Thiết Phiến công chúa, còn gọi bà La Sát, là một trong những nhân vật nữ được nhớ đến nhiều nhất trong Tây du ký 1986. Nhân vật này là vợ của Ngưu Ma Vương, mẹ đẻ của Hồng Hài Nhi, yêu quái mới 7 tuổi nhưng pháp lực cao cường khiến thầy trò Đường Tăng khốn đốn, ngay cả Tôn Đại thánh cũng chào thua, phải mời Quan Âm đến thu phục.
Vì mối thù này, khi thầy trò Đường Tăng mắc kẹt ở Hỏa Diệm Sơn, muốn xin mượn quạt ba tiêu, Thiết Phiến công chúa hết lần này đến lần khác nhấ định từ chối, có lần còn lừa cho mượn quạt giả, khiến núi lửa càng bùng lên dữ dội. Đến khi thấy chồng mình bị các vị kim cương, thiên tướng vây đánh bốn phía, bà mới đành mang quạt ra cho “Tôn thúc thúc” mượn.
2 lần nổi danh với vai bà La Sát
Người đóng vai bà La Sát trong Tây du ký 1986 là Vương Phụng Hà. Nữ diễn viên sinh năm 1955 tại tỉnh Cát Lâm, Trung Quốc, đam mê nghệ thuật ngay từ thuở nhỏ. Vương Phụng Hà bắt đầu học kinh kịch từ 4 tuổi và ở lứa tuổi 20 đã trở thành một trong những diễn viên xuất sắc nhất của Viện Kinh kịch Cát Lâm.
Năm 1983, Phụng Hà được giao vai Thiết Phiến công chúa - bà La Sát trong Hỏa Diệm Sơn – bộ phim điện ảnh làm theo lối kinh kịch - và vai diễn này đem lại bước ngoặt lớn trong đời làm nghệ thuật của bà. Vai diễn được đông đảo công chúng nhiệt liệt đón nhận, tác phẩm giành giải xuất sắc tại Lễ trao giải Nghệ thuật Hí khúc toàn quốc năm đó.
Vương Phụng Hà trong phim "Hỏa Diệm Sơn".
Cuối năm 1984, khi bắt đầu xúc tiến việc làm phim Tây du ký, đạo diễn Dương Khiết nghiên cứu tìm chọn diễn viên vào vai La Sát, nhưng không vừa lòng ai trong gần 40 ứng cử viên. Chính thành công trong Hỏa Diệm Sơn đã giúp Vương Phụng Hà lọt vào mắt xanh của nữ đạo diễn.
Nữ diễn viên đã phân tích rất kỹ nhân vật bà La Sát, vốn được đạo diễn nhận định “tuy không phải là yêu quái nhưng cũng không phải là người tốt”. Nhờ đó, diễn xuất của Phụng Hà được đạo diễn đánh giá cao và vai diễn này trở thành kinh điển.
Bà La Sát trong phim vừa đáng ghét vừa đáng thông cảm, như ý đạo diễn là phải có chất đàn bà để bất cứ người phụ nữ nào cũng nhận thấy một phần của mình trong đó. Vương Phụng Hà đã khắc họa một Thiết Phiến công chúa kiêu hãnh, ngang ngược, ghê gớm, một người mẹ đau xót vì tai họa của con, một người vợ khổ sở, oán hận và ghen tuông khi chồng phản bội… và cuối cùng chịu nhún mình cũng vì thương chồng.
Nữ diễn viên từng tâm sự về vai diễn của mình: “Thiết Phiến công chúa không phải là yêu quái, cũng không phải thần tiên, Nàng chỉ là một công chúa có chút phép thuật, thêm chút quyền uy và một cây quạt. Nếu Ngưu Ma Vương không lăng nhăng nay yêu người này mai yêu người khác thì Thiết Phiến cũng sẽ là vợ hiền mẹ tốt như ai. Thiết Phiến công chúa của tôi trong ‘Tây du ký’ 1986 là người đàn bà biết yêu, biết ghen và có chút mù quáng, vậy thôi”.
Vương Phụng Hà trong phim "Tây du ký" 1986.
Đạo diễn Dương Khiết từng nói: "Vương Phụng Hà là một trong những diễn viên tôi ưng ý nhất. Cô ấy đóng chuyên nghiệp, tinh thần làm việc rất cao, không nề hà ngại khó ngại khổ". Quả thực, công việc của Vương Phụng Hà rất vất vả do phần lớn cảnh quay của nhân vật bà La Sát được thực hiện ở địa hình hang động, núi đá Quế Lâm, tỉnh Quảng Tây. Dù rất mệt, bà không kêu ca nửa lời, tận tâm nỗ lực để hoàn thành các cảnh quay một cách tốt nhất.
Khi phim phát sóng, nhân vật Thiết Phiến công chúa được khán giả đón nhận và tán thưởng. Giới chuyên môn nhận xét diễn xuất của Phụng Hà chân thật, giàu cảm xúc, không bị làm quá. Đây là bà La Sát xinh đẹp và gây ấn tượng nhất trên màn ảnh.
Hồng nhan bạc mệnh
Với nhan sắc và tài năng ấy, lẽ ra Vương Phụng Hà sẽ có sự nghiệp nghệ thuật dày dặn, nhất là sau khi Tây du ký phát sóng, tên tuổi bà càng được nâng lên. Tuy nhiên, số phận lại không hề ưu ái mỹ nhân này.
Năm 1989, Vương Phụng Hà nhận chẩn đoán ung thư vú. Những đợt xạ trị khiến bà suy nhược, thuốc uống rất nhiều nhưng đồ ăn thì chưa đầy một bát cháo mỗi ngày. Sau khi phẫu thuật, sức khỏe khá hơn, bà lại tiếp tục cống hiến cho nghệ thuật trong khi vẫn bền bỉ, kiên cường chống lại bệnh tật.
Diễn viên Vương Phụng Hà.
Dường như biết mình không thể sống lâu nên nữ nghệ sĩ muốn làm những gì tốt nhất có thể, như bà từng chia sẻ trong một show truyền hình năm 1990: "Tôi cảm thấy cuộc sống này thật ngắn ngủi. Có một gia đình êm ấm, một công việc tốt, một vai diễn để người ta nhớ tới, bản thân tôi thấy mình đã rất may mắn. Sống không hề uổng phí".
Năm 1993, bệnh chuyển sang giai đoạn di căn. Vương Phụng Hà qua đời ở tuổi 38 vào ngày 11/5 năm đó.
Trước sự ra đi của nữ diễn viên hồng nhan bạc mệnh này, một người bạn trong đoàn phim Tây du ký đau xót kể: "Năm 1989, chúng tôi cùng đoàn phim còn đến Cát Lâm chơi. Cô ấy mời chúng tôi đến nhà ăn cơm. Nhìn cô ấy thật sự rất khỏe, nào ai ngờ chỉ chưa đầy 4 năm sau đó, cô ấy đã qua đời".
Một điều rất ít khán giả biết, Vương Phụng Hà là bạn thân của Lục Tiểu Linh Đồng. “Tôn Ngộ Không” tâm sự: “Cô ấy là bạn rất thân với tôi ngoài đời thực. Chúng tôi cùng đóng phim, cùng trao đổi công việc. Tôi có lỗi khi không biết cô ấy bệnh, càng day dứt hơn khi không thể có mặt vào ngày cô ấy qua đời”.
Về đời tư, Vương Phụng Hà kết duyên với nghệ sĩ Lưu Hy Lượng, bạn diễn của bà trong Hỏa Diệm Sơn. Trong bộ phim này, Lưu Hy Lượng đóng Tôn Ngộ Không. Ông không tái giá sau khi vợ mất.