Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ chiều 3/3, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông cho biết giải ngân vốn đầu tư công là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Chính phủ, Thủ tướng trong những năm vừa qua.
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông. (Ảnh: Nhật Bắc/VGP)
Hai tháng đầu năm 2023, trách nhiệm nặng nề hơn khi đã giao cho các bộ, ngành địa phương tổng số trên 700 nghìn tỷ đồng, tăng 140 nghìn tỷ so với năm 2022 và tăng 260 nghìn tỷ so với năm 2021. Do vậy Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ rất quyết liệt, ngay từ đầu năm đã tổ chức Hội nghị toàn quốc thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Đồng thời Thủ tướng ngay từ mùng 4 Tết đã đi rất nhiều địa phương, thúc đẩy giải ngân, tháo gỡ khó khăn các công trình trọng điểm quốc gia.
Theo Thứ trưởng, để giải ngân được số vốn này, kinh nghiệm từ năm 2022 có một số bài học. Thứ nhất là thực hiện hiệu quả 6 tổ công tác do Thủ tướng thành lập, đôn đốc các bộ, ngành, tháo gỡ các khó khăn.
Thứ hai là chuẩn bị tốt các dự án đầu tư từ khâu phê duyệt, lựa chọn, để khi có vốn giao thì giải ngân được ngay.
Thứ ba, tập trung giải quyết các khó khăn liên quan đến thể chế (nếu có) về công tác giải phóng mặt bằng.
"Trong 3 chương trình mục tiêu quốc gia thì ta có Chương trình mục tiêu quốc gia dân tộc thiểu số miền núi. Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang tuần trước đã phê duyệt quyết định ban hành tiêu chí, định mức phân bổ cho đất ở, đất sản xuất hỗ trợ. Như vậy, hiện nay tất cả các văn bản pháp quy hướng dẫn 3 chương trình mục tiêu quốc gia đều đẩy nhanh việc phân bổ chi tiết xuống cấp huyện, cấp xã để tổ chức giải ngân", ông Đông nói.
Về giải quyết các khó khăn về nguyên, vật liệu, điều chỉnh giá, năm 2022 có tác động nhiều hơn, cân đối các vấn đề về nguyên vật liệu, giá. Nhưng còn một số vấn đề như đất cát san lấp, đặc biệt khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Nguồn nguyên liệu cho các công trình đường cao tốc Bắc Nam cần được quan tâm hơn để đảm bảo nguyên liệu.
Giải pháp tiếp theo là đôn đốc các nhà thầu bố trí đủ nhân lực, nhân công để đảm bảo tiến độ. Chúng tôi thấy đối với địa phương nào, đồng chí Chủ tịch tỉnh, Bí thư tỉnh, Trưởng ban quản lý dự án quan tâm sát tiến độ thì giải ngân tốt so với các địa phương khác.
Nội dung cuối cùng là cần giải quyết vướng mắc liên quan đến ODA. ODA thì đặc thù hơn, ví dụ phải điều chỉnh dự án, kế hoạch vay vốn, kéo dài hơn. Các bộ ngành hỗ trợ địa phương, phối hợp với nhà tài trợ để điều chỉnh sớm.
"Chúng tôi cho rằng, cùng với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng, các bộ, ngành, tổ công tác… chúng ta sẽ nỗ lực để cố gắng giải ngân cao nhất số vốn 700 nghìn tỷ. Chúng tôi tin tưởng sẽ làm được. Đây là nỗ lực rất lớn để thúc đẩy phát triển kinh tế và hỗ trợ các ngành kinh tế khác", ông Đông nói thêm.
Vẫn theo Thứ trưởng Đông, trong năm 2022, Thủ tướng đã ban hành 3 nghị quyết chuyên đề, 5 công điện, 1 chỉ thị và thành lập 6 tổ công tác để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Các Tổ trưởng Tổ công tác là Phó Thủ tướng và Bộ trưởng. Năm 2022, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đạt 92,97% so với kế hoạch, so với năm 2021 thì không bằng (năm 2021 là 95,11%). Nhưng năm 2022 phải tiêu số vốn tuyệt đối tăng thêm 120 nghìn tỷ.
Theo Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn, kinh nghiệm nữa là không tập trung dàn trải, có trọng tâm trọng điểm. Nhiệm kỳ 2021-2026 thì đầu tiên dự kiến trên 10.000 dự án. Sau đó Chính phủ, Thủ tướng chỉ đạo quyết liệt cắt giảm đi còn chưa đầy 5.000. Đây là giải pháp rất quan trọng để tập trung giải ngân vốn đầu tư công.
"Đặc biệt chúng ta tập trung cho dự án liên kết vùng, tạo ra các không gian phát triển mới, các tuyến đường cao tốc, công trình hạ tầng", ông Sơn nhấn mạnh.
Trước đó, báo cáo tại phiên họp thường kỳ Chính phủ tháng 2, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, tính đến ngày 1/3, các bộ ngành, địa phương đã phân bổ, giao kế hoạch chi tiết tổng số tiền trên 602.000 tỷ đồng, đạt 85,2% kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ giao.
Trong đó, vốn ngân sách trung ương trên 307.739 tỷ đồng, đạt 84,6%, vốn ngân sách địa phương là 294.448 đạt 85,8%. Như vậy, trong tổng nguồn lực mà Thủ tướng đã giao kế hoạch vốn năm 2023 là trên 707.044 tỷ đồng, vẫn còn hơn 104.856 tỷ đồng chưa được phân bổ chi tiết, chiếm 14,8% kế hoạch Thủ tướng giao.
Nguyên nhân, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng là do việc chuẩn bị đầu tư, chuẩn bị giao kế hoạch hằng năm của các bộ, cơ quan trung ương, địa phương còn thiếu chủ động và chậm trễ.
Trong khi đó, giải ngân vốn đầu tư công kể từ đầu năm tới nay cũng vẫn còn chậm. Theo số liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ước đến cuối tháng 2/2023, giải ngân vốn đầu tư công đạt trên 49.247 tỷ đồng, đạt 6,97% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.
Tỷ lệ này là thấp hơn so với con số 8,61% của cùng kỳ năm ngoái, song Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, xét về số giải ngân tuyệt đối thì cao hơn khoảng 4.600 tỷ đồng, tức là cao hơn khoảng 10% so với cùng kỳ năm 2022.
Đáng chú ý, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, trong khi có 12 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên 15% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, trong đó một số địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt cao, gồm Điện Biên (23,44%), Tiền Giang (22,57%), Lâm Đồng (20,97%)… thì có tới 51/51 bộ, cơ quan trung ương và 22/63 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt dưới mức trung bình của cả nước. Đặc biệt, có 43 bộ, cơ quan trung ương chưa giải ngân vốn.
Chiều 3/3 tại Hà Nội, Văn phòng Chính phủ tổ chức buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 2, cung cấp thông tin về tình hình kinh tế xã hội tháng 2 và 2 tháng đầu năm 2023.
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn cho biết, hai tháng đầu năm, kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn cơ bản được bảo đảm. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 2 tăng 0,45% so với tháng 1 và tăng 0,97% so với tháng 12/2022. Thu ngân sách nhà nước tháng 2 đạt 124,6 nghìn tỷ đồng, lũy kế 2 tháng đạt 362,3 nghìn tỷ đồng, tăng trên 10,6% so với cùng kỳ. Xuất khẩu tháng 2 là 25,9 tỷ USD, lũy kế 2 tháng đạt 49,4 tỷ USD, nhập khẩu 46,2 tỷ USD, xuất siêu 2,82 tỷ USD.
Các ngành, lĩnh vực chủ yếu tiếp tục phát triển ổn định. Các lĩnh vực văn hóa xã hội được chú trọng; an sinh xã hội, đời sống người dân được đảm bảo, tỉ lệ hộ đánh giá thu nhập không đổi hoặc tăng so với cùng kỳ đạt 93,9%.