Luận tội Trump để ngăn ông tái tranh cử?

Hôm 13/1, với tỷ lệ 232 – 197, Hạ viện Mỹ thông qua các điều khoản luận tội Tổng thống Donald Trump.

Với kết quả này, ông Trump trở thành Tổng thống Mỹ đầu tiên bị luận tội hai lần trong một nhiệm kỳ. Hồi đầu năm 2020, nhà lãnh đạo Mỹ bị luận tội với cáo buộc lạm dụng quyền lực và cản trở Quốc hội liên quan tới cuộc bầu cử năm 2016. Tuy nhiên, ông được Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát tha bổng. 

Lần này, ông Trump bị cáo buộc kích động bạo loạn, liên quan tới bài phát biểu của ông trước hàng nghìn người ủng hộ trước khi Quốc hội kiểm phiếu đại cử tri và xác nhận chiến thắng của ông Biden. Điều khoản luận tội đưa ra cũng nhắc đến việc Tổng thống Mỹ gọi điện yêu cầu Tổng thư ký bang Georgia "tìm" phiếu để lật ngược chiến thắng Biden ở bang này.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: NYT)

Sau khi ông Trump bị luận tội, Lãnh đạo phe đa số của Thượng viện - Mitch McConnell cho biết phiên tòa xét xử Tổng thống sẽ bắt đầu sau khi Tổng thống đắc cử Joe Biden tuyên thệ nhậm chức hôm 20/1.

"Hạ viện đã bỏ phiếu để luận tội Tổng thống Trump. Quy trình tại Thượng viện sẽ bắt đầu tại cuộc họp thường kỳ đầu tiên sau khi nhận được đệ trình từ Hạ viện", ông McConnell cho hay.

Theo lý giải của ông McConnell, ngay cả khi ông đồng ý với yêu cầu từ lãnh đạo đảng Dân chủ Thượng viện Charles Schumer cho Thượng viện họp sớm, cũng sẽ không có phiên tòa nào có thể được kết thúc trước khi Tổng thống đắc cử Joe Biden tuyên thệ vào ngày 20/1.

"Đây không phải là quyết định mà tôi đưa ra, đó là thực tế. Tuần trước, Tổng thống đắc cử Joe Biden tuyên bố lễ nhậm chức của ông vào ngày 20/1 là con đường 'nhanh nhất' cho bất kỳ thay đổi nào đối với người nắm giữ chức vụ tổng thống", ông McConnell nói.

Trước đó, ông Chuck Schumer - lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện cho biết trong các tình huống khẩn cấp, các qua tắc cho phép ông và ông McConnell triệu tập lại Thượng viện ngay lập tức.

Cũng theo ông Schumer, nếu ông Trump bị kết tội ở Thượng viện, cơ quan này sẽ tiến hành thêm một cuộc bỏ phiếu để ngăn ông tái tranh cử. 

Một số chuyên gia cho rằng kể cả trong trường hợp phiên xét xử Trump diễn ra sau khi ông rời Nhà Trắng, nó vẫn nên diễn ra trong 100 ngày đầu tiên của chính quyền mới.

Từng có tiền lệ với các thủ tục xét xử như vậy sau khi các quan chức rời nhiệm sở. Các quan chức luận tội cũng có thể bị truất quyền trong một cuộc bỏ phiếu riêng biệt và không thể trở lại cơ quan công quyền.

Dù chưa bao giờ nói ra miệng, nhưng nhiều nguồn tin cho biết ông Trump có thể sẽ tái tranh cử vào năm 2024. Mùa thu năm ngoái, chiến dịch tranh cử của ông Trump huy động được tới 495 triệu USD trong khoảng thời gian từ 15/10 đến 23/11.  

Theo New York Times, không phải ai muốn chạy đua vào Nhà Trắng cũng có đủ tư cách làm điều đó. Các nhà soạn thảo Hiến pháp Mỹ đã công nhận điều đó khi thiết lập tư cách trao quyền cho Tổng thống.

"Việc cấm ông Trump Nhà Trắng là việc làm phù hợp và cần thiết để ngăn một số cử tri có thể muốn bỏ phiếu cho ông thêm một lần nữa", NYT bình luận.

Thượng viện Mỹ sẽ họp trở lại vào ngày 19/1, một ngày trước khi ông Biden tuyên thệ nhậm chức. Sớm nhất, Thượng viện có thể bắt đầu xem xét các điều khoản luận tội là lúc 13h chiều 19/1 hoặc vào ngày 20/1 - ngày Biden tuyên thệ nhậm chức, hoặc ngày 21/1 - một ngày sau khi ông Biden tuyên thệ nhậm chức.

Sẽ phải cần 2/3 phiếu bầu tại Thượng viện để kết tội Trump. Dù tiếng nói phản đối Trump đang lớn dần trong đảng Cộng hòa, các chuyên gia cho rằng khó xảy ra kịch bản Trump bị kết tội tại phiên xét xử sắp tới.