Hạn hán khốc liệt, 'dòng suối du lịch' nổi tiếng Đà Nẵng cạn trơ đáy

Dù chưa bước vào cao điểm mùa khô nhưng do nắng nóng, hạn hán kéo dài khiến một số con suối ở Đà Nẵng, đặc biệt là suối Lương - “dòng suối du lịch” nổi tiếng thuộc rừng Hải Vân, phường Hòa Hiệp Bắc, quận Liên Chiểu cạn trơ đáy, đang trở thành dòng “suối chết”.

Từ thượng nguồn (giáp ranh với tỉnh Thừa Thiên-Huế) dòng suối trước đây luôn đầy ắp nước giờ trơ đáy, chỉ còn là một dòng nước rất nhỏ, yếu ớt len lỏi qua những tảng đá to, nặng hàng tấn.

Ghi nhận của PV VTC News, từ khu vực đầu nguồn xuôi về đến cửa phía Nam hầm đường bộ Hải Vân với chiều dài khoảng 10km, dòng suối bị chia cắt, phân vụn ra thành nhiều nhánh nhỏ bởi những khối đá tảng sạt lở vùi lấp từ trận lũ lụt lịch sử năm 2022.

Có những đoạn lòng suối gần như biến mất, chỉ còn dòng chảy nhỏ với chiều rộng khoảng 20cm len qua lớp đá sỏi. Từ thượng nguồn, theo tầng tầng lớp lớp đá tảng xuôi xuống, phải vài chục mét mới gặp được một điểm có nước đọng lại với chiều rộng khoảng 1m, sâu chưa đầy gang tay. 

Có những đoạn dài cả trăm mét, dòng suối khô khốc, chỉ còn lại đá và rác. Để tưới cho cây trồng ở vùng hạ du, một số người phải sử dụng hệ thống ống dẫn lấy nước từ các điểm có nước tù đọng trên thượng nguồn. 

Suối Lương có tổng chiều dài khoảng hơn 15km, bắt nguồn từ đèo Hải Vân, chảy xuống khu vực trung tâm phường Hòa Hiệp Bắc rồi đổ ra biển. Hằng năm, suối Lương cung cấp hàng triệu m3 nước cho người dân ở hạ lưu phục vụ sinh hoạt, sản xuất, góp phần điều tiết khí hậu của Tiểu khu 4A rừng Nam Hải Vân, đảm bảo môi trường sống cho động vật, thực vật. Tuy nhiên, hiện lòng suối bị thu hẹp lại rất nhiều, có đoạn rộng chỉ còn chưa đầy 1m, hệ sinh thái bị phá vỡ.

Theo người dân địa phương, ngoài nguyên nhân khách quan do biến đổi khí hậu thì còn nguyên nhân chủ quan là do tác động của con người khiến suối cạn kiệt. Cụ thể, phía thượng nguồn, do quá trình trồng cây keo lá tràm lâu năm khiến đất rừng bị hủy hoại, cắt đứt mạch nước ngầm tự nhiên. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến lũ quét, sạt lở bồi lấp dòng chảy xảy ra năm 2022. Cạnh đó, suốt nhiều năm qua việc người dân tự ý đắp đập chặn dòng làm du lịch đã tác động tiêu cực, làm thay đổi dòng chảy, khô hạn như hiện nay.

Trước tình hình nguy cấp của suối Lương, UBND phường Hòa Hiệp Bắc có báo cáo đề xuất quận Liên Chiểu và sở, ngành TP Đà Nẵng giải pháp ứng cứu. Theo đó, UBND phường đề xuất tạm dừng trồng cây keo lá tràm tại thượng nguồn suối Lương vì làm suy giảm chất lượng đất, gây nguy cơ sạt lở, thực bì của cây tăng nguy cơ cháy rừng, làm mất đi mạch nước ngầm. UBND phường cũng đề xuất lập phương án khảo sát và có kế hoạch khơi nguồn tại dòng, xin chủ trương lập phương án nạo vét các điểm tích nước tự nhiện, lập phương án xây dựng các đập tràn và gia cố hai bên bờ suối để giảm thiểu tình trạng sạt lở.

Trong quyết định của Thủ tướng về phê duyệt quy hoạch TP Đà Nẵng thời kỳ 2021-2025, tầm nhìn đến năm 2050 thì khu vực suối Lương được định hướng phát triển các khu du lịch cộng đồng, sinh thái. Vì vậy, đối với các điểm đang kinh doanh du lịch sinh thái tự phát trên dòng suối Lương sẽ chấn chỉnh, hoạt động theo đúng quy định pháp luật.

Từ những kiến nghị, đề xuất này, giữa tháng 4/2024, Sở NN&PTNT TP Đà Nẵng chỉ đạo Chi cục Thủy lợi và Chi cục Kiểm lâm TP Đà Nẵng phối hợp với chính quyền địa phương kiểm tra, đánh giá hiện trạng tại toàn tuyến suối Lương. Từ kết quả khảo sát, hiện Chi cục Thủy lợi tiếp tục nghiên cứu đề xuất, tham mưu phương án tối ưu nhất để bảo vệ dòng suối.