Khi nông dân làm nông nghiệp bằng công nghệ và hợp đồng (HĐ)

Giữa những nhà màng khép kín ở xã Phú Giáo (TP.HCM), nơi từng được xem là "vùng ven" của đô thị lớn, nông nghiệp hôm nay đã mang một diện mạo khác.

Cây trồng sinh trưởng trong môi trường được kiểm soát chặt chẽ, từ nhiệt độ, độ ẩm đến lượng nước và dinh dưỡng. Mỗi công đoạn sản xuất đều được ghi nhận trên nhật ký điện tử, giúp người nông dân không còn phụ thuộc hoàn toàn vào kinh nghiệm truyền đời hay "ăn thua" với thời tiết như trước.

Thực tiễn ấy đang hiện hữu rõ nét tại Hợp tác xã Nông nghiệp công nghệ cao Kim Long (HTX Kim Long) - một mô hình cho thấy nông nghiệp đô thị ở TP.HCM đang chuyển mình theo hướng hiện đại, bài bản, lấy khoa học công nghệ và tổ chức sản xuất làm nền tảng.

Nhớ lại những ngày đầu thành lập, ông Nguyễn Hồng Quyết - Giám đốc HTX Kim Long, cho biết HTX chỉ có 7 thành viên với diện tích canh tác khoảng 7.000m². Khó khăn lớn nhất khi ấy không chỉ là vốn đầu tư ban đầu cho nhà màng, hệ thống tưới tự động, mà còn là thói quen sản xuất manh mún, mạnh ai nấy làm, đầu ra phụ thuộc vào thương lái.

"Nếu tiếp tục trồng theo kiểu cũ thì rất khó tồn tại, nhất là ở một đô thị lớn, nơi yêu cầu về chất lượng, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc ngày càng cao", ông Quyết chia sẻ. Từ nhận thức đó, HTX lựa chọn con đường khó nhưng bền vững: thay đổi tư duy sản xuất, đưa công nghệ cao vào đồng ruộng và xây dựng liên kết thị trường ngay từ đầu.

Những nhà màng đầu tiên được dựng lên, hệ thống tưới nhỏ giọt tự động được lắp đặt, quy trình canh tác được chuẩn hóa. Mỗi hộ xã viên không còn sản xuất theo cảm tính mà tuân thủ nghiêm ngặt quy trình chung của HTX, từ khâu chọn giống, chăm sóc đến thu hoạch.

Sau nhiều năm kiên trì, HTX Kim Long đã mở rộng lên 73 thành viên, hình thành vùng sản xuất tập trung với quy mô lớn hơn và đồng bộ hơn. Toàn bộ quá trình canh tác được quản lý bằng nhật ký điện tử, giúp minh bạch hóa quy trình, kiểm soát chất lượng và đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc - điều kiện gần như bắt buộc khi tiếp cận các hệ thống phân phối hiện đại.

Theo ông Quyết, ứng dụng công nghệ cao không chỉ giúp nâng chất lượng nông sản mà còn giảm đáng kể chi phí sản xuất. Hệ thống tưới tự động giúp tiết kiệm nước, phân bón; việc kiểm soát môi trường canh tác trong nhà màng hạn chế sâu bệnh, giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Quan trọng hơn, rủi ro trong sản xuất được giảm thiểu, nông dân có thể chủ động kế hoạch gieo trồng thay vì “được mùa mất giá”.

"Chỉ có chất lượng và sự minh bạch mới giúp nông sản Việt Nam đứng vững ở các thị trường khó tính", ông Quyết nhấn mạnh.

Không dừng lại ở khâu trồng trọt, HTX Kim Long còn đóng vai trò đầu mối kết nối tiêu thụ. Thay vì để từng hộ tự tìm đầu ra, HTX chủ động ký kết hợp đồng với doanh nghiệp phân phối, hệ thống bán lẻ và chuỗi cửa hàng thực phẩm an toàn. Nhờ đó, sản phẩm được bao tiêu với mức giá ổn định, hạn chế tình trạng bị ép giá khi vào vụ thu hoạch rộ.

Mô hình sản xuất - tiêu thụ theo chuỗi giúp HTX từng bước nâng cao giá trị gia tăng cho nông sản. Doanh thu hiện nay của HTX đạt hơn 40 tỷ đồng mỗi năm, thu nhập của xã viên được đảm bảo, tạo động lực để họ yên tâm đầu tư dài hạn và gắn bó với mô hình kinh tế tập thể.

Thực tế cho thấy, khi đầu ra ổn định, người nông dân sẵn sàng tuân thủ quy trình kỹ thuật, mạnh dạn đầu tư công nghệ và nâng cao chất lượng sản phẩm - điều mà sản xuất nhỏ lẻ rất khó làm được.

Đánh giá về mô hình này, ông Vũ Hải Lý - Chủ tịch UBND xã Phú Giáo, cho rằng HTX Kim Long đã góp phần thay đổi căn bản cách làm nông nghiệp trên địa bàn.

"HTX không chỉ giúp nông dân nâng cao thu nhập mà còn thúc đẩy sản xuất theo hướng tập trung, bài bản, phù hợp với định hướng phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao của thành phố. Đây là mô hình cần được khuyến khích và nhân rộng", ông Lý nhấn mạnh.

Từ chỗ sản xuất manh mún, nhiều hộ nông dân trong xã đã chuyển sang tư duy làm nông nghiệp hiện đại, coi trọng quy trình, chất lượng và thị trường. Đây cũng là tiền đề để địa phương hình thành các vùng sản xuất chuyên canh, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng ngày càng cao của đô thị lớn.

Từ câu chuyện của HTX Kim Long có thể thấy, khi công nghệ và tổ chức sản xuất hiện đại được đặt đúng vị trí trung tâm, nông nghiệp không còn là lĩnh vực "bấp bênh" mà đang dần trở thành ngành kinh tế có giá trị cao, bền vững và đủ sức cạnh tranh trong bối cảnh mới.