heo quay, mắm thái… bảo đảm có thể chiều lòng tất cả mọi người kể cả những ai kén ăn nhất. Điều đặc biệt của những món chay Tây Ninh chính là rất giống đồ thật.
Chẳng hạn như thoạt nhìn món vịt tiềm một số người đã bị bất ngờ vì tưởng rằng người Tây Ninh đã nấu bằng thịt thật. Da và thịt đều được làm từ tàu hủ ky nhưng người nấu đã rất khéo léo và tỉ mỉ biến chúng thành một con vịt y như thật.
Không dừng lại ở các món phổ biến hay có cách làm cầu kỳ, Tây Ninh còn có những món chay đặc sản chẳng tìm được ở bất cứ tỉnh thành nào khác. Những món chay độc đáo của vùng đất thánh phải kể đến như nem bưởi Tây Ninh, mắm điều…