Làng Mẫn Xá (xã Văn Môn, huyện Yên Phong, Bắc Ninh) được coi là làng nghề tái chế nhôm có quy mô lớn nhất miền Bắc với hơn 300 hộ làm nghề.
Nghề cô đúc nhôm giúp người dân nơi đây ngày càng giàu có nhưng cũng khiến họ phải gánh chịu những hệ lụy nghiêm trọng do ô nhiễm môi trường. Cùng với làng nghề giấy Phong Khê (TP Bắc Ninh), cụm công nghiệp Phú Lâm (huyện Tiên Du), làng Mẫn Xá là 1 trong 3 điểm nóng về ô nhiễm môi trường tại Bắc Ninh.
100% cơ sở sản xuất ở cụm công nghiệp Mẫn Xá vi phạm về môi trường, những ống khói vẫn ngày đêm xả thẳng lên trời.
Trước thực tế trên, năm 2016, UBND tỉnh Bắc Ninh quyết định thành lập cụm công nghiệp làng nghề Mẫn Xá với tổng diện tích 29,6 ha và 619 lô đất, do Công ty Cổ phần Tập đoàn Hanaka làm chủ đầu tư.
Mục đích của việc thành lập cụm công nghiệp là thu hút và di dời các hộ sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ từ các làng nghề vào khu sản xuất tập trung nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
Tuy nhiên, sau 8 năm thành lập, đến nay cụm công nghiệp làng nghề Mẫn Xá mới thu hút được 77 cơ sở vào sản xuất. Đáng nói, tình trạng ô nhiễm tại cụm công nghiệp vẫn tồn tại.
Theo ghi nhận của PV Báo điện tử VTC News, các cơ sở sản xuất tại cụm công nghiệp Mẫn Xá chỉ xây dựng đơn giản, lắp đặt ống khói và xả trực tiếp bụi, khí thải ra môi trường mà không có bất kỳ biện pháp thu gom, xử lý nào theo quy định. Khói bụi và mùi khét lẹt từ các lò cô đúc nhôm vẫn hàng ngày xả thẳng ra môi trường, đe dọa sức khỏe người dân.
Theo quy hoạch, cụm công nghiệp làng nghề được thiết kế gồm trạm xử lý nước thải lẫn khu tập kết xỉ thải tập trung, nhưng đến nay, mọi thứ vẫn chưa hoàn thành. Vì thế, những bãi đất trống trong cụm công nghiệp được người dân tận dụng để đổ thải tràn lan.
Việc xây dựng cụm công nghiệp chẳng những không giảm được ô nhiễm, mà còn trở thành nguồn phát sinh thêm sự ô nhiễm.
Xỉ thải đổ tràn lan trong cụm công nghiệp làng nghề Mẫn Xá.
Anh M.Q.T. (Công ty nhôm T.T.Đ) cho cho biết, khi có chủ trương chuyển sản xuất từ làng nghề ra cụm công nghiệp, anh cũng như nhiều hộ ở đây đều rất vui và ủng hộ vì nghĩ rằng sẽ được đảm bảo các điều kiện về môi trường. Tuy nhiên, thực tế lại hoàn toàn khác, ô nhiễm lại chuyển từ làng nghề ra cụm công nghiệp.
"Khi mua đất ở làng nghề, chủ đầu tư không hướng dẫn chúng tôi xây dựng như thế nào, đặc biệt cụm công nghiệp chưa hoàn thiện các thủ tục xây dựng hạ tầng như phòng cháy chữa cháy, xử lý nước thải nên chúng tôi không xin được ĐTM (báo cáo đánh giá tác động môi trường) theo đúng quy định", anh T. cho biết thêm.
Cũng như anh M.Q.T., chị M.T.T. (Công ty nhôm Đ.D) cho biết, khi xây dựng nhà xưởng tại cụm công nghiệp, gia đình chị không được đơn vị nào hướng dẫn nên cứ xây theo tư duy có bao nhiêu đất thì xây bấy nhiêu để sản xuất.
"Hiện chúng tôi đã đầu tư hàng tỷ đồng để xây dựng nhà xưởng, tuy nhiên vì không có hướng dẫn cụ thể nên tôi không biết đầu tư hệ thống xử lý bụi, khí thải như thế nào cho đúng quy định. Nếu có hướng dẫn cụ thể thì việc đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải, khí thải và chất thải rắn là điều cấp thiết để đảm bảo sản xuất lâu dài", chị T. nói.
Sau 8 năm, cụm công nghiệp vẫn chưa hoàn thiện hạ tầng khiến ô nhiễm môi trường ngày càng trầm trọng hơn.
Mới đây, UBND tỉnh Bắc Ninh thành lập đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra tại cụm công nghiệp làng nghề Mẫn Xá và các cơ sở sản xuất trong cụm công nghiệp này.
Nội dung kiểm tra tập trung vào việc chấp hành các quy định về môi trường, phòng cháy chữa cháy, cứu nạn cứu hộ, quy hoạch, xây dựng; trách nhiệm của chủ đầu tư trong việc thực hiện các quy định liên quan.
Trên cơ sở rà soát, lập danh sách các hộ kinh doanh, cơ sở sản xuất, kho hàng hóa trong cụm công nghiệp làng nghề Mẫn Xá, đoàn kiểm tra sẽ làm việc trực tiếp với chủ đầu tư, chủ cơ sở, nghe đại diện cơ sở sản xuất báo cáo việc chấp hành các quy định của pháp luật về môi trường, phòng cháy chữa cháy, cứu nạn cứu hộ, quy hoạch, xây dựng.
Đoàn sẽ kiểm tra hồ sơ và kiểm tra thực tế tại các cơ sở. Mỗi lĩnh vực kiểm tra lập biên bản làm việc riêng, tham mưu hoàn thiện hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật và trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản chỉ đạo hoặc quyết định xử phạt vi phạm hành chính.
Thời gian kiểm tra từ ngày 1/11 đến khi hoàn thành mục tiêu đợt kiểm tra.
Video: Ô nhiễm 'chết chóc' bủa vây ngôi làng ở Bắc Ninh