Phát triển đúng hướng: Bắt đầu từ việc tôn trọng thiên nhiên
Hồ Tràm đang bước vào giai đoạn quan trọng nhất trên hành trình chuyển mình trở thành điểm đến nghỉ dưỡng hàng đầu của phía Nam. Sở hữu vẻ đẹp nguyên sơ hiếm có với rừng, biển liền kề, khí hậu trong lành và không gian biệt lập, vùng biển này được xem là “kho báu tự nhiên” nằm ngay sát TP.HCM.
Thế nhưng, để biến tiềm năng thành sức bật thật sự, Hồ Tràm phải đối mặt với những bài toán lớn về quy hoạch, hạ tầng và hơn hết là bảo vệ môi trường, yếu tố làm nên toàn bộ sức hút của vùng đất này.
Sân golf The Bluffs Hồ Tràm uốn quanh cồn cát dọc bờ biển Hồ Tràm. (Ảnh: Vĩnh Cơ)
Trong bối cảnh du lịch Việt Nam đang đổi hướng mạnh mẽ sang mô hình xanh và bền vững, Hồ Tràm được kỳ vọng trở thành hình mẫu mới. Tuy nhiên, cơ hội chỉ trở thành hiện thực khi điểm đến này biết nói “không” với phát triển nóng và biết “giữ” thiên nhiên trước khi nghĩ đến bất kỳ bước đi mở rộng nào.
Ông Trịnh Hàng, nguyên Giám đốc Sở Du lịch Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) - là người từng gắn bó nhiều năm với quá trình hoạch định phát triển du lịch của tỉnh. Theo ông, Hồ Tràm tuyệt đối không được đi theo con đường mà nhiều vùng biển khác đã vấp phải: Xây dựng dày đặc, phát triển ồ ạt rồi phá vỡ toàn bộ giá trị ban đầu.
Ông cho rằng quy hoạch tương lai cho Hồ Tràm phải được đặt trên nền tảng sinh thái: mọi không gian du lịch, mọi dự án và mọi chiến lược đều phải hòa hợp với môi trường tự nhiên và đời sống cộng đồng.
Điều Hồ Tràm cần là các sản phẩm du lịch chất lượng cao dựa trên thiên nhiên như nghỉ dưỡng cao cấp, trị liệu sức khỏe, trải nghiệm văn hóa biển. Mô hình này vừa giữ được cảnh quan, vừa giúp nâng vị thế điểm đến.
Ngược lại, sự bùng nổ cơ sở lưu trú giá rẻ hay những công trình phá vỡ tầm nhìn biển sẽ là cú giáng mạnh vào cảnh quan, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ sinh thái rừng phòng hộ – vốn là “lá phổi” và cũng là lợi thế lớn nhất của Hồ Tràm. Khi rừng và biển bị tổn thương, thì mọi chiến lược du lịch đều mất nền tảng để phát triển.
Giao thông, nút thắt khiến nhiều du khách bỏ lỡ Hồ Tràm
Nếu thiên nhiên là ưu thế tuyệt đối thì hạ tầng giao thông lại đang là nỗi trăn trở lớn nhất. Ông Lê Thanh Phong, Giám đốc khách sạn The Grand - nhận định rằng kết nối liên vùng hiện nay đang “kìm chân” du lịch Hồ Tràm nhiều hơn bất cứ rào cản nào.
Du khách từ TP.HCM muốn đến Hồ Tràm gần như chỉ có một lựa chọn duy nhất: đường bộ. Điều này dẫn đến tình trạng ùn tắc vào giờ cao điểm cuối tuần, kéo dài thời gian di chuyển, làm giảm hứng thú của khách và ảnh hưởng đến chất lượng nghỉ dưỡng, vốn là yếu tố quan trọng nhất khi khách lựa chọn Hồ Tràm.
Du khách trải nghiệm tắm khoáng nóng tại Minera Hot Springs Binh Chau, Hồ Tràm.
Ông Phong cho rằng chỉ khi các tuyến cao tốc được đồng bộ hóa, việc di chuyển trở nên nhẹ nhàng hơn, Hồ Tràm mới có thể bứt phá. Những phương thức vận chuyển mới như trực thăng du lịch, tàu cao tốc từ trung tâm TP.HCM hay đường ven biển kết nối dài hàng chục km sẽ tạo ra sự thay đổi mạnh mẽ về trải nghiệm của khách.
“Khi việc đi lại trở nên thoải mái, Hồ Tràm sẽ nâng cấp vị trí của mình trong bản đồ nghỉ dưỡng phía Nam”, ông Phong nhận định.
Nhiều chuyên gia du lịch cùng chung quan điểm rằng tốc độ phát triển không quan trọng bằng việc Hồ Tràm phải giữ được bản sắc, điều giúp nó khác biệt với mọi điểm đến khác. Bản sắc của Hồ Tràm nằm ở sự yên bình, ở rừng biển nguyên sơ, ở đời sống ngư dân mộc mạc, ở không gian thư giãn mang tính chữa lành.
Chính vì vậy, các địa phương và doanh nghiệp thống nhất xây dựng bộ nhận diện chung cho vùng du lịch này với thông điệp “Hồ Tràm - Sống giữa thiên nhiên”. Đây không chỉ là khẩu hiệu, mà còn là lời cam kết rằng mọi sản phẩm du lịch tại đây sẽ xoay quanh thiên nhiên, không chạy theo việc bê tông hóa hay mở rộng công suất bằng mọi giá.
Với thông điệp này, Hồ Tràm định hình rõ hình ảnh điểm đến: Một nơi để nghỉ ngơi, để hít thở không khí tinh khiết, để tìm lại sự cân bằng sau những ngày sống giữa đô thị đông đúc. Đó cũng là hướng đi giúp Hồ Tràm bước vào nhóm các điểm du lịch cao cấp của Việt Nam.
Ông Bình, Giám đốc Sở Du lịch TP.HCM nhận định, tương lai của Hồ Tràm phải đặt trên nền tảng du lịch xanh. Điều này không chỉ để bảo vệ môi trường mà còn là cách duy nhất giữ chân nhóm khách có mức chi tiêu cao, những người tìm kiếm giá trị bền vững thay vì những kỳ nghỉ nhất thời.
Các tiêu chuẩn xanh cần được xây dựng và áp dụng thống nhất. Việc giảm thiểu rác thải nhựa, tiết kiệm năng lượng, ứng dụng năng lượng tái tạo, quản lý chặt lượng nước thải, giữ độ che phủ xanh tự nhiên… phải trở thành yêu cầu bắt buộc.
Bên cạnh đó, đời sống văn hóa cộng đồng ngư dân cũng phải được xem là một phần của chiến lược du lịch xanh. Việc giữ lại những làng chài truyền thống, bến ghe, lễ hội biển và câu chuyện nghề cá không chỉ là gìn giữ văn hóa mà còn tạo thành trải nghiệm độc đáo cho du khách.
Ông Bình cho rằng thiên nhiên không chỉ là lợi thế mà còn là “tài sản chiến lược” của Hồ Tràm - tài sản không thể thay thế bằng bất kỳ công trình nào. Mọi quyết định phát triển đều phải xoay quanh việc bảo vệ tài sản ấy.
Liên kết với TP.HCM, chìa khóa mở ra dòng khách lớn
TP.HCM được xem là thị trường khách chủ lực của Hồ Tràm. Đây là nơi tập trung lượng khách có thu nhập cao, nhiều doanh nhân, gia đình trẻ, giới văn phòng - nhóm thường xuyên tìm kiếm những chuyến nghỉ ngắn ngày.
Hồ Tràm, một thương hiệu du lịch được nhiều nhà đầu tư và du khách trong, ngoài nước biết đến. (Ảnh: Mạnh Thắng)
Nếu Hồ Tràm được kết nối hiệu quả với TP.HCM, độ tiện lợi sẽ tạo ra sức bật lớn. Hai địa phương có thể hình thành một dòng sản phẩm kết nối thống nhất: từ du lịch đô thị, du lịch văn hóa, cho đến nghỉ dưỡng thiên nhiên. Một tour ngắn “ở TP.HCM - nghỉ Hồ Tràm” hoàn toàn có thể trở thành sản phẩm đặc trưng.
Thực tế cho thấy nhiều resort, khách sạn lớn ở Hồ Tràm đã chủ động đầu tư vào mô hình xanh: Lắp điện mặt trời, trồng thêm hàng nghìn cây xanh, thay thế rác thải nhựa bằng vật liệu thân thiện, xây dựng hệ thống xử lý nước thải hiện đại.
Tuy nhiên, để phong trào này lan tỏa rộng rãi hơn, rất cần cơ chế hỗ trợ từ phía chính quyền: Ưu đãi cho các dự án xanh, minh bạch hóa tiêu chuẩn đánh giá thân thiện môi trường, tạo điều kiện để doanh nghiệp liên kết thành mạng lưới phát triển bền vững.
Khi doanh nghiệp coi môi trường là giá trị cốt lõi, còn chính quyền hỗ trợ để giá trị đó trở thành lợi thế cạnh tranh, Hồ Tràm sẽ có đủ nền tảng để trở thành điểm đến xanh thực sự.