Mỹ bác yêu sách Trung Quốc ở Biển Đông, mở đường cho phản ứng cứng rắn

Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 13/7 ra tuyên bố chỉ trích hành vi "bắt nạt" các nước láng giềng ven Biển Đông của Trung Quốc và khẳng định hầu hết yêu sách hàng hải của Bắc Kinh trên Biển Đông là "trái pháp luật". Tuyên bố này được đăng tải trên trang web Bộ Ngoại giao Mỹ. 

Tuyên bố nhấn mạnh, Mỹ đấu tranh vì một khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do, mở rộng và hiện đang tăng cường chính sách của mình đối với một phần quan trọng và gây tranh cãi trong khu vực Biển Đông. Mỹ cũng tuyến bố các yêu sách của Trung Quốc đối với các nguồn tài nguyên ngoài khơi ở hầu hết Biển Đông là hoàn toàn trái pháp luật cũng như các hoạt động bắt nạt của nước này nhằm kiểm soát các nguồn tài nguyên đó. 

Chuyên gia cho rằng Mỹ sẽ có các phản ứng cứng rắn hơn trong thời gian tới ở Biển Đông.

Bình luận về động thái này của Mỹ, ông Gregory  Poling - Giám đốc cửa Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á, chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) nhận định, tuyên bố bác hầu hết các yêu sách bất hợp pháp của Trung Quốc ở Biển Đông sẽ mở đường cho các phản ứng cứng rắn hơn của Mỹ trong thời gian tới.

“Tuyên bố của Mỹ sẽ dọn đường cho các phản ứng quyết liệt của Washington đối với Bắc Kinh tại Biển Đông. Các biện pháp Mỹ có tiến hành gồm áp đặt các lệnh trừng phạt, và cũng có thể có các hoạt động hiện diện của hải quân Mỹ ở vùng biển này.

Phản ứng của Mỹ đối với Trung Quốc về vấn đề Biển Đông đã được thực hiện trong thời gian qua. Tuyên bố lần này của Mỹ có thể được nhìn thấy tác động rõ ràng nhất trên mặt trận ngoại giao, gia tăng áp lực cho cộng đồng quốc tế trong việc chống lại các hoạt động bất hợp pháp của Trung Quốc ở Biển Đông.

Các quan chức Mỹ có thể sẽ bắt đầu sử dụng ngôn ngữ mạnh mẽ hơn vào các tuyên bố tại các diễn đàn quốc tế và gây áp lực lên các đối tác và đồng minh để làm điều tương tự.

Điều này cũng sẽ khuyến khích các bên có liên quan như trong khu vực sẽ có các phản ứng quyết liệt hơn”, ông Gregory  Poling  cho hay.

Chuyên gia Gregory Poling cũng cho rằng, cách tiếp cận mạnh mẽ của Mỹ đối với vấn đề Biển Đông, phản đối các yêu sách phi pháp và hành vi ngang ngược cửa Bắc Kinh ở khu vực của chính quyền Mỹ sẽ tiếp tục kéo dài.

“Lần tới, khi một tàu Cảnh sát biển Trung Quốc tiếp cận một giàn khoan dầu ngoài khơi Việt Nam hoặc một đội tàu đánh cá Trung Quốc xuất hiện ở vùng biển Indonesia, Mỹ có thể sẽ lên tiếng mạnh mẽ hơn để phản đối hành động phi pháp này.

Và điều đó sẽ có ảnh hưởng lớn đến hình ảnh của Trung Quốc trên trường quốc tế. Cách tiếp cận này có thể sẽ kéo dài trong thời gian tới”, Giám đốc cửa Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á nhận định.

Theo ông Gregory  Poling, trước mắt tuyên bố cứng rắn của Mỹ có thể làm gia tăng căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington trong ngắn hạn, song về lâu dài có thể có sẽ buộc Trung Quốc phải thỏa hiệp, hợp tác hòa bình với các nước trong khu vực về vấn đề Biển Đông.

“Nếu Trung Quốc thực hiện hành vi quấy rối bất hợp pháp trong vùng đặc quyền kinh tế của các nước láng giềng trong thời gian tới, một phản ứng mạnh mẽ hơn của Mỹ có thể khiến căng thẳng Bắc Kinh - Washington leo thang.

 Tuy nhiên, về lâu dài, việc Mỹ gia tăng áp lực với Trung Quốc, đồng thời xây dựng liên minh quốc tế lớn hơn để hỗ trợ các nước Đông Nam Á có thể buộc Trung Quốc phải thỏa hiệp. Đó đó là cách tốt nhất để quản lý một cách hòa bình các tranh chấp ở Biển Đông”, ông Gregory  Poling phân tích.

Video: Thế giới chỉ trích Trung Quốc hung hăng ở Biển Đông

Bên cạnh đó, vị chuyên gia này cho rằng, mặc dù Mỹ không phải là quốc gia có tuyên bố chủ quyền đối với các đảo tranh chấp ở Biển Đông, song Washington luôn yêu cầu các bên có yêu sách tại vùng biển này tuân thủ luật pháp quốc tế.

“Mỹ đang đứng về phía các nước Đông Nam Á có yêu sách đối với Biển Đông, bày tỏ lập trường về bảo vệ tự do hàng hải ở khu vực. Mỹ cho rằng, các hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông phải tuân theo Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển, Bắc Kinh không thể tự ý xây dựng luật biển cho cho riêng mình ở Biển Đông”, ông Poling nhấn mạnh.