22:34 22/11/2024
Thời sự quốc tế
Tổn thất xe tăng của Nga trong cuộc xung đột ở Ukraine là rõ ràng. Mọi mẫu xe tăng mà Moskva sử dụng đều đã bị phá hủy hoặc bị bắt. Xe tăng Nga được sử dụng nhiều nhất ở Ukraine là T-72 và T-80, nhưng ngày càng có nhiều báo cáo cho thấy Moskva cũng đang gửi T-90 ra mặt trận.
Do đó, Bộ Quốc phòng Nga đang cố gắng giảm tổn thất trong những tháng tới, đặc biệt nếu cuộc phản công quy mô lớn do Ukraine chuẩn bị diễn ra. Hiện tại, công ty Vysokotochnye Kompleksy đã tiến hành thử nghiệm hệ thống bảo vệ chủ động (APS) mới trên xe tăng T-72. Vysokotochnye Kompleksy là một phần trong cấu trúc của công ty quân sự lớn nhất của Nga - Rostec.
Hệ thống bảo vệ chủ động mới có tên là Arena-M. Đây là bản sửa đổi mới nhất của hệ thống Arena. Theo các nguồn tin từ Rostec, lớp bảo vệ xe tăng này đang ở giai đoạn cuối cùng trong quá trình thử nghiệm và tích hợp vào xe tăng. Bên cạnh T-72, xe tăng T-80 và dòng xe tăng T-90 cũng sẽ được trang bị Arena-M.
T-72B3 với Arena-M (các bệ phóng được đánh dấu màu đỏ)
Nguyên lý hoạt động
Các chuyên gia cho biết, để tiến hành các cuộc thử nghiệm khả năng của hệ thống bảo vệ chủ động mới, họ đã sử dụng hai loại đạn bao gồm đạn của Nga và đạn thu được từ chiến trường Ukraine.
Nguyên lý hoạt động như sau: Một radar tốc độ cao mới được tích hợp vào Arena-M. Mục đích của nó là phát hiện đạn chống tăng của kẻ thù đang hướng vào xe tăng. Thông thường loại đạn này là RPG hoặc ATGM. Sau khi được phát hiện, hệ thống bảo vệ tích cực sẽ bắn đạn chống đạn vào mối đe dọa. Mục tiêu của nó là phá hủy viên đạn của đối phương trước khi nó bắn trúng xe tăng.
Đạn chống đạn, còn được gọi là đạn phòng thủ, được triển khai khi mối đe dọa đến gần. Một hệ thống máy tính hiện đại sẽ tính toán và triển khai nhanh chóng đạn phòng thủ khi phát hiện mối đe dọa. Việc triển khai nhanh chóng các thiết bị chống đạn giúp bảo vệ phạm vi xung quanh xe tăng.
Chúng ta biết gì về Arena-M?
Nguyên lý hoạt động nêu trên chính là cách hoạt động của Arena-M. Hệ thống này hoạt động ở chế độ hoàn toàn tự động. Tức là không cần người điều khiển hoặc thành viên tổ lái xe tăng theo dõi. Radar tốc độ cao sẽ tự kích hoạt ở một khoảng cách nhất định, phát hiện và ngăn chặn viên đạn đang bay tới.
Khi viên đạn của đối phương ở trong khoảng cách tiêu diệt, đạn phòng thủ của Arena-M được bắn ra, kích nổ đầu đạn đối phương trước khi nó chạm vào giáp xe tăng. Radar tốc độ cao mới có tầm quan trọng đặc biệt vì nó có thể phát hiện sớm hơn các mối đe dọa đang hướng về xe tăng.
Xe tăng chiến đấu chủ lực T-72 MBT của Nga được trang bị hệ thống bảo vệ chủ động Arena-M. (Ảnh: Army Recognition)
Radar tốc độ cao mới
Nga không cung cấp thông tin chi tiết về radar tốc độ cao APS mới. Phiên bản Arena cũ yêu cầu tổ lái xe tăng bật radar theo cách thủ công. Nhưng theo các chuyên gia do khả năng hoạt động tự động của Arena-M, radar không cần bất kỳ sự điều khiển nào từ con người.
Radar mà Arena-M sử dụng là radar Doppler. Nó giao tiếp với máy tính kỹ thuật số, cung cấp thông tin cho máy tính xử lý, nó có thể nhận dạng loại đạn của kẻ thù và sẽ đưa ra loại đạn phòng thủ phù hợp mới mục tiêu cần tiêu diệt.
Việc lựa chọn đạn phòng thủ phụ thuộc hoàn toàn vào thông tin radar. Ngoài ra, radar Arena-M còn xử lý thông tin như các thông số về tốc độ của đạn kẻ thù. Radar và máy tính phản hồi trong 0,05 giây và bảo vệ xe tăng trên một góc 300 độ, trừ phía sau tháp pháo.
Tác động của cuộc chiến Chechnya lần thứ nhất
Có thể nói, phiên bản mới nhất APS của Nga là kết quả của kinh nghiệm chiến đấu. Trong những năm qua, Nga đã thử nhiều cách khác nhau để bảo vệ xe tăng hoặc xe bọc thép của mình. Bắt đầu từ thời Chiến tranh Lạnh, các kỹ sư Nga đã biết trang bị súng phòng không Drozd lên các xe tăng T-55.
Sau đó, Nga đã cố gắng thay đổi khả năng bảo vệ của xe tăng và phát triển hệ thống gây nhiễu tín hiệu của tên lửa chống tăng. Hệ thống đầu tiên như vậy được tích hợp vào xe tăng T-80U vào khoảng những năm 1980 và được gọi là Shtora-1.
Tuy nhiên, cuộc chiến Chechnya lần thứ nhất và trận chiến Grozny đã thay đổi suy nghĩ của các kỹ sư quân sự Nga. Trong trận chiến này, Nga đã mất từ 200 đến 250 xe bọc thép.
Trận chiến giành Grozny kéo dài gần ba tháng, chính trong trận chiến này, Moskva nhận ra rằng hệ thống bảo vệ xe tăng của họ đã quá lỗi thời. Sau đó Bộ Quốc phòng Nga đã thuê công ty Vysokotochnye Kompleksy để phát triển một hệ thống bảo vệ tích cực. Đây là cách APS Arena ra đời.
Cận cảnh hệ thống bảo vệ chủ động Arena-M được gắn xung quanh tháp pháo. (Ảnh: Army Recognition)
Arena-M tốt như thế nào?
Theo tuyên bố trên các phương tiện truyền thông Nga, Arena-M là một biện pháp đối phó chất lượng cao chống lại tên lửa chống tăng của đối phương. Tuy nhiên, trong thực tế, không có bằng chứng về những tuyên bố như vậy. Sẽ là tốt nhất để đánh giá hiệu suất của Arena-M khi nhận được báo cáo từ chiến trường Ukraine.
Tuy nhiên, sản phẩm Arena đầu tiên đã được thử nghiệm. Năm 1995, một mẫu xe tăng T-80UM-1 của Nga được trang bị Arena và tiến hành trình diễn trực tiếp trước khán giả. Một tên lửa chống tăng đã được bắn vào chiếc xe tăng và Arena đã có thể phá hủy thành công tên lửa đó.
Có thể tin rằng Arena là một bước phát triển tốt của các kỹ sư Nga. Đặc biệt là khi Hàn Quốc cũng quan tâm đến hệ thống bảo vệ này cho xe tăng K2 Black Panther. Vysokotochnye Kompleksy đã tạo ra phiên bản xuất khẩu Arena-E cho những chiếc K2 và giá trị của một bộ Arena-E lên đến 300.000 USD.