N.A (nam, 12 tuổi), học sinh một trường trung học ở Hà Nội vào viện trong tình trạng khó thở và co giật. Theo gia đình, N.A là học sinh ngoan, học giỏi nhưng bố đi làm xa, mẹ bận công việc nên không dành thời gian quan tâm, giám sát trẻ.
Gần đây, N.A hay tụ tập với các anh lớp trên và được rủ sử dụng thuốc lá điện tử. Muốn được trải nghiệm “làm người lớn” nên em tự mua trên mạng về hút. Cùng với việc hút thuốc lá điện tử, N.A cũng có biểu hiện học sa sút hơn, bướng bỉnh, có hành vi chống đối với bố mẹ.
Kỳ nghỉ hè vừa qua, trẻ về quê chơi với bà nội và đã sử dụng thuốc lá điện tử thường xuyên. Sau khi hút thuốc lá điện tử, N.A xuất hiện cơn run tay chân, chóng mặt, hoảng sợ, khó thở và xuất hiện cơn co giật.
Em được gia đình đưa đến Bệnh viện Nhi Trung ương, điều trị tại khoa Sức khỏe vị thành niên. Các bác sĩ đã lấy mẫu thuốc lá điện tử trên gửi đến Viện Pháp Y Quốc Gia, kết quả cho thấy có thành phần của một số chất gây nghiện.
Thuốc lá điện tử với nhiều mẫu mã bắt mắt.
TS.BS Ngô Anh Vinh - Phó trưởng khoa Sức khỏe vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương, thông tin thêm, thuốc lá điện tử chứa nicotine là chất gây nghiện. Nicotine còn gây hại cho sự phát triển não bộ ở trẻ em, gây suy giảm trí nhớ, ảnh hưởng đến trí tuệ do não bộ của trẻ chưa hoàn thiện. Thậm chí, có thể gây ra nguy cơ đau thắt ngực, suy tim, đột quỵ, suy giảm miễn dịch, giảm sức đề kháng.
Thuốc lá điện tử với các ống dung dịch đốt không có định lượng về nồng độ nicotine và tạp chất, dẫn đến nguy cơ người sử dụng tăng liều lượng nicotine và gây ra ngộ độc cấp tính.
Dấu hiệu sớm nhận biết trẻ dùng thuốc lá điện tử:
- Trẻ có những dấu hiệu bất thường về sức khỏe: Trẻ có thẻ có các biểu hiện hô hấp như ho, hụt hơi, khó thở vì trong thuốc lá điện tử có một số chất có hại cho phổi.
- Trẻ thay đổi hành vi: Trẻ hay có biểu hiện lo âu, cáu gắt, thậm chí trẻ có xu hướng tham gia các hành vi mạo hiểm.
- Tìm thấy những vật lạ trong nhà: Thuốc lá điện tử đa dạng về kích thước và hình dáng, do vậy có thể xuất hiện dưới dạng ống, USB...
- Xuất hiện mùi lạ: Thuốc lá điện tử thường có mùi hoa quả hấp dẫn trẻ. Những mùi phổ biến là mùi cam, bạc hà, chanh… Nếu cha mẹ ngửi thấy những mùi hương bất thường trong nhà, có thể là dấu hiệu của việc trẻ dùng thuốc lá điện tử.
- Những hành vi hoặc trò chuyện đáng ngờ với bạn bè: Trẻ có xu hướng lén lút sử dụng cùng với bạn bè, do vậy cha mẹ nên để ý khi trẻ có buổi đi chơi đáng ngờ, tham gia chơi cùng nhóm bạn mới, nhắn tin hay trò chuyện bí mật.
Để hạn chế được tối đa vấn nạn thuốc lá điện tử hiện nay ở lứa tuổi vị thành niên, vai trò của gia đình trong đó bố mẹ đóng vai trò rất quan trọng.
Bố mẹ cần dành thời gian quan tâm, lắng nghe trẻ và giám sát trong các hoạt trong cuộc sống của trẻ trên cơ sở tôn trọng tránh dẫn đến các hành vi chống đối do bị áp đặt.
Gia đình cũng cần phối hợp với nhà trường để tìm hiểu thêm sinh hoạt, mối quan hệ của trẻ để có thể phát hiện những dấu hiệu bất thường.
Khi phát hiện những dấu hiệu bất thường, cần liên hệ với bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý để được thăm khám và điều trị sớm.
Bên cạnh đó, nhà trường cũng cần giáo dục để học sinh nhận thức được các chất gây nghiện và các tác hại do sử dụng chất gây nghiện bằng cách tăng cường các hoạt động ngoại khóa để giải tỏa căng thẳng sau giờ học.
Ngoài ra, cần quản lý chặt chẽ vấn đề sử dụng chất ở học sinh như nguồn cung cấp, đối tượng sử dụng để tránh nguy cơ sử dụng rộng rãi tại trường học.