Căng thẳng tiếp tục leo thang giữa Nga và Mỹ tại chiến trường Syria, khi quân đội Nga chỉ trích mạnh mẽ các lực lượng Mỹ đã đưa máy bay không người lái chiến đấu MQ-9 Reaper tới các vị trí của Nga.
Vào ngày 29/6, một quan chức cấp cao của Nga cho biết Lực lượng vũ trang Nga đã quan sát thấy 10 vi phạm về chuyến bay, của các phương tiện bay không người lái (UAV) thuộc "liên minh chống khủng bố quốc tế" do Mỹ dẫn đầu trong ngày ở Syria.
Thông báo được đưa ra bởi Chuẩn Đô đốc Oleg Gurinov, Phó Giám đốc Trung tâm Hòa giải các Bên tham chiến và Kiểm soát Phong trào Người tị nạn tại Cộng hòa Ả Rập Syria (CPVS) của Nga.
“Đã xảy ra trường hợp một UAV MQ-9 Reaper tiếp cận quân đội Nga tại khu vực sân bay Qvayres ở tỉnh Aleppo”, lực lượng Nga đóng tại Syria cho biết.
Tuyên bố của ông Gurinov được đưa ra vào thời điểm Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ (CENTCOM), cũng liên tục đưa ra những khẳng định về việc các máy bay chiến đấu của Nga tham gia vào các cuộc diễn tập nguy hiểm, chống lại máy bay chiến đấu của Mỹ và thực hiện các phi vụ chưa từng có tiền lệ qua các căn cứ quân sự của Mỹ ở Syria.
Tuy nhiên, việc tiếp tục sử dụng MQ-9 để tiếp cận các vị trí của Nga đang gây ra nhiều thắc mắc, vì một chiếc máy bay không người lái MQ-9 từng suýt bị bắn hạ bởi tên lửa của Nga ở Syria vào năm 2022 và một chiếc khác đã bị Su-27 của Nga làm rơi trên biển Đen vào tháng 3 vừa qua. Mặc dù Mỹ thường xuyên sử dụng máy bay không người lái để trinh sát và thăm dò, nhưng những sự cố cụ thể đó là một đòn giáng mạnh vào quân đội Mỹ.
Máy bay không người lái MQ-9 Reaper của Mỹ
Với việc Mỹ tiếp tục sử dụng MQ-9 Reaper tiếp cận các vị trí của Nga, các chuyên gia quân sự lo ngại rằng nếu hệ thống phòng không của Nga bắn hạ một trong những máy bay không người lái này, dẫn đến leo thang căng thẳng giữa hai bên.
Điều này càng trở nên nguy hiểm hơn khi quan chức Nga cho biết trong cuộc họp báo gần đây rằng, các chuyến bay này của “liên minh” không theo thỏa thuận với Liên bang Nga, do đó Nga không chịu trách nhiệm về sự an toàn của họ.
Căng thẳng Mỹ-Nga ở Syria chưa thể hạ nhiệt
Căng thẳng đã tăng cao giữa các lực lượng Nga và Mỹ trong việc ủng hộ các phe đối lập trong cuộc chiến kéo dài ở Syria. Đầu tháng này, ông Gurinov phàn nàn rằng các phi công của Lực lượng Không quân Mỹ đã vi phạm các giao thức giảm xung đột ở Syria, bằng cách kích hoạt hệ thống vũ khí khi tiếp cận máy bay Nga.
“Việc vi phạm nghiêm trọng các giao thức giảm xung đột và bản ghi nhớ song phương về an toàn bay ở Syria, bởi cái gọi là liên minh quốc tế do Mỹ đứng đầu vẫn tiếp tục. Việc kích hoạt hệ thống vũ khí của các phi công Không quân Mỹ vẫn được ghi nhận, khi họ tiếp cận máy bay của Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga đang thực hiện các chuyến bay theo lịch trình ở miền đông Syria”, chuẩn đô đốc cho biết.
Không chỉ vậy, Cơ quan Tình báo nước ngoài của Nga cũng cáo buộc trong tháng này rằng, Mỹ đang lên kế hoạch tấn công khủng bố vào những nơi đông người ở Syria, được điều phối bởi căn cứ quân sự của Mỹ tại Al-Tanf. Nguồn tin này cho biết một số chiến binh IS đang được huấn luyện tại căn cứ quân sự cho các cuộc tấn công này.
Cùng với Iran và Hezbollah, Nga là một phần của liên minh hỗ trợ chính phủ Tổng thống Assad. Chỉ khi Nga can thiệp giúp đỡ Syria vào năm 2015, quân đội Syria mới có thể nhanh chóng tiến lên chống lại phe nổi dậy và khủng bố.
Ngược lại, Liên minh Quốc tế do Mỹ lãnh đạo được thành lập vào năm 2014 để chống lại Nhà nước Hồi giáo lại hỗ trợ cho Lực lượng Dân chủ Syria (SDF), cánh vũ trang của Chính quyền tự trị Bắc và Đông Syria.
Căn cứ Al-Tanf của Mỹ ở Syria
Kể từ khi hai bên đối đầu nhau, cả Nga và Mỹ đã có nhiều cuộc chạm trán căng thẳng. Tuy nhiên để tránh leo thang, họ đã thiết lập các hướng dẫn cụ thể được cả hai bên thống nhất, bao gồm cả việc thông báo cho nhau về các chuyến bay diễn ra trên không phận phía trên lãnh thổ mà họ kiểm soát. Gần đây, cả hai bên đã báo cáo về các vi phạm giao thức này, với việc CENTCOM của Mỹ lên tiếng gay gắt về các vi phạm của Nga.
Tuyên bố của các quan chức Mỹ ngày 24/4 nhấn mạnh rằng, các máy bay phản lực Nga đã liên tục phá vỡ các thỏa thuận với Mỹ, bằng cách bay rất gần các máy bay chiến đấu phản lực Mỹ và quân đội Mỹ đóng tại Syria trong hai tháng trước đó.
Tuyên bố được đưa ra vài ngày sau khi CENTCOM của Mỹ đã giải mật các đoạn video về hai sự cố khác nhau giữa máy bay Mỹ và máy bay chiến đấu Su-35 Flanker-E được trang bị đầy đủ của Nga ở Syria.
Tháng trước, các quan chức Mỹ tuyên bố máy bay phản lực và máy bay không người lái của Nga đang tiếp tục quấy rối quân đội Mỹ triển khai ở Syria, làm tăng khả năng xảy ra một tính toán sai lầm chết người hoặc "leo thang" giữa hai bên. Bên cạnh đó các quan chức Nga cũng chỉ trích với thái độ tương tự, căng thẳng giữa hai quốc gia này vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.