Lo Trung Quốc chi phối, Mỹ bác ứng viên châu Phi cho vị trí Tổng giám đốc WTO

Cuộc bầu chọn vị trí Tổng giám đốc WHO trong danh sách rút gọn gồm hai ứng cử viên là bà Ngozi Okonjo-Iweala của Nigeria và bà Yoo Myung-hee của Hàn Quốc diễn ra hôm 28/10 không thể kết thúc do sự phản đối của Mỹ.

"Một phái đoàn không ủng hộ ứng viên Ngozi Okonjo-Iweala và nói rằng họ sẽ tiếp tục ủng hộ Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc Yoo Myung-hee. Phái đoàn đó là Mỹ", phát ngôn viên của WTO Keith Rockwell nói với các phóng viên tại trụ sở Geneva sau khi kết thúc phiên họp.

Quá trình ra quyết định của WTO dựa trên sự đồng thuận và một trong hai ứng cử viên sẽ cần phải giành được sự ủng hộ của tất cả 164 thành viên.

Ứng cử viên Ngozi Okonjo-Iweala của Nigeria. (Ảnh: Diễn đàn Kinh tế thế giới)

Hồi giữa tháng 10, bà Okonjo-Iweala nhận được được sự ủng hộ rộng rãi của các quốc gia châu Phi và giành được khoảng 80 phiếu bầu - gần một nửa số thành viên của tổ chức WTO. Gần đây, bà nhận được sự ủng hộ của 27 thành viên Liên minh châu Âu (EU).

Trong khi đó, Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc Yoo Myung-hee từng làm việc nhiều với Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer, trong đó có cả các cuộc đàm phán để sửa đổi Hiệp định Thương mại Tự do Mỹ - Hàn. Theo Politico, Washington chỉ đạo các nhà ngoại giao của nước này dành sự ủng hộ cho bà Yoo Myung-hee.

Bất chấp sự phản đối của Mỹ, người phát ngôn chiến dịch tranh cử của Okonjo-Iweala cho biết ứng cử viên này "mong đợi cuộc họp Đại hội đồng WTO vào ngày 9/11 tới đây sẽ đưa ra đề nghị bổ nhiệm bà làm Tổng giám đốc. Kết thúc nhanh chóng việc này cho phép các thành viên bắt đầu làm việc cùng nhau về những thách thức và ưu tiên cấp bách”.

Nikkei cho rằng, quyết định của Mỹ phần nào đó là do những quan ngại về sự chi phối, ảnh hưởng của Trung Quốc nếu bà Okonjo-Iweala trở thành Tổng giám đốc WTO. Nigeria là nước nhận nhiều viện trợ kinh tế của Trung Quốc. 

Vừa qua, chính quyền Tổng thống Trump lên án mạnh mẽ đối với Tổ chức Y tế thế giới (WTO), do Tổng giám đốc Tedros Adhanom Ghebreyesus - cựu Ngoại trưởng Ethiopia, lãnh đạo. Nhà Trắng liên tục chỉ trích Tedros là thân Trung Quốc, tuyên bố rút khỏi WTO.

Tuy nhiên, Okonjo-Iweala là người đã sống nhiều năm ở ngoại ô Washington, có sự nghiệp 25 năm tại Ngân hàng Thế giới. Okonjo-Iweala tốt nghiệp Đại học Harvard, bà có 2 quốc tịch Mỹ và Nigeria sau khi nhập quốc tịch Mỹ vào năm 2019. Bà được đề cử vào WTO với tư cách là công dân đến từ Nigeria, đại diện cho châu Phi.

Nếu được bổ nhiệm, Okonjo-Iweala hoặc Yoo Myung-hee sẽ là người phụ nữ đầu tiên lãnh đạo WTO. Người đứng đầu WTO sẽ bị đẩy vào cuộc chiến giằng co giữa Mỹ và Trung Quốc cũng như tương lai của tổ chức này. Người tiền nhiệm Roberto Azevedo - một người Brazil, đã từ chức khi còn một năm trong nhiệm kỳ và các cải cách của WTO bị đình trệ.