Trong khi hầu hết các động vật có vú đều có bộ phận riêng biệt cho các chức năng cơ thể thì nhiều loài động vật khác - bao gồm cả chim và bò sát chỉ có một lỗ hậu được gọi là cloaca. Cloaca được sử dụng để giao phối, đẻ trứng, bài tiết chất thải.
Hóa thạch của Psittacosaurus xác nhận rằng khủng long cũng có một bộ phận tương tự, nhưng nó không giống với bất cứ sinh vật còn sống nào.
"Nó rất độc đáo. Hầu hết các cloaca đều tạo thành một loại khe hở. Đôi khi là một đường xẻ dọc, đôi khi là hình mặt cười. Cloaca của khủng long có cấu trúc hình chữ V. Không có một nhóm động vật sống nào có hình thái như vậy", Jakob Vinther, nhà cổ sinh vật học và giảng viên cao cấp tại Đại học Bristol (Mỹ) cho biết.
Bộ phận này của Psittacosaurus có phần giống với cá sấu nhưng vẫn có những khác biệt đáng kể.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Current Biology cho biết, các thùy lớn ở hai bên cloaca có thể chứa các tuyến mùi xạ hương như ở cá sấu.
Hình ảnh mô phỏng về một con Psittacosaurus. (Ảnh: Paleocreations)
Ngoài ra, rìa ngoài của cloaca có sắc tố melanin cao. Melanin có tác dụng tạo màu da, tóc và mắt.
Mặc dù nhóm nghiên cứu không biết chắc chắn đó là màu gì, nhưng có thể nó sẽ tương phản với phần dưới nhợt nhạt của con khủng long.
Vinther và các cộng sự cho rằng có thể cloaca được khủng long sử dụng để thu hút sự chú ý và phát tín hiệu cho bạn tình, tương tự như hành vi của khí đầu chó và một số con kỳ nhông.
Ở những loài động vật có cloaca, bộ phận sinh dục của chúng nằm gọn bên trong cơ thể và không được bảo quản. Các nhà khoa học hiện vẫn chưa xác định được con khủng long trên là đực hay cái.
Hầu hết các loài chim - họ hàng còn sống duy nhất của khủng long giao phối bằng cách "hôn nhau", tức là để các phần cloaca tiếp xúc với nhau.
Một số nhà cổ sinh vật học trước đây cho rằng khủng long cũng có thể đã giao phối như vậy. Tuy nhiên, Vinther tin rằng Psittacosaurus không làm điều này. Theo chuyên gia này, Psittacosaurus có thể có dương vật nhô ra từ cloaca và nó giao phối tương tự như cá sấu.
“Từ những gì chúng tôi có thể thấy, lỗ mở của hóa thạch khủng long không thích hợp để "hôn nhau". Có vẻ như nó "giao phối thâm nhập'”, ông Vinther cho hay.