Hiện trạng tuyến luồng cảng Tiên Sa đã rất cạn. Do tuyến luồng không đảm bảo chuẩn tắc thiết kế, dẫn đến nhiều tàu có tải trọng lớn vào cảng phải neo chờ, một số hãng phải bỏ tuyến, chuyển tuyến, ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh doanh, khai thác của các doanh nghiệp cảng, ảnh hưởng đến kinh tế của địa phương.
Luồng cạn, nhiều tàu hủy tuyến
Hiện nay, Cục Hàng hải đang giao Tổng Công ty triển khai các thủ tục lập báo cáo đánh giá tác động môi trường, lập dự án nhận chìm ở biển và giao khu vực biển theo các quy định.
Theo bà Trần Thị Tú Anh, Phó trưởng Phòng Khoa học công nghệ và môi trường, Cục Hàng hải Việt Nam, tuyến luồng cảng Tiên Sa đã rất cạn. Việc nạo vét duy tu đảm bảo chuẩn tắc tuyến luồng là rất cấp bách trong thời điểm hiện nay.
“Trong quá trình thực hiện các thủ tục, chúng tôi sẽ hực hiện lấy mẫu, phân tích, đánh giá lại thành phần chất nạo vét, lập mô hình lan truyền chất nạo vét làm cơ sở đánh giá tác động môi trường, lập dự án nhận chìm ở biển trình cơ quan có thẩm quyền xem xét phê duyệt”, bà Anh cho biết.
Tại hội thảo tìm giải pháp xử lý hiệu quả vật chất khi nạo vét từ hoạt động duy tu, xây dựng các tuyến luồng hàng hải, cảng tại Đà Nẵng, PGS.TS Vũ Thanh Ca, thành viên nhóm chuyên gia môi trường biển của Liên Hiệp Quốc, giảng viên cao cấp Trường ĐH Tài nguyên môi trường Hà Nội, cho rằng, vị trí đề xuất đổ thải ở khá xa bờ và sóng lớn. Nếu đổ chất nạo vét thì bùn sẽ phát tán trong dòng chảy, lan truyền đến khu vực Sơn Trà nhưng do sóng mạnh nên sẽ bị rửa trôi ngay, ảnh hưởng không đáng kể tới hệ sinh thái.
Ông Ca đề xuất sử dụng bùn cát nạo vét để nâng cấp cảng Liên Chiểu. Chất nạo vét có thành phần chính là cát nên rất cần được tận dụng để nuôi bãi, bảo vệ bờ. Nên xác định các khu vực bị xói lở ở bờ biển Đà Nẵng và chở cát tới để nhận chìm vào vị trí phía ngoài doi cát gần bờ.
Sẽ ảnh hưởng rất mạnh đến san hô ở khu vực Sơn Trà
Trong khi đó, TS Nguyễn Thị Minh Phương, Trưởng khoa Môi trường - Công nghệ hóa Trường ĐH Duy Tân cho rằng, việc đổ tại khu vực dự kiến sẽ ảnh hưởng rất mạnh đến san hô ở khu vực Sơn Trà.
Khu vực dự kiến đổ không tác động nhiều ngay tại chỗ nhưng cát thô tại khu vực đổ có dòng chạy mạnh và thay đổi theo mùa sẽ di chuyển cát đến hệ sinh thái, hủy diệt hệ san hô của Sơn Trà.
“200.000 m3 là nguồn tài nguyên nhưng phải xử lý thế nào cho hợp lý. Thành phố nên đề xuất và tìm vị trí hợp lý hơn. Theo tôi việc đưa ra vị trí hiện nay là cần cân nhắc, cần phân tích trầm tích vì đó là khu vực cảng. Thành phố cần hết sức lưu ý việc đổ thải sẽ còn ảnh hưởng đến du lịch”, bà Phương nói.
Theo TS Trần Văn Quang, Đại học Bách khoa Đà Nẵng, trong điều kiện chỉ có 1 khu vực khả thi với mức đổ khoảng 200.000 m3 thì cần phải đánh giá tổng quan.
Đổ thải 200.000 m3 chỉ là việc nhỏ nhưng trong tương lai sẽ có nhiều dự án nhận chìm ở đây nên kiến nghị tổng thể các dự án liên quan và làm mô hình. Chúng ta chỉ có đúng 1 địa điểm này nên cần phải có sự kiểm soát, tổng thể các dự án để chạy mô hình, từ đó có các số liệu quan trắc, hiệu chỉnh để đánh giá khách quan.
Khu vực biển (hình vuông) dự kiến nhấn chìm vật chất.
Ths. Huỳnh Vạn Thắng, Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Đà Nẵng kiến nghị cần có cách đưa bùn thải xuống tận đáy biển, tránh gây ảnh hưởng môi trường nước và mức độ khuếch tán trong nước sẽ giảm xuống.
Ông Tô Văn Hùng, Giám đốc Sở TN-MT TP Đà Nẵng cho rằng, việc nạo vét cảng là hết sức cần thiết vì ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế của cảng Tiên Sa.
Khi tiếp cận các vấn đề nhạy cảm với môi trường thì phải tuân thủ nghiêm các quy định pháp lý. Dư luận lo lắng là hợp lý nhưng hết sức yên tâm bởi có các quy định và các cơ quan tham mưu phải làm đúng.
Với dự án này, sở tiếp thu ý kiến các chuyên gia và sẽ đề xuất quy hoạch, phê duyệt vị trí nhận chìm. Văn bản của thành phố thể hiện rõ quan điểm là nhận chìm chất thải theo đúng các quy định.
Năm 2021, công tác nạo vét duy tu luồng hàng hải Đà Nẵng nằm trong kế hoạch bảo trì kết cấu hạ tầng hàng hải năm 2021 đã được Bộ GT-VT phế duyệt. Phạm vị nạo vét luồng hàng hải Đà Nẵng từ luồng phao số 1, 2 đến hết vùng quay tàu bến số 3 bến cảng Tiên Sa với chuẩn tắc chiều rộng B=110 m; độ sâu đáy luồng H=-11 m/-10,3 m.
Khối lượng nạo vét dự kiến khoảng trên 200.000 m3, kinh phí được giao thực hiện là 46 tỉ đồng. Dự kiến thi công nạo vét từ tháng 8/12/2021 sau khi hoàn thành phê duyệt đánh giá tác động môi trường (ĐTM) và được giao khu vực biển.
Năm 2020 và đầu năm 2021, Cục Hàng hải Việt Nam, Tổng Công ty Bảo đảm an toàn miền Bắc (viết tắt Tổng Công ty) phối hợp với Sở TN-MT Đà Nẵng, các đơn vị liên quan để tiếp tục tìm kiếm các vị trí trên bờ có khả năng tiếp nhận chất nạo vét công trình nhưng không có vị trí phù hợp.
Ngày 19/3/2021, UBND TP Đà Nẵng có văn bản đồng ý về nguyên tắc cho Tổng Công ty nhận chìm chất nạo vét của công trình giai đoạn 2021-2025 tại khu vực biển có diện tích 100 ha và yêu cầu thực hiện đầy đủ các thủ tục quy định.