Hầm Hải Vân và Đèo Cả có nguy cơ đóng cửa vì...thiếu trạm thu phí?

Thiếu trạm thu phí nên... thiếu tiền?

Theo thông cáo báo chí của Công ty Đèo Cả, Hầm Hải Vân 1 đã được Nhà nước đầu tư bằng nguồn vốn vay JBIC của Nhật Bản, hoàn thành đưa vào sử dụng từ 6/2005. Từ 2005 đến 2015, chi phí để thực hiện công tác quản lý vận hành (QLVH) và tuyến đường QL1A qua đèo Hải Vân được Nhà nước chi trả.

Trong quá trình triển khai mở rộng hầm Hải Vân 2, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) đã yêu cầu Nhà đầu tư - Công ty Đèo Cả thực hiện việc nâng cấp hầm Hải Vân 1 (do sau hơn 10 năm đưa vào sử dụng cần phải thực hiện trùng tu, nâng cấp để đảm bảo điều kiện an toàn khai thác) và ứng kinh phí để thực hiện công tác quản lý vận hành từ tháng 11/2015.

Hầm Hải Vân có nguy cơ đóng cửa vì... thiếu tiền? 

Đến thời điểm hiện nay, Công ty Đèo Cả đã chi 900 tỷ đồng để thực hiện hoàn thành việc nâng cấp hầm Hải Vân 1 và hơn 300 tỷ đồng để thực hiện công tác QLVH hầm Hải Vân 1.

Theo Phương án tài chính (PATC) được Bộ GTVT phê duyệt, Hợp đồng BOT ký kết giữa Bộ GTVT với Nhà đầu tư thì Công ty CPĐT Đèo Cả được thu phí tại trạm Nam Hải Vân từ tháng 1/2017. Tuy nhiên, việc thu phí tại trạm Nam Hải Vân không thực hiện được do trạm Bắc Hải Vân đang thu phí để hoàn vốn cho dự án BOT Phước Tượng - Phú Gia.

Hiện nay, chi phí quản lý vận hành hầm Hải Vân 1 khoảng gần 100 tỷ đồng/năm. Tại Văn bản số 70/TTg-KTN ngày 12/1/2016, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận về nguyên tắc việc bố trí 7 trạm thu phí (trong đó có trạm Nam Hải Vân, La Sơn - Túy Loan) để hoàn vốn cho Dự án hầm Đèo Cả. Bộ GTVT đã phê duyệt PATC hoàn vốn Dự án tại Quyết định số 3107/QĐ-BGTVT ngày 5/10/2016 với thời gian hoàn vốn khoảng 28 năm.

Như vậy, cần nguồn kinh phí khoảng 2.660 tỷ đồng/28 năm (nếu tính thêm hệ số trượt giá sẽ là 5.548 tỷ đồng để quản lý vận hành hầm Hải Vân 1, đây là khoản kinh phí quá lớn và nếu không có giải pháp để đảm bảo thì công ty không thể cân đối được.

Nhà đầu tư không được thu phí hoàn vốn tại trạm Nam Hải Vân theo đúng cam kết mà thu chung tại trạm Bắc Hải Vân, hoàn vốn Dự án hầm Phú Gia - Phước Tượng; đồng thời, Bộ GTVT cũng đã báo cáo đề xuất Thủ tướng Chính phủ bỏ không thu phí tại trạm La Sơn - Túy Loan đã làm giảm nghiêm trọng nguồn thu của dự án.

Để duy trì hoạt động các hầm, doanh nghiệp cần có nguồn chi phí để chi trả lương CBNV, nhiên liệu vận hành máy móc thiết bị, chi phí điện...

Khó khăn nên... đóng hầm?

Tình trạng nguồn tiền ứng ra từ vốn chủ sở hữu hiện nay của doanh nghiệp quá lớn và kéo dài, khó khăn nhưng không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quan tâm giải quyết, Nhà đầu tư - Công ty CPĐT Đèo Cả sẽ đối diện với việc không thể tiếp tục chi trả các chi phí quản lý vận các hầm Đèo Cả, Hải Vân 1, sẽ dẫn đến nguy cơ gián đoạn hoạt động của các hầm Đèo Cả, hầm Hải Vân 1 trong 1 - 2 tháng tới nếu các vướng mắc này không được Bộ GTVT và Chính phủ tháo gỡ kịp thời.

Nhà đầu tư - Công ty Đèo Cả đã kiến nghị nhiều lần nhưng chưa được Bộ GTVT tham mưu kịp thời hướng giải quyết cho Thủ tướng Chính phủ.

Hiện nay, Công ty Đèo Cả vẫn đang tập trung nguồn lực để hoàn thành hầm Cù Mông để đưa vào khai thác trước Tết Nguyên đán năm nay và tại hạng mục mở rộng Hầm Hải Vân đã khoan được gần 4.000/6.300 m hầm.

Đồng thời, công ty đang nỗ lực làm việc với Nhà thầu quản lý vận hành Hầm Hải Vân 1 (Công ty HAMADECO), Điện lực Đà Nẵng để duy trì công tác Quản lý vận hành hầm Hải Vân 1.

 Hầm Đèo Cả liệu có đóng cửa?

Ông Lưu Xuân Thủy, Phó Chủ tịch HĐQT Công ty Đèo Cả cho rằng, đúng ra theo phương án tài chính được Bộ GTVT phê duyệt vào năm 2016, Công ty  Đèo Cả được thu phí tại Trạm thu phí Nam Hải Vân từ tháng 1/2017 để hoàn vốn cho việc trùng tu vận hành hầm Hải Vân 1. 

Ngoài ra, tháng 1/2016, Thủ tướng Chính phủ cũng chấp thuận về nguyên tắc việc bố trí 7 trạm thu phí (bao gồm trạm Nam Hải Vân, La Sơn - Túy Loan) để hoàn vốn cho Dự án hầm Đèo Cả...

“Tuy nhiên, việc thu phí tại trạm thu phí Nam Hải Vân và trạm La Sơn - Túy Loan đều không thực hiện được. Những quyết định này đã làm giảm nguồn thu rất lớn, gây phá vỡ nghiêm trọng phương án hoàn vốn dự án. Với tình trạng này, Công ty  Đèo Cả sẽ đối diện với việc không thể tiếp tục chi trả các chi phí quản lý vận các hầm Đèo Cả, Hải Vân 1 và sẽ  dẫn đến nguy cơ phải gây gián đoạn hoạt động của các hầm Đèo Cả, hầm Hải Vân 1 trong 1 - 2 tháng tới”, ông Thủy cho biết.

Năm 2016, Thủ tướng Chính phủ thống nhất chủ trương cho phép nhà đầu được thu phí trên đoạn La Sơn-Túy Loan để hoàn vốn cho dự án hầm Đèo Cả, nhưng qua rà soát lại, Bộ GTVT thấy việc này có bất cập.

Cụ thể, hầm Đèo Cả đầu tư một nơi (Phú Yên) và thu phí một nơi (Đà Nẵng) nên Bộ GTVT đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ phương án hỗ trợ Công ty Đèo Cả bằng tiền ngân sách Nhà nước thay vì lập trạm thu phí La Sơn - Túy Loan.

Bộ GTVGT cũng đã giải thích việc không thể thực hiện việc thu phí trạm Nam Hải Vân vì người dân đi qua hầm Hải Vân sẽ phải mất phí 2 lần vì trạm thu phí Bắc Hải Vân chỉ cách đó hơn 10 km sẽ gây ra bức xúc.

Đổi lại, kinh phí trùng tu và quản lý vận hành Hầm Hải Vân 1 sẽ được hỗ trợ bằng tiền ngân sách và Bộ GTVT cũng đã trình Thủ tướng Chính phủ. Việc này Công ty Đèo Cả đã thống nhất phương án với Bộ GTVT.

Bên cạnh đó, Bộ GTVT cũng đã có văn bản liên quan đến mức thu phí qua các hầm và đã giao cho Vụ Tài chính nghiên cứu để xây dựng khung mức giá dịch vụ phù hợp với tính chất đặc thù của công trình hầm.