Mở đầu hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cho biết, ASEAN tiếp tục bày tỏ quan ngại về tình hình phức tạp trên Biển Đông. ASEAN và Trung Quốc nên đảm bảo áp dụng hiệu quả DOC ở Biển Đông, trong khi tiếp tục làm việc hướng tới có được một COC hiệu quả, thực chất, tuân theo luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS 1982.
Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh nhấn mạnh, trong hội nghị cấp cao ASEAN 36 và hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53, các lãnh đạo và Bộ trưởng ASEAN đã tái khẳng định lập trường của ASEAN về Biển Đông. Các bên cần tăng cường lòng tin lẫn nhau, thực hành tự kiềm chế với những hành động có thể làm phức tạp hoặc leo thang căng thẳng, tránh các hành động tiếp tục làm căng thẳng tình hình, không quân sự hóa, theo đuổi các biện pháp giải quyết tranh chấp hòa bình theo luật pháp quốc tế.
ASEAN luôn chào đón Trung Quốc - một cường quốc trong khu vực và thế giới – muốn góp một vai trò quan trọng và mang tính xây dựng đối với môi trường khu vực an ninh, ổn định, phát triển và thịnh vượng.
Hội nghị ASEAN+3
Theo Ngoại trưởng Philippines, “khi nhắc đến Biển Đông, tham vọng chung của chúng tôi là có thể đồng thuận với một COC vì lợi ích chung, hiệu quả và thực chất, sẽ đóng góp vào an ninh hòa bình và ổn định khu vực, phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS 1982”.
Philippines bày tỏ sự vui mừng về việc các cuộc đàm phán COC tiếp tục tiến triển bối cảnh dịch bệnh. “Chúng ta sẽ hoàn thành nhiều hơn, nhanh hơn khi Philippines trở thành chủ nhà tiếp theo và chúng ta được gặp trực tiếp, sớm nhất là vào tháng 11”.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị khẳng định Trung Quốc và ASEAN đã làm việc cùng nhau vì hòa bình và ổn định khu vực.
“Trung Quốc và các nước ASEAN cùng cam kết áp dụng toàn diện và hiệu quả DOC, và tìm những cách linh hoạt để đẩy mạnh tiến trình đàm phán COC. Trung Quốc mong muốn hoàn thành COC trên cơ sở đồng thuận “càng sớm càng tốt”, với những quy tắc “phản ánh đặc điểm khu vực và phù hợp với nhu cầu và thực tế, để giữ gìn hiệu quà hòa bình và ổn định trên biển đông và khu vực”.
Biển Đông là vấn đề nóng tại Hội nghị ASEAN - Trung Quốc.
Ông Vương Nghị cũng nhấn mạnh, Trung Quốc đã làm tốt trong đại dịch COVID-19 và đại dịch “thay vì ngăn cản chúng ta, đã đem chúng ta lại gần nhau hơn”. Ông cho biết ASEAN giờ là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc, kêu gọi các nước hỗ trợ nhau chống lại dịch bệnh và hồi phục kinh tế.
Tại hội nghị, các Bộ trưởng tiếp tục khẳng định đại dịch COVID-19, với những tác động kinh tế và xã hội sâu rộng đã đem đến những thách thức chưa từng có cho khu vực và thế giới.
Tuy nhiên, mỗi thành viên ASEAN và Trung Quốc đã có nỗ lực đáng kể trong việc đẩy lùi dịch bệnh và phối hợp, hỗ trợ lẫn nhau để vượt qua khó khăn. ASEAN và Trung Quốc chung cần tiếp tục đẩy mạnh hợp tác, cùng nhau chống lại đại dịch và tìm phương hướng khôi phục kinh tế, đảm bảo môi trường phát triển.